Naktuinbouw: waarschuwingssysteem plantenziekte

Nieuwe technieken brengen een waarschuwingssysteem (early warningsystem) voor plantenziekte en plagen binnen bereik.

Naktuinbouw zou een spin in het web van een ‘early warningsystem’ voor telers kunnen zijn. Dat stellen Jan Veltmans, voorzitter gewascommissie fruitgewassen, en Ron Bleiswijk, hoofd keuringen bij Naktuinbouw. Zo’n waarschuwingssysteem kan een hele sector vrijwaren van een uitbraak, stelt Veltmans. De technologische ontwikkelingen gaan snel. “Er zijn nu al camera’s die drie dagen eerder dan een mens zien waar in een gewas een ziekte begint te ontwikkelen. Misschien dat je dan maar één plant hoeft uit te trekken of een klein plekje hoeft te behandelen.”

Telers kunnen vondsten delen

De stap daarna is dat telers gegevens over vondsten met elkaar delen en zo een hele sector kunnen vrijwaren. In zo’n systeem zou Naktuinbouw een coördinerende rol kunnen spelen door de kennis verder te delen.

Bleiswijk denkt dat zo’n systeem wel aan strenge voorwaarden moet voldoen. “Het is niet de bedoeling dat bedrijfsproblemen of bedrijfsgeheimen daarmee op straat komen te liggen.” Daarvoor zijn heldere afspraken nodig, stellen beiden in een jubileumuitgave van het Naktuinbouw-blad Buitenstebinnen.

Wereldwijd kwekersrecht?

Naktuinbouw bestaat in augustus tachtig jaar. De dienst is bezig aan een vernieuwingsslag door hoogtechnologische instrumenten in te voeren. Van keuringsdienst ontwikkelde Naktuinbouw zich naar kwaliteitsdienst. Met alle data die uit onderzoek komen, wordt de dienst meer een kenniscentrum. Zo wordt rassenonderzoek steeds sneller en internationaler door nieuwe DNA-technieken. Het is mogelijk dat Naktuinbouw voor rassenonderzoek op termijn een steeds internationalere rol gaat spelen, met eventueel een wereldwijd kwekersrecht. De laatste jaren werden door veredelaars al duidelijk meer nieuwe groenterassen aangedragen voor rassenonderzoek bij Naktuinbouw.

Andere omgang met risico door data

Het is in de komende tien jaar mogelijk dat met één monster alle aanwezige ziekteverwekkers volledig en uniek worden gedetermineeerd (sequencen). Alle kennis die daarbij vrijkomt, moet verstandig gebruikt worden. In de Verenigde Staten werd een nieuw, onschuldig, virus in blauwe bessen vastgesteld, maar dat voorkwam niet dat het product bij andere landen op de zwarte lijst kwam.