Meierijstad pakt huisvesting arbeidsmigranten actief aan

In de gemeente Meierijstad (Noordoost-Brabant) werken circa 8.000 arbeidsmigranten. Die hebben allemaal recht op huisvesting. De gemeente geeft de voorkeur aan huisvesting op locatie of aan de rand van bedrijventerreinen. Meierijstad heeft een informatiepunt en een mobiel team.

In de gemeente Meierijstad liggen de dorpen Schijndel, Veghel en Sint-Oedenrode. In Veghel liggen grote distributiecentra van Jumbo en Sligro. In de gemeente zijn ook grote tuinbouwbedrijven gevestigd, zoals onder andere plantenkwekerij Van den Elzen Plants in Erp. Met dit soort van bedrijven in de gemeente is het duidelijk dat de huisvesting van arbeidsmigranten ‘een issue’ is. Wethouder Economische Zaken en Financiën Jan Goijaarts onderstreept dat met cijfers: “Onze gemeente telt bijna 85.000 inwoners en 55.000 arbeidsplaatsen. Daarvan worden er circa 8.000 door arbeidsmigranten ingevuld, dat is zo’n 15%. We hebben arbeidsmigranten hard nodig en ze hebben recht op goede huisvesting. Dat is in eerste instantie een zaak voor de bedrijven, maar wij hebben daar als gemeente ook een actieve rol in. Daarom investeren we daarin zowel bestuurlijk als ambtelijk om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren.”

Sinds 1 januari 2024 speelt Monique Ondersteijn hierin een centrale rol als coördinator arbeidsmigratie. “Als coördinator richt ik me op het onderwerp arbeidsmigratie. Dat raakt verschillende beleidsterreinen, zoals bijvoorbeeld huisvesting, zorg, inschrijving en financiën.”

Sinds vijf jaar beleid

Sinds 2019 heeft gemeente Meierijstad beleidsregels omtrent huisvesting van arbeidsmigranten. In Meierijstad is het uitgangspunt arbeidsmigranten zoveel mogelijk te huisvesten op de locatie van het bedrijf, zoals bij een agrarisch bedrijf. Een andere optie is huisvesting aan de rand van een bedrijventerrein, waar het Amert Kwartier in Veghel (nabij Sligro en Jumbo aan de A50) een voorbeeld van is.

Daarnaast is er ook sprake van huisvesting van arbeidsmigranten in woonwijken, maar dat geniet niet de voorkeur. Goijaarts: “Bij huisvesting in een woonwijk is er minder sociale cohesie. De mensen die de huizen beschikbaar stellen om arbeidsmigranten onderdak aan te bieden, zijn vaak ook niet ‘kwalitatief gedreven’, maar vooral ‘financieel gedreven’. Als het gebeurt, mag er in een straal van 75 meter geen andere woning beschikbaar zijn voor huisvesting van arbeidsmigranten.

In Meierijstad zijn grote distributiecentra van Jumbo en Sligro gevestigd en ook grote tuinbouwbedrijven waaronder plantenkwekerij Van den Elzen Plants. Foto: Van den Elzen Plants

Huisvesting Van den Elzen Plants

Als voorbeeld van een lokale huisvestingslocatie voor tijdelijke medewerkers noemt Goijaarts de onlangs geopende huisvesting bij Van den Elzen Plants in Erp. Daarin is plaats voor 292 medewerkers en ze hebben alle benodigde voorzieningen bij de hand. Van de Elzen heeft voor de huisvesting een omgevingsvergunning voor tijdelijke huisvesting van hun werknemers. Het gebruik van de huisvestingslocatie beperkt zich tot kortdurend verblijf van maximaal 26 weken.

De basis voor deze vergunningsverlening is dat er geen sprake is van wonen, maar van logies. De arbeidsmigranten hebben immers hun hoofdverblijf in het land van herkomst.

Huisvesting Amert Kwartier

Een voorbeeld van een grootschalige huisvestingslocatie aan de rand van een bedrijventerrein is het Amert Kwartier met plaats voor 500 arbeidsmigranten. Twee uitzendorganisaties zijn de initiatiefnemers voor de aanvraag die in 2019 ingediend is. Op dit moment heeft deze locatie een agrarische bestemming.

De initiatiefnemers zijn voor deze vergunningsaanvraag in gesprek gegaan met de omwonenden in de zogenaamde ‘omgevingsdialoog’. Voor deze locatie is in 2023 een tijdelijke omgevingsvergunning verleend voor de duur van vijftien jaar. Het gaat hier om een omgevingsvergunning, met een uitgebreide voorbereidingsprocedure, waarbij is afgeweken van het bestemmingsplan. Op dit moment loopt er een beroepsprocedure tegen het in 2023 genomen besluit voor verlening van een tijdelijke omgevingsvergunning. Goijaarts: “Wij zijn als gemeente niet bang dat grote locaties tot meer overlast leiden. De uitzendbureaus hebben er alle belang bij dat er geen misstanden ontstaan.” Amert Kwartier is met name gericht op arbeidsmigranten die werkzaam zijn in distributiecentra.

Bij de Roemeense consulente Cristina Iliescu en haar Poolse collega kunnen arbeidsmigranten in hun moederstaal met vragen terecht. Foto: Gemeente Meierijstad

Informatiepunt voor arbeidsmigranten

Naast de betrokkenheid bij de bouw van huisvesting, heeft Meierijstad een informatiepunt geopend om arbeidsmigranten te helpen bij allerlei zaken die spelen bij een tijdelijk verblijf in Nederland, geeft Ondersteijn aan. “Er is gekozen voor een aparte locatie om het toegankelijker te maken om binnen te lopen. Met het bouwen van verblijfslocaties zit je aan de ‘harde kant’ om te zorgen dat er voldoende verblijfsplaatsen zijn.

Wat er ook bij hoort, is de sociale kant: het verstrekken van informatie aan de arbeidsmigranten. Bedrijven zijn toch de werkgevers en daar loop je niet altijd met al je vragen heen. Er is een afhankelijkheidsrelatie. Daarom is het goed dat er een onafhankelijk ‘loket’ is waar mensen in goed vertrouwen met hun vragen terecht kunnen. We hebben daar een Poolse en een Roemeense medewerker die de mensen in hun eigen taal te woord kunnen staan. Dat schept vertrouwen bij de mensen en ze voelen zich meer op hun gemak.”

Mobiel team

Daarnaast heeft Meierijstad een mobiel team in het leven geroepen. Dit team gaat naar locaties waar veel arbeidsmigranten verblijven of werken om op eigen initiatief informatie aan te bieden. Het team kan ook op bezoek gaan bij bedrijven waar vermeende misstanden spelen of waar klachten over zijn. Ondersteijn: “Helaas zijn er ook nog steeds schrijnende situaties. Daarin is het voorzichtig opereren en proberen bevestigd te krijgen wat er aan de hand zou zijn. Als er werkelijk iets aan de hand is, proberen we met die werkgever in gesprek te komen. Dan kunnen we bespreken wat ons ter ore is gekomen en samen zoeken naar verbetermogelijkheden. We kunnen ook voorbeelden geven van vergelijkbare bedrijven waar de genoemde klachten niet spelen en kijken hoe die bedrijven het aanpakken.”

Oproep telers

Afsluitend plaatst Ondersteijn nog een oproep: “Als telers ons mobiele team graag op locatie willen hebben, dan staan wij daar altijd open voor. Op die manier kunnen we telers ondersteunen bij vragen die ze zelf niet kunnen beantwoorden. Dat kan gaan over allerlei vragen over het verblijven, werken en leven in Nederland, zoals zorg (huisarts), belastingen of sportmogelijkheden. Zo biedt het team niet alleen informatie aan werknemers, maar kunnen werkgevers er ook voordeel van hebben.”

Gemeente Meierijstad telt 55.000 arbeidsplaatsen waarvan er circa 8.000 door arbeidsmigranten worden ingevuld. Foto: Van den Elzen Plants