Met Keniaanse boeren verspilling tegengaan

De boerenkant van The Ketchup Project vindt Anne Janssens verreweg het belangrijkste. Bijna 50 tomatentelers in het zuiden van Kenia hebben vaste afspraken gemaakt met The Ketchup Project. Zij telen en drogen de tomaten waarna het vacuüm verpakte product naar Nederland wordt vervoerd. Hier wordt er ketchup van gemaakt.

Janssens: “De teelt op de bedrijven van onze partnerboeren is de afgelopen jaren sterk verbeterd. De tomatentelers kunnen nu jaarrond produceren en hebben daardoor meer vat op hun afzet, ook in Kenia zelf. Hun inkomen is daardoor sterk verbeterd. En ook heel belangrijk, al hun tomaten komen in de voedselketen terecht. Dat was voorheen totaal anders.”
_{Lees verder onder de foto}

Anne Janssens, drijvende kracht achter The Ketchup Project. – Foto: Fotopersburo Dijkstra

Bezoek aan Kenia

Het hele verhaal van The Ketchup Project begon 4 jaar geleden met een bezoek van Janssens aan Kenia. Ze kwam in contact met boeren en hoorde over de verspilling van tomaten.

“De telers zijn volledig afhankelijk van de grillen van handelaren, de zogeheten ‘middle man’. In de oogstperiode komen veel tomaten tegelijkertijd op de markt. Dat leidt tot dramatisch lage prijzen. Vaak zo laag dat de tomaten worden weggegooid. Hierbij gaat het om zo’n 40% van het geoogste product, blijkt uit cijfers van de FAO. Met The Ketchup Project bieden we een groep Keniaanse boeren een alternatief en gaan we voedselverspilling tegen.”

Telers geselecteerd

De afgelopen jaren is met succes een productie-, verwerkings- en marketingketen opgezet. Janssens en enkele mede-initiatiefnemers uit Nederland hebben in samenwerking met ontwikkelingsorganisatie SNV en de Nederlandse ambassade in Nairobi een groep telers geselecteerd waarmee afspraken zijn gemaakt.
_{Lees verder onder Facebook-berichten}

De telers, inmiddels georganiseerd in een coöperatie, hebben voorlichting gekregen over rassenkeuze, gewasbestrijding en bijvoorbeeld bemesting. Janssens: “Dat heeft niet alleen geleid tot een hogere opbrengst en een betere kwaliteit, maar ook tot jaarrond productie. Alleen dat al is een groot succes.”

De aangesloten telers drogen een deel van hun tomaten voor The Ketchup Project. Het grootste deel verkopen ze nog steeds op de lokale markt, maar nu voor een hogere prijs dan in het verleden omdat zij profiteren van de hogere marktprijs in tijden van schaarste.

Drogen met zonne-energie

Het drogen van de tomaten voor The Ketchup Project gebeurt met behulp van zonne-energie en binnenkort – in de regentijd – door verbranding van biomassa. Het gedroogde product wordt vervolgens in Nederland verwerkt tot ketchup.

Janssens geeft onmiddellijk toe: het gaat niet om grote getallen. Op dit moment droogt de Keniaanse telerscoöperatie 2.000 kilo verse tomaat per week, wat leidt tot 100 kilo gedroogd product. Dat is op jaarbasis goed voor 48.000 liter ketchup (100.000 flesjes) die grotendeels in Nederland worden verkocht.

Meerwaarde door verwerking

Kleine hoeveelheden, maar de impact in Kenia is groot, zegt Janssens. “Onze telerscoöperatie heeft in eigen land uitgebreid de pers gehaald. Wekelijks krijgt de droogfabriek bezoek van geïnteresseerde partijen zoals telers en landbouworganisaties. We tonen aan dat verwerking van landbouwproducten in het belang is van telers. Onze telers halen een deel van de keten naar zich toe. Zo haal je meerwaarde uit je product. Dit verhaal gaat niet alleen op voor tomaten, maar ook voor mango’s en avocado’s.”

‘In het gewone supermarktkanaal kunnen wij ons verhaal niet goed kwijt’

De ketchup wordt op dit moment grotendeels in Nederland verkocht. Belangrijke afnemers zijn enkele filialen van Plus Supermarkt, Hutspot en een leverancier van maaltijdboxen. Janssens ziet vooralsnog weinig toekomst in afzet via het reguliere schap van supermarktketens als Albert Heijn.

“Het verhaal achter onze ketchup is, naast de unieke smaak, een belangrijke reden voor consumenten om voor ons product te kiezen en niet voor de ketchup van bijvoorbeeld Heinz. In het gewone supermarktkanaal kunnen wij ons verhaal niet goed kwijt.”

Samenwerking met Kromkommer en Krenkelaar

The Ketchup Project werkt in het platform Verspilling is Verrukkelijk samen met initiatieven als Kromkommer (soepen), Krenkelaar (cider) en Bio Goat Meat (vlees van jonge bokken). Gebruik van de netwerken van deze partnerorganisaties biedt de mogelijkheid om de afzet van ketchup verder te vergroten.

“Mede daardoor ben ik optimistisch over onze omzet in de komende jaren. Voedselverspilling staat hoog op de maatschappelijke agenda. De overheid zet aan tot actie, consumenten komen in beweging. Weggooien van voedsel wordt steeds minder geaccepteerd.”