Na corona liggen kaarten iets anders bij The Greenery

In de lounge van het Van der Valk hotel in Houten (U.) wordt nog niet geserveerd om 14.00 uur. Het is een coronamaatregel. Toch handelt Steven Martina, topman van The Greenery, het interviewgesprek op deze locatie niet snel af. Hij oogt ontspannen, is – op punten – open over de organisatie en strategie.

Dan komt nu ook het normale leven voor bestuurders weer op stoom. Veel zaken zijn uitgesteld en worden nu ingehaald. De kinderen thuis begrijpen moeilijk dat Martina altijd thuis was het laatste anderhalf jaar, maar nu veel weg is, zegt hij.

Martina is vijf en een half jaar topman van The Greenery en leidt de organisatie door het vijfde lustrumjaar. Het is opnieuw geen rustig jaar. Een fusie van Coop en Plus werd recent aangekondigd. In zijn hoofd is Martina met gevolgen bezig. De mogelijke effecten van hoge gasprijzen en druk op arbeidsmarkt vragen een directere aanpak. Datzelfde geldt voor de Noord-Hollandse telersbasis rond Tolpoort. Over die gesprekken en de toekomstige samenwerking praat hij niet, omdat dit over individuele klanten of telers(groepen) gaat.

Steven Martina

Foto: Studio Kastermans

Steven Martina (45) is nu vijf en een half jaar topman van The Greenery. Zijn dienstverband loopt langer. Hij is een topman uit eigen gelederen. Uit dien hoofde is hij voorzitter van de jury van de Global People Award, een prijs voor ondernemers met een multiculturele achtergrond. Global People streeft diversiteit in organisaties en directies na. Zijn inzet voor duurzaamheid komt tot uiting in de doelstelling van The Greenery ‘Groente en fruit bereikbaar en betaalbaar maken voor iedereen’. Die inzet is gegroeid sinds hij kinderen heeft, verklaart Martina.

Samenwerkingsgesprekken

Corona was de ultieme stresstest voor de nieuwe The Greenery-organisatie en zette zaken in gang (waarover later meer). Toch lijkt die crisis ook buiten de organisatie zaken te bespoedigen. Gesprekken over samenwerken bijvoorbeeld. Martina spreekt nu veel collega-bestuurders uit de afzet; informele gesprekken over raakvlakken. “Het is met de intentie te kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen. Alles ligt wat dat betreft open. Ieder heeft in coronatijd gezien dat er uitdagingen liggen die we niet alleen aan kunnen.” Dit is niet de opmaat naar fusiegesprekken, denkt Martina. “Iedereen is professioneel genoeg om te zien wat er gebeurt en waar het naartoe beweegt. Het is niet ons doel de grootste te zijn door anderen over te nemen, maar er is wel schaal nodig om de vraag te kunnen blijven invullen als je klanten groter worden. Dat kan met samenwerking met collegabedrijven of telers die door samenwerking opschalen.”

De gesprekken zijn pril en informeel, meer kan Martina er niet over zeggen. De nieuwe directeur van ZON, John Willems, lijkt de dans te hebben geopend met zijn rondgang, maar Martina wijst op het brede gevoel van urgentie door corona.

Grote versnelling digitalisering

De coronacrisis heeft meer zaken versneld binnen The Greenery. Het proces van digitalisering kreeg een boost. The Greenery had de transitie naar data al ingezet. Bij de coronacrisis kwamen medewerkers plots thuis te zitten, maar de retailklanten moesten in allerijl meer product hebben door sluiting van de horeca. Een buitengewone druk op bedrijfsprocessen. “Maar we hebben klanten laten zien dat we moeilijke periodes aankunnen.”

Ga maar na, grotere stromen product waren nodig, meer gevoelige data gingen via thuiscomputers en dat moest allemaal naadloos op elkaar aansluiten om geen lege schappen te laten vallen. Martina durft de stelling dan ook aan dat dit niet gebeurd is.

Ieder heeft in coronatijd gezien dat er uitdagingen liggen die we niet alleen aankunnen

De versnelling brengt de volgende stap dichterbij. “We hebben de laatste twee jaren minder geïnvesteerd en nu verwachten we weer meer te investeren in systemen en de juiste mensen.” Ook veel telers zijn tijdens de coronacrisis zaken sneller digitaal gaan oppakken. “Dat versterkt elkaar weer. De focus zal nu komen te liggen op het sturen met behulp van data. Dat wordt waardevol.”

Productbeschikbaarheid in keten

Hij refereerde er al even aan, productbeschikbaarheid is belangrijk voor de komende jaren. The Greenery zou nu actief telers benaderen. De verhalen over het mogelijke vertrek van telers in Noord-Holland zijn ook de wereld nog niet uit. Is die productbeschikbaarheid voor The Greenery een probleem aan het worden? Martina denkt van niet. “Het is nu geen issue dat bij ons speelt, maar het wordt voor de hele keten in de toekomst zeker wel een issue.” De productbeschikbaarheid van The Greenery is stabiel tot licht stijgend in het netwerk van lidbedrijven, gastveilers en samenwerkende telersgroepen.

Waar haalde The Greenery de producten vandaan voor die plotselinge vraagtoename? Martina: “We zijn natuurlijk gewend de Europese retail te bedienen en hebben een breed netwerk in Nederland en de rest van de wereld. We zien dan ook als eerste dat de bestellingen oplopen, waardoor we snel in kunnen spelen in de keten.” De omzet van ruim € 1 miljard wordt steeds meer (70%) in Nederland behaald.

Telers en retail bedienen

Ruim een jaar geleden werd The Greenery Growers naast The Greenery Retail gezet. The Greenery Retail zet het product van de Growers af bij retailklanten. In die piekvraag door corona werd dat model gelijk getest. Hoe houdt het nieuwe model zich in deze stresstest? ”Door de aangebrachte focus binnen onze organisatie konden we snel en flexibel schakelen op de continu veranderende omstandigheden. De opsplitsing van het kernbedrijf in drie afdelingen werpt vruchten af. Het bleek jaren lastig om de retail goed te bedienen en tegelijk de belangen van telers optimaal te blijven dienen. Dat is verbeterd. De leden zijn nu nauwer betrokken bij de afzet van hun producten. De retailafdeling probeert met de telers een match te vinden in vraag, prijs en volume. Dit leidt tot meer helderheid en verantwoordelijkheid.” De structuur is niet af, stelt Martina. “Transformatie is wel een continu proces waarmee we ook in de toekomst verder inspelen op marktveranderingen.” Of daar nu gesprekken lopen, kan hij niet zeggen.

Forse groei en investeringen logistiek

Die structuurwijziging haalde ook de logistieke diensten los van The Greenery Retail en The Greenery Growers. The Greenery onderscheidt zich van andere afzetorganisaties met een eigen grote logistieke operatie. Die tak groeit ‘enorm hard’, stelt Martina. Opkomende markten en kanalen stuwen de vraag naar distributie van ultra-vers.

De vraag naar die logistieke versdiensten groeit zo hard dat The Greenery zal investeren in de infrastructuur. Martina: “Er is nu bijvoorbeeld veel behoefte aan koudeopslag. Dan kijken we goed in ons netwerk of dit voldoende is ingericht. Als er meer vraag dan aanbod is, dan zullen we de komende tijd daar verder in investeren.”

Transformatie is wel een continu proces waarmee we ook in de toekomst verder inspelen op marktveranderingen

Voor The Greenery liggen er kansen zijn basis in Nederland verder te versterken als supermarkten van Coop straks onderdeel worden van de Plus-formule. The Greenery is een belangrijke leverancier van Plus en logistiek dienstverlener voor versproducten. Martina werd kort voor de melding van de fusieplannen door de directie van Plus ingelicht. Dat het kansen biedt, is zeker, maar erop vooruitlopen wil hij niet. “Het biedt kansen. Ik ben gisteren op locatie bij Hollander geweest. Ook hier zijn de collega’s nieuwsgierig en er werd wel naar gevraagd, maar voorlopig is het business as usual.”

Schaalvergroting, de druk op arbeid, corona en hoge energieprijzen, waardoor telers mogelijk lastige keuzes moeten maken. Het bedrijfsrisico wordt steeds groter. Voelt Martina dat ook? “Ja en nee. In mijn optiek is er minder risico als je je keten beter daarop ingericht hebt. Dan zie je beter waar de risico’s zitten en hoe je daar mee om moet gaan.”

Vrij van langlopende bankleningen

Dat werpt de vraag op of Martina vindt dat hij na vijf en een half jaar op koers is met The Greenery. Onomwonden zegt hij ja. “De basis voor duurzame en rendabele productie in de toekomst is neergezet. Daarnaast zijn in digitalisering grote stappen gezet, hebben we geen langlopende bankenschulden meer en doen de deelnemingen het goed.” In dat proces stootte The Greenery wel veel onroerend goed af.

Het resultaat is verbeterd. “We hebben in het jubileumjaar dividend uitgekeerd aan de leden. Ik kan me niet heugen dat dit eerder is gebeurd. Ik ben trots op het team en medewerkers. De ingrediënten zijn er om de toekomst in te gaan.”