Milieudefensie en Meten=Weten gaan hun pijlen ook richten op het gewasbeschermingsmiddelengebruik in andere sierteelt dan die van lelies.
Henk Baptist, actief als jurist voor beide milieubewegingen, laat weten dat de groepen maandag 31 maart al nieuwe handhavingsverzoeken hebben ingediend bij de provincies Overijssel, Friesland en Drenthe. En die gaan niet alleen over percelen met lelieteelt, maar ook over percelen met andere sierteelt.
Hij voorspelt een heel scala aan nieuwe handhavingsverzoeken, naar aanleiding van een uitspraak van de Raad van State woensdag 2 april over gewasbeschermingsmiddelengebruik in de lelieteelt. Nieuwe handhavingsverzoeken van Milieudefensie en Meten=Weten – die de zaak hebben aangezwengeld – maar ook van andere groeperingen. “Wij zullen dat zeker gaan doen, maar ook milieugroep X in plaats Y. Dat zal in heel Nederland gaan gebeuren.”
De Raad van State oordeelde woensdag 2 april in een zaak rondom een Drentse lelieteler. Deze teler moet extra onderzoek aanleveren bij de provincie om aan te tonen dat gewasbeschermingsmiddelen op zijn percelen géén effect hebben op een nabijgelegen Natura 2000-gebied. Een algemene toelating van het middel volstaat niet, omdat deze niet kijkt naar de effecten op specifieke natuurgebieden. Lukt het de teler niet om beter onderzoek aan te leveren, dan moet hij een natuurvergunning aanvragen of stoppen met het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.
LTO: uitspraak is onuitvoerbaar
Landbouworganisatie LTO noemt deze uitspraak ‘onuitvoerbaar’. Iedere lelieteler heeft voortaan een natuurvergunning nodig tenzij deze kan aantonen dat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen geen negatieve gevolgen heeft op Natura 2000-gebieden, zo leest LTO in de uitspraak. “Hoe onderbouwt een ondernemer dat ieder denkbaar, theoretisch risico uitgesloten kan worden?”, vraagt de organisatie zich af. “Deze uitspraak maakt van het ‘voorzorgsprincipe’ een verlammingsprincipe”, aldus LTO-voorzitter Ger Koopmans in een reactie op de website van LTO.
Ook de organisatie van bloembollentelers, de KAVB, vindt de uitspraak zeer zorgelijk. “Het Ctgb bepaalt met gedetailleerde scenario’s wat de effecten van gewasbeschermingsmiddelen op het milieu en het water zijn, net zoals ze dat bekijken voor mensen en dieren. Een toegelaten middel dat volgens voorschrift wordt gebruikt is aantoonbaar veilig – die lijn zou niet bij het grofvuil gezet moeten worden”, reageert KAVB-voorzitter Hester Maij.
Onduidelijkheid over impact andere teelten
Henk Baptist ziet in de uitspraak bredere implicaties, ook voor andere teelten dan lelieteelt. Volgens hem betekent de uitspraak dat voor alle teelten voortaan een natuurvergunning nodig is. Een woordvoerder van de Raad van State zegt dat het te ver gaat om de uitspraak door te trekken naar andere teelten.
“Zo blijven er weer allerlei onduidelijkheden”, reageert Baptist. “Wij lezen erin dat elk gebruik van bestrijdingsmiddelen vergunningplichtig is. In feite is daarmee het gebruik van bestrijdingsmiddelen nu verboden, want hiervoor zijn geen vergunningen verleend. Een ander leest: alleen in Drenthe of, alleen bij lelietelers. Hoe gaat dit in de praktijk werken en wanneer gaat er gehandhaafd worden en hoe?”
De uitspraak gaat weliswaar specifiek over lelieteelt op een aantal Drentse percelen, maar in de argumentatie komen geen specifieke voorbeelden uit de lelieteelt voorbij en gaat het alleen in zijn algemeenheid over risico van gewasbeschermingsmiddelen.
Overleg over ander beleid
Uiteindelijk gaat het de actiegroepen niet om die individuele gevallen, maar om landelijk beleid, geeft Baptist aan. “Maar wij hebben geen ander middel dan een handhavingsverzoek.” Hij wil ‘goed overleg’ over welke middelen met welk gebruik geen schade kunnen geven voor omwonenden of de natuur. De huidige Ctgb-toelating acht hij daarvoor niet voldoende. De nieuwe Raad van State-uitspraak beaamt dat in zijn optiek. “Die zegt: de toelating van het Ctgb is geen enkele garantie.”
Ook LTO en de KAVB willen in overleg met provincies, het ministerie van LVVN en het Ctgb. Zij willen een overleg over de impact van de zaak en oplossingsrichtingen. LTO vreest vergaande impact op alle economische activiteit in Nederland als uitgebreide onderzoeken worden gevraagd om ieder theoretisch risico op de omgeving uit te sluiten. “De juridische omgang met het zogenaamde ‘voorzorgsprincipe’ moet veranderen”, aldus Koopmans.
