Nieuw GLB vertraagd, ook latere betalingen

Minister Carola Schouten heeft maandag 3 oktober het definitieve Nationaal Strategisch Plan (NSP) naar de Tweede Kamer gestuurd. Het NSP is de Nederlandse invulling van het nieuwe Europese landbouwbeleid, dat ingaat op 1 januari 2023.

Schouten (op moment van verzenden nog plaatsvervangend minister van landbouw) laat weten de tijdlijnen aan te passen omdat uitvoeringsdienst RVO tot in februari nodig heeft om de ICT aan te passen, onder meer vanwege de invoering van verplichte bufferstroken. Ze constateert ook dat het definitieve NSP komt op een moment dat boeren al veel bouwplannen hebben gemaakt voor volgend jaar.

Het was de bedoeling dat boeren vanaf 1 oktober met de simulatietool aan de slag konden om hun eigen situatie voor 2023 te berekenen, en zich vanaf 1 december hadden kunnen aanmelden. Schouten laat weten dat de volledige simulatietool niet eerder dan begin februari beschikbaar zal zijn. Aanmelden voor de basisbetaling en ecoregelingen zal dit jaar kunnen van 1 maart tot en met 15 mei via de Gecombineerde Opgave.

Minder tijdige betalingen

Schouten laat weten dat dit ook betekent dat RVO (een deel van) de GLB-betalingen in 2023 later zal kunnen doen. “Het huidige niveau van 95% tijdige betalingen in december zal substantieel lager zijn”, aldus de minister. Dit omdat RVO pas later kan starten met de controles van de aanvragen doordat de aanmeldingen later gedaan kunnen worden.

Soepeler omgaan met sancties

Het ministerie is vanwege de vertragingen van plan volgend jaar soepeler om te gaan met sancties, zo blijkt ook uit de Kamerbrief. Schouten stelt dat er een grotere kans is op administratieve fouten door de korte voorbereidingstijd en de nieuwe aanpassingen. Daarom wil het ministerie 2023 zien als leerjaar en wil zij ‘werken op basis van verantwoord vertrouwen’.

Een boer of tuinder kan niet gehouden worden aan eisen waarvan hij niet tijdig op de hoogte was, aldus de minister. Daarom zal in het eerste jaar wel gecontroleerd, maar niet altijd gesanctioneerd worden. Schouten stelt dat dit wel risico geeft op ‘een EU-conformiteitsrisico’, maar dat dit niet te voorkomen is, hoewel het ministerie dit risico wel zoveel mogelijk wil verkleinen als het de sanctieregels uitwerkt.

Invullen kost fors meer extra tijd

De eerste aanmelding voor deelname aan het nieuwe GLB gaat boeren flink tijd kosten, zo blijkt ook uit de brief. Er komt een landschapskaart met ‘landschapselementen’ op of direct grenzend aan agrarische percelen. Die elementen kunnen meegerekend worden voor de basisbetaling, en ook gebruikt worden voor ecoregelingen.

Schouten laat weten dat het in gebruik nemen hiervan volgens RVO boeren extra tijd gaat kosten, van 14 uur voor een gemiddeld bedrijf tot 27 uur extra voor een bedrijf met veel

Voorwaarden aangepast

In de definitieve versie van het NSP zijn ook een aantal zaken gewijzigd ten opzichte van de eerdere plannen. Dit betreft onder meer de Goede Landbouw- en Milieu Condities (GLMC’s); de voorwaarden waaraan iedereen moet voldoen voor de basisbetaling.

De verplichte bufferstroken van 3 meter in plaats van 2 zijn nu ook opgenomen als GLMC. Daarnaast is een extra voorwaarde toegevoegd, in lijn de eisen vanuit het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn: langs droge sloten is een bufferstrook van 1 meter verplicht.

Volgens het definitieve NSP streeft Nederland naar een biologisch areaal van 6% in 2027

Daarnaast wordt de eis voor minimale bodembedekking aangescherpt. Op zware klei moet 80% van het bouwland bedekt zijn in een periode van zes weken tussen 1 augustus en 1 november. Ook komt er een uitzondering van de gewasrotatie-eis voor het gebied bij Oldambt waar (winter)rustgewassen geteeld worden.

Andere regeling jonge boeren

Ook de regeling voor jonge boeren verandert vanaf 1 januari. Jonge boeren die nog meedoen aan de oude regeling kunnen dit blijven doen voor de 5-jarige deelnameperiode, maar verder wordt de oude regeling uitgefaseerd.

In plaats daarvan kunnen jonge landbouwers vestigingssteun aanvragen voor een eenmalig bedrag van € 25.000, wanneer zij een duurzaamheidsplan hebben opgesteld. Het ministerie zegt op deze manier de transitie naar duurzame landbouw van jonge boeren te willen stimuleren.

Groter biologisch areaal

De overheid zet verder in op meer biologische landbouw. Volgens het definitieve NSP streeft Nederland naar een biologisch areaal van 6% in 2027, ten opzichte van een doelstelling van 3,85% in de conceptversie. Biologische boeren komen automatisch in aanmerking voor het maximale subsidiebedrag per hectare binnen de ecoregeling. Dit gaat ook gelden voor boeren die in hun omschakeljaren zitten.