Met oog voor elk detail wordt vakwerk een kunst

Ik ben een echte stadsjongen, geboren en getogen in Utrecht en nu alweer heel lang wonend in Amsterdam. Ik zat op de middelbare school in Gouda, wat al wat meer als platteland voelde. Mijn enige aanraking met de tuinbouw was destijds dat ik in de schoolvakantie tomaten plukte. Een broeierige lage kas, vingers geel en groen. Was dit gif? Een heel groot succes was het niet, want ik plukte kroontjes niet mee; binnen de kortste keren stond ik weer op straat.

Nederland was mij niet vreemd, mijn vader was planoloog/geograaf en nam mij mee naar de deltawerken, de droogvalling van zuidelijk Flevoland en zo nog wat plekken die tot de verbeelding spraken en het vernuft van de Nederlanders toonden. We aten thuis seizoensgroenten en niet elke dag vlees, dat was veel te duur. Aardbeien in de winter of mango’s stond niet op de kaart, ananas zat in een blikje.

Hoeveel voedsel we weggooien

Nu ben ik al meer dan 30 jaar fotograaf en tegenwoordig ook filmmaker. Ik versloeg oorlogen, ontleedde de diamantindustrie en bereisde de zeven langste rivieren van de wereld. Kortom altijd weg, in Nederland zag ik mijn vrienden, mijn vriendin, deed de was en vertrok weer. De laatste jaren werkte ik aan grote projecten over afvalstromen in de wereld en zag met eigen ogen hoeveel voedsel we weg gooien. lk keek naar wat de gevolgen van de stijgende zeespiegel zijn voor verschillende regio’s in de wereld en zag hoe boeren in kustregio’s door verzilting van het land steeds moeilijker hun gewassen konden verbouwen. Ik begon te beseffen hoe weinig ik zelf wist waar en hoe ons voedsel wordt geproduceerd en dit leek mij een mooi onderwerp om eens goed in te duiken.

In Nederlandse achtertuin kijken

En toen kwam Covid en ging de deur op slot. Ik maakte van de nood een deugd en dacht: ik ga maar eens in de Nederlandse keuken/achtertuin kijken, lekker makkelijk. Ik wist dat Nederland een grote producent en exporteur was, maar wat ik met eigen zag deed mij regelmatig van mijn stoel vallen: de schaal, de efficiëntie en de knowhow. De boer/teler van nu heeft eerder op Wageningen gestudeerd dan de lagere landbouwschool afgemaakt.

Het landschap polariseerde

Na twee jaar werken hier in Nederland heb ik een grondig kijkje in de keuken kunnen nemen, maar wat ik nooit had verwacht: het was het alle moeilijkste verhaal wat ik ooit heb gemaakt. De deur zat vaak potdicht, als ik vaak al iemand aan de telefoon kreeg werd ik met wantrouwen tegemoet getreden: ‘je zoekt zeker naar misstanden, wat hebben wij eraan’ en zo kan ik een lange lijst opsommen. En natuurlijk, het landschap polariseerde onder mijn ogen, de stikstof crisis kwam in alle hevigheid binnen, de tractoren stonden op het Malieveld en in Den Haag waren (en zijn) ze het grondig oneens.

Journalist niet beste visitekaartje

Kortom journalist/fotograaf was niet het beste visitekaartje, maar toch: transparantie en openheid van zaken helpen ook om je verhaal kwijt te kunnen. Er lijkt mij niks mis om de deuren van je kas of boerderij open te zetten. Toen ik de eerste keer na de befaamde zomervakantie van destijds weer in een kas kwam wist ik niet wat ik zag en was onder de indruk.

Als we samen verder willen in dit land en dat zal wel moeten, gaat dat lukken als we wat meer begrip hebben voor elkaar en begrijpen hoezeer de landbouwsector onder druk staat. Dat het anders moet weten we, maar laat mij binnen en je zal zien dat dit vooral begrip zal opleveren.