Niek Roozen: ‘Groene stad van toekomst zie je op Floriade in de praktijk’

De Floriade Expo 2022 in Almere is de vijfde Floriade waaraan Niek Roozen bijdraagt. Vanaf 1982, toen de wereldtuinbouwtentoonstelling in het Gaasperpark in Amsterdam werd gehouden, is hij betrokken geweest. Toen met het vormgeven van inzendingen, in deze editie is hij, vanuit het Groenteam, medeverantwoordelijk voor de landschappelijke inrichting van het hele Floriade-terrein.

Een nalatenschap

“De Floriade is natuurlijk een fantastisch project. Hiermee laat de Nederlandse tuinbouw heel breed zien welke nieuwe ontwikkelingen er gaande zijn, welke innovaties en technieken beschikbaar zijn. Dat geldt bijvoorbeeld in de kassenbouw, maar ook in de voedingstuinbouw, de sierteelt en de boomteelt, die bijvoorbeeld met nieuwe soorten komen die beter rekening houden met de veranderende klimatologische omstandigheden en bijvoorbeeld beter bestand zijn tegen hogere temperaturen. Bovendien blijft er na elke editie iets tastbaars over. Een nalatenschap waar de hele directe omgeving baat bij heeft. Het Gaasperpark (editie 1982) is nu bijvoorbeeld een heel gewaardeerd park voor Amsterdam Zuidoost. Dat zal ook hier gebeuren in Almere.”

Critici zullen zeggen dat de nalatenschap een enorme financiële schuld betreft. Roozen: “Het financieel tekort dat nu dreigt, heeft andere oorzaken: een, na corona, andere recreatiebehoefte, naamsbekendheid en onder andere het prijsniveau. Ik vind het heel erg jammer dat er nu te weinig bezoekers komen, terwijl het park er zo mooi bij ligt.”

Essentie van groen

Het verhaal over de groene stad is de rode draad door het werk van Roozen. In 2002 lanceerde hij deze Groene Stadfilosofie, samen met Nederlandse boomkwekers, tijdens de Floriade in de Haarlemmermeer. Het werd omarmd als de internationale en integrale stedelijke visie op een maatschappelijk en economische verantwoorde woon-, werk- en leefomgeving.

The Green City Guidelines

Op deze Floriade kreeg het een vervolg in het boek The Green City Guidelines – The foundations of a healthy city. Het boek gaat over de essentie van groen in de stedelijke omgeving; het effect van groen op temperatuur, waterhuishouding, lucht, gezondheid, arbeidsproductiviteit, vastgoedwaarde en biodiversiteit. Over hoe je steden over de hele wereld gezonder, aangenamer en mooier maakt. “Twintig, dertig jaar terug, was het bijvoorbeeld nog eigenzinnig als je in je architectuur nadrukkelijk ruimte voor groen had. Wat moeten die klimplanten aan de gevel daar, hoorde ik dan wel eens. Gelukkig is dat niet meer zo. Groen is een steeds belangrijkere component geworden. Het is nu een van de bouwstenen, net zoiets als baksteen eigenlijk.”

Toch we zijn er nog lang niet, vindt Roozen. “We moeten nog meer kijken naar de uitgangspunten van een bepaalde plek. Wat is er al aanwezig, wat kunnen we behouden? Welke rol speelt dat bestaande groen? Daar omheen bouwen, in plaats van een projectlocatie afgraven, twee meter zand erop, zodat je een vlakke bouwgrond hebt, en dan vervolgens wegen en andere infra aanleggen, huizen bouwen en als laatste misschien nog wat groen inplanten.”

Waarde van groen

Dit vraagt een andere manier van werken. “Je komt voor andere uitdagingen te staan en, ja, dat is soms duurder, maar het effect is grandioos. Dat zie je hier. We hebben de nodige discussies gevoerd, soms stond een boom letterlijk in de weg, maar de waarde van het behoud van groen is evident. Naast dat we hier 3.000 bomen hebben behouden, hebben we ook nog eens 2.800 bijgeplant. De nieuwe wijk die hierna zal verrijzen, krijgt zo een totaal andere feel dan wat je van nieuwbouwwijken kent. Er staan volwassen bomen, bomen met een stamomtrek van tachtig tot negentig centimeter. Die zorgen voor een aangenaam klimaat, die vangen meer fijn stof af. Het ziet er in werkelijkheid uit, wat sommige projectontwikkelaars in hun folders beloven.”