Nachtvorst houdt fruittelers uit de slaap

Afgelopen nacht waren er hier en daar al fruittelers in de weer met vorstbestrijding. Voor de komende nachten verwachten veel meer telers aan de slag te moeten.

Voor appel en peer is er nog het minste aan de hand, die teelten kunnen nog terugvallen op nachtvorstberegening. Maar voor kwetsbare teelten als pruim, bes en kers is dat geen optie. Waar mogelijk worden overkappingen gesloten.

Voor blauwe bes geldt bovendien dat de huidige nachtvorst in een tweede tegenvaller kan resulteren, na de wintervorst die zich afgelopen februari aandiende. “Dat heeft toen op sommige plaatsen en bij sommige rassen veel schade gegeven”, zegt Gondy Heijerman, zachtfruitspecialist bij adviesinstantie Delphy.

Stress in gewassen

Nu loopt de ontwikkeling van de gewassen door het al weken aanhoudende relatief koude weer tien dagen achter op het gemiddelde, geeft Heijerman aan. De huidige lage temperaturen zorgen voor stress in de gewassen. Die staan nu – in de kritische periode rond de bloei – vooral in de overlevingsstand. Dat kan ten koste gaan van de weerbaarheid.

Loopt de temperatuur weer wat op, dan is er extra gevaar voor schimmels als botrytis of bacteriën als pseudomonas. Zorg dus dat de schimmelbestrijding op orde is, dus alle gewasdelen beschermd zijn. Wie nog niet gespoten heeft, doet er goed aan zo snel mogelijk actie te ondernemen, mits het gewas voldoende is opgedroogd en het perceel berijdbaar is.

Mengen en verwarmen van luchtlagen

“Droogde het maar een keer op”, reageert Gijs van Herk, kersenteler in Heinenoord. “Nog natter dan nu kan niet, door de voortdurende afwisseling van regen, hagel en sneeuw. De spuitmachine staat klaar, maar daar kan ik nu niets mee.”

Afgelopen nacht is het grotendeels boven nul gebleven, pas tegen de ochtend zakte de temperatuur aan de grond even onder nul. Na een uur was het gevaar geweken. Van Herk: “Vooral de nachten naar woensdag, donderdag en vrijdag worden spannend, afgaand op de weersverwachting met weinig wolken. Amper wind, dus met kans op aanzienlijke warmte-uitstraling vanaf de grond. We hebben drie ventilatoren achter drie trekkers, daarmee mengen we de luchtlagen. Vanaf 0, -1 graden gaan we rijden, een rondje maken kost dan een halfuur.”

Stationaire heaters inzetten

Teler Joël Roks in Fijnaart bestreed nachtvorst tot vorig jaar nog met vuurpotten. “Mooi om te zien, maar verschrikkelijk arbeidsintensief. Daar zijn we mee gestopt. Zowel in pruim als in kers werken we nu moet stationaire heaters. We trekken de kappen dicht, en zo proberen we het dan te redden.

Prototype vorstbeveiliger direct in het diepe

Rode bessenteler Pascal Bastianen in Roosendaal demonstreerde vorige week het prototype van een getrokken vorstbeveiliger van Thermobile. Het mobiele apparaat is uitgevoerd met een dieselbrander waarmee buitenlucht wordt opgewarmd. De warme lucht wordt dan aan de linker en rechter kant in de gewasrijen geblazen.

Afgelopen nacht bleef de temperatuur in het volop bloeiende gewas nog net boven nul en kon het nieuwe apparaat nog in de schuur blijven. De komende nacht en daarop volgende nachten krijgt het nieuwe apparaat voluit de kans om de verwachtingen waar te maken. “Voor vannacht wordt -3 graden voorspeld, daarna kan er nog een graad bij komen. Dat wordt vorst bestrijden”, zegt Bastianen.

Inschatten schade door kou is lastig

Albert van Zuilen teelt rode bessen en bramen in Zoelmond in de Betuwe. Zijn vroege rode bessen rassen als Jubilee heeft hij beregend, het ras Rovana staat nog in de knop. “Het is lastig inschatten wat voor schade dat kan opleveren. We beregenen Jublilee op de folie, dat levert wat warmte en isolatie op. Je maakt als het ware een iglo. Het scheelt wel wat.”

Het effect van de koude is op de buitenrassen is nog onduidelijk. Van Zuilen: “Het hangt ook af van het weer dat erna komt, we hebben maandag sneeuw gehad, maar als het beter weer is, kan nachtvorst meevallen.” Bij bramen zijn nog niet veel problemen door nachtvorst te verwachten.

Kersen overkappen

Bij teeltbedrijf Molenweg (kers en pruim) in Zoelmond wordt de laatste hand gelegd aan de opbouw van de overkapping over de kersen. “Dan kunnen ze nog wat hebben”, vertelt Lia van Beusichem. “Het was zondag op maandag nog niet zo koud. Als het niet genoeg is, beregenen we bovenlangs. De pruimen hebben we onderlangs beregend. Die staan nu in volle bloei. Dan kunnen ze ook wel wat hebben.”

In de Betuwe staan nu drie kersenrassen in bloei. Kordia is het meest vorstgevoelig, weet Van Beusichem. Door de koude is de teelt ook verlaat. “Vorig jaar was de bloei 7 april, maar dat was vroeg.”

Medeauteur: Jeroen Verheul