Meer regelgeving rond data-beheer

Toepassingen van data en Artificial Intelligence (AI) groeien sterk in de tuinbouw, zowel bij telers als toeleveranciers. Jene van der Heide van Wageningen Data Competence Centre bij WUR merkt dat echter nog weinig telers en techneuten in de tuinbouw zich er voldoende van bewust zijn dat er nieuwe Europese juridische wetgeving zit aan te komen, die van grote invloed zal zijn op het omgaan met data en AI.

Tijdens een bedrijfsbezoek bij TAKS in Etten-Leur, georganiseerd door de sectie glastuinbouw van de Nederlandse Vereniging Techniek in de Landbouw (NVTL), zegt Van der Heide: “Bij de invoering van wetgeving rond de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) maakte iedereen zich enorm druk over de uitvoering, hoe je in de praktijk nu precies om moest gaan met persoonsgegevens. Maar over wetgeving rond data en AI hoor je nog bijna niemand, hoewel dat nog veel groter is. Iedereen die data deelt of gebruikt, beweegt zich op de Europese eenheidsmarkt voor data (de ‘data space’), en zal zich moeten houden aan de spelregels die daarvoor gelden.”

Bij AI zal bijvoorbeeld aandacht komen voor het omgaan met data-bronnen waaruit geput wordt, onder andere met betrekking tot het beschermen van eigendomsrechten van die informatie.

Agrarische apparatuur is hoog-risico toepassing

De nieuwe EU wetgeving wil veiligheid en openheid garanderen rond data-infrastructuur en data-toepassingen. Zo zullen grote dataplatforms open moeten zijn als ze in Europa actief zijn, en zich niet monopolistisch af mogen sluiten voor bepaalde partijen. Ook de veiligheid moet gewaarborgd worden, zodat bijvoorbeeld de voedselveiligheid niet in gevaar komt doordat hackers systemen plat leggen. Agrarische machines, zoals robots en andere machines waar toeleveranciers op afstand kunnen ingrijpen, staan dan ook specifiek op het EU-lijstje van hoog-risico toepassingen. Volgens Van der Heide gaat het bedrijven zeker geld kosten om data volgens de EU-regels goed veilig op te slaan, te beheren en te delen.

Informatie terughalen

Tim van Daalen, van de businessunit Glastuinbouw van Wageningen University & Research, gaf tijdens de NVTL-bijeenkomst inzicht hoe WUR omgaat met data. Zo wordt onderzoek-data in ieder geval 10 jaar bewaard. Achteraf nuttig blijkende informatie kan dan nog teruggehaald worden.

Dit kan volgens hem ook voor teeltbedrijven en toeleveranciers belangrijk blijken. Denk aan geldbesparing bij een bepaald type apparaat waar regelmatig storingen bij voorkomen. Met opgeslagen geregistreerde data uit de machine zou dan bijvoorbeeld een verband kunnen worden teruggevonden tussen een bepaalde draaisnelheid en die storing. “Je zou dan kunnen beslissen om preventief onderhoud uit te gaan voeren zodra het apparaat 2 seconden trager gaat draaien.”

Niet alleen het opslaan van her te gebruiken data is van belang. Minstens zo belangrijk is het weer goed kunnen terugvinden en beschikbaar maken, en het zorgen voor een structuur waarmee het gedeeld kan worden met en tussen degenen die er toegang toe hebben.

Data-opslag

Er moet wel goed over nagedacht worden welke data opgeslagen wordt. “Het gaat echt om enorme hoeveelheden data. Eén enkele sensor kan soms al 1 TB (1 miljoen megabite) per dag aan data produceren.” Onderliggende metadata zijn daarbij ook belangrijk. “Het kennen van een temperatuur-verloop is nuttig, maar als je niet weet waar die sensor heeft gehangen, en wanneer die gekalibreerd is, heb je er nog weinig aan.”

Modelmatig processen bestuderen

Van Daalen ziet grote voordelen van het digitaliseren van gegevens, onder andere over hoe planten zich ontwikkelen en hoe ze reageren op gecreëerde omstandigheden. “Je kunt dan modelmatig gaan kijken hoe processen werken. Bijvoorbeeld ten behoeve van robotisering. Dat is veel goedkoper dan praktijkoplossingen bouwen en zo’n prototype steeds verbeteren op grond van wat je in de praktijk tegenkomt.”