Met afnemers praten over neerslagproblemen groenteteelt

Groenteafnemers gaan stevige effecten merken van de extreme natheid op de percelen. Telers maken nieuwe volumeafspraken voor verse groente, ook bij verwerking. Misschien moet zelfs gesproken worden over een compensatie voor telers.

Courgetteteler Paul Janssen in het Midden-Limburgse Hunsel verwachtte komende weken 40 procent te oogsten van het verwachte volume. Hij heeft vorst- en neerslagschade. Het vroegste perceel courgette was dubbel ondergedekt, maar dat heeft toch niet gebaat. “Op dat perceel staan nu veel minder planten, ook de combinatie met nattigheid en het donkere weer dat daarna kwam, denk ik. Een ander perceel daarna heeft enkele weken onder water gestaan. Je zou natuurlijk graag snel een ander perceel planten, maar dat was niet voor handen.“

Voor de teler is de oogstderving bijzonder vervelend omdat hij in contracten volumes heeft afgesproken. “De contracten moeten komende week gaan lopen, klantafhankelijk maken we daar nieuwe afspraken voor. We lopen mee in leveringsprogramma’s voor Nederlandse retailers.” De teler heeft contracten lopen met jaarprijzen, maar ook weekprijzen en dagprijzen.

Een grote groenteleverancier in Oost-Brabant stuurde deze week een brief naar haar afnemers dat het niet de gebruikelijke kwaliteit kan leveren door de omstandigheden op de percelen, vooral in ijsbergsla.

Met afnemers in gesprek

Veel groentecontracten starten in de derde week van juni. De contractleveringen voor ijsbergsla zijn al begonnen. Daar zijn wel kwaliteitsproblemen, maar er wordt daarvoor lichter gesneden. Ook de afzet van zomerprei is begonnen met iets lagere kilo’s, melden afzetpartijen. Er zijn genoeg uitdagingen de komende maanden om programma’s in te vullen. “Het is duidelijk dat plantdata niet zijn gehaald en dat betekent mogelijk uitdagingen in het uitleveren van contracten later in het seizoen. We zullen tegen uitdagingen aanlopen, maar ik ga in deze fase van het seizoen niet zeggen dat er tekorten zullen optreden zonder de afnemers zelf gesproken te hebben”, stelt een afzetpartij. Het is te gevoelig bij telers en afnemers om hier verder op in te gaan, stelt hij.

Mogelijk wordt afnemers gevraagd een toeslag te betalen. In ieder geval moet rekening gehouden worden met afwijkingen in gevraagde sorteringen, kwaliteit en volumes. Het beeld wisselt per teler of zelfs perceel. Sommige percelen liggen gunstig of er is de laatste jaren geïnvesteerd in bijvoorbeeld drainage. Bij sommige pachtpercelen is dat niet gebeurd en is het nu erg lastig.

IJsbergsla niet in toom te houden

Een andere afzetorganisatie laat weten dat bij vrijwel alle producten te merken is dat het veel te nat is. Veel slagewassen groeien te hard en zijn niet in toom te houden of geven rode nerven. Het aankloppen bij klanten om contracten open te breken is niet aan de orde. Er is wel ijsbergsla ondergefreest omdat het te hard ging voor de oogstploeg. De markt voor ijsbergsla wordt niet overvoerd, maar toch is het lastig voor sommige klanten. “Acties bijzetten bij supermarkten is lastig. Programma’s met supermarkten lopen gewoon”, zegt een verkoper. Dat leveringsprogramma’s in elkaar schuiven hoeft op termijn geen problemen op te leveren, er wordt iedere dag ijsbergsla geplant.

Extra probleem bij teelten als erwten

Bij groenteteelt voor conserven en diepvries dreigt nog een ander probleem. Is er voldoende capaciteit voor verwerking als alle teelten problemen hebben en verschuiven? De fabrieken hebben een strakke planning voor gewassen. Cees Geven, directeur van telersvereniging De Schakel, wijst op de belangrijke erwtenteelt. “Ons erwtenprogramma zou nu op zijn einde moeten lopen. In het Zuidoosten is wel gezaaid, maar in het Zuidwesten niet.”

Voor die telers moet de vereniging alle zeilen bijzetten. “Het is natuurlijk te verwachten dat de opbrengst lager is. De groeimaand juni is voorbij als je gaat zaaien. Dat kan op natte percelen pas na volgende week. Wat is dan nog de opbrengst? Een extra complicerende factor is dat fabrieken aan verwerkingsprogramma’s zijn gebonden. De mogelijkheden voor het zaaien van ander gewas zijn beperkt.” Geven staat met telers en fabrieken in contact. “Het kan nog goedkomen, de vraag is wat voor tweede helft van het seizoen je krijgt. We missen nu wel de groeimaanden.”

Oplossing voor telers lastig

De contracten bieden geen soelaas, deze nattigheid was niet voorzien. Het is puur telersrisico. Geven: “De vraag is hoe we dit met telers gaan oplossen. Hij heeft land gereserveerd, daar zit een contract onder. Wij zijn als telersvereniging slechts de afnemer, maar het is wel belangrijk dat het goed met de telers wordt opgelost.” Eenzelfde beeld is in Vlaanderen zichtbaar. Telersvereniging Ingro vreest ook voor lagere opbrengsten en capaciteitsproblemen bij fabrieken. “Sommige telers hebben ook al lang het plantgoed staan, maar kunnen de percelen niet op. Dat geldt voor courgette, spruiten, bloemkool en knolselderij”, zegt directeur Hilde Dhuyvetter. Contracten openbreken lijkt geen optie. “We hebben dit jaar stijgingen gehad in contractprijzen. Het is niet de gewoonte contracten open te breken. Het is ooit wel eens gebeurd overigens. We houden wel veel contact met de fabrieken, zodat er zoveel mogelijk wordt samengewerkt met telers.”

Aanspraak maken op een calamiteitenregeling is moeilijk. Daar hangt een voorwaarde aan vast dat een brede weersverzekering moet zijn afgesloten. “Deze wordt in Vlaanderen minder afgesloten omdat het duur is. Eén aanbieder is ook niet meer actief in Vlaanderen.”