Minder productie, hogere tomatenprijzen

Door de hoge energiekosten is de belichte tomatenteelt in Nederland behoorlijk afgenomen. Hierdoor zijn partijen op zoek gegaan naar product in Spanje. “De wisselende weersomstandigheden van nat, koud, warm en droog kwam de kwaliteit niet ten goede”, zegt Ton van Dalen, directeur van telersvereniging Oxin Growers. Door minder aanbod waren de prijzen hoog.

“De tomaten van telers die het aangedurfd hebben om toch te gaan belichten, zijn vrijwel allemaal tegen vaste contracten van kostprijs plus verkocht”, aldus Van Dalen. “Dat is logisch, want deze telers wilden zekerheid hebben van een positief rendement.”

Mede door de gestegen loonkosten maken telers volgens de directeur de keuze om terug te gaan naar het telen van midden- en grove trostomaten. “Hierdoor staat het areaal van de kleine tomatensegmenten onder druk. Ook de prijzen van het speciale tomatensegment, zoals cherries (los en tros), cocktail (tros en mini) en pruim, blijven achter bij die van de grovere tomaten.”

Minder kilo’s aan begin seizoen

In het begin van het Hollands seizoen, half maart, was de aanvoer nog laag. “Met veel minder kilo’s waren de volumes ongeveer 20% minder dan vorig jaar”, zegt Corné van Winsen, senior productmanager van ZON fruit & vegetables. “De oorzaak hiervan is dat tomatentelers vanwege de hoge energiekosten later zijn gaan planten. Bovendien was het in de winter en voorjaar donker en koud weer, waardoor de productie later op gang kwam.” Van Winsen weet van een trostomatenteler dat hij dit jaar 3 kilo per vierkante meter minder gaat produceren door een slechte zetting.

Bij Oxin Growers is het volume 30% minder. Van Dalen: “In de tomatenteelt kunnen de kilo’s nog worden ingehaald, als de planten goed zijn. Dat hangt wel af van de weersomstandigheden de komende periode.”

Aanvoer neemt langzaam toe

Een lager volume gaat veelal samen met hogere prijzen. Half maart lagen de dagprijzen van trostomaten boven de € 2 per kilo. “Dat is een nette prijs voor het begin van het tomatenseizoen”, weet ZON-productmanager Van Winsen. Naarmate de aanvoer toenam, zakten de prijzen.

Bij losse tomaten zijn de prijzen stabiel geweest. Ook in de winter waren de prijzen erg hoog. Voor Spaans en Marokkaans product is toen € 2 per kilo betaald. Half mei liggen de dagprijzen op de helft daarvan.

De specialties, zoals troscherry- en cocktailtomaten, van belichtende telers in Nederland en België, maar ook uit Spanje, Marokko en Tunesië kenden in de winter hoge prijzen. In de daghandel lagen de prijzen van buitenlands product op het niveau van € 3 tot 3,50 per kilo. Voor het Nederlands product lag de prijs van de cocktailtomaten rond de € 2,50. Voor troscherries was dat tussen de € 6 en 7 euro en half mei op nog altijd € 3,50 euro per kilo. De prijzen van specialties uit zuidelijke landen liggen op hetzelfde niveau. De kwaliteit is goed.

Gestegen prijzen

Bij trostomaat zijn de prijzen 17% hoger dan vorig jaar en voor losse tomaten is dat +20%. Voor het speciale tomatensegment zijn de prijzen tussen de 5 en 10% in de plus ten opzichte van 2022. Van Dalen: “Gelukkig wel in de plus, maar de stijging is minder dan bij de grovere tomaten. Telers hebben de hogere prijzen wel nodig, omdat de kosten zijn gestegen. Voor telers van kleine tomaten tikken de hogere loonkosten nog harder door, omdat er meer arbeid nodig is.”

De tomatenproductie neemt nog toe en is nog niet op de hoogste stand. Normaal gesproken wordt de hoogste aanvoer in de weken 23 tot 25 verwacht. Afhankelijk van het weer zullen de volumes sneller of langzamer toenemen. Van Winsen: “Bij aantrekkende volumes zullen de prijzen dalen. Deze liggen wel op een hoger niveau dan vorig jaar.”

Kwaliteit van de Nederlandse tomaten is over het algemeen goed en valt mee ondanks het donkere en koudere weer.

Viruszorgen blijven

“In de zuidelijke landen hadden de teelten de afgelopen periode veel last van virusdruk. Het bruinrot zie je niet in de tomaat, maar wel in de plant. Als de planten doodgaan, worden de kassen geruimd, waardoor de volumes afnemen”, meldt de senior productmanager.

De directeur geeft aan dat ook in Nederland de zorgen om het ToBRF-virus blijven en niet weg zijn. “Er zijn wel resistente rassen, maar de telers moeten de hygiëneprotocollen wel in stand houden om te zorgen dat de resistentie niet wordt doorbroken.” Hij vindt de kwaliteit van de tomaten van de resistente rassen minder. “De tomaten zijn doffer van kleur en hebben minder glans. Ook zijn ze zachter en is de productie lager. Dat laatste kan deels het gevolg zijn van een kouder en donker voorjaar.”