Markt: ‘Per saldo te veel tomaten’

Meer zonlicht in het voorjaar zorgt voor meer productie. Door de coronamaatregelen is de vraag bij horeca en foodservice uitgevallen. Een mooie zomer kan de vraag terugbrengen. “Al sinds half april is de tomatenafzet in mineur met lagere prijzen dan vorig jaar”, zegt tomatenteler Theo van der Kaaij in Berlikum. “Het herstel in de maand juni, zoals vorig jaar, hebben we nu niet gezien. De prijzen zijn zelfs verder omlaag gegaan naar een dieptepunt.”

Twee oorzaken

Volgens Van der Kaaij zijn hiervoor twee oorzaken. Er is meer productie doordat er veel meer zonlicht in het voorjaar was. En het corona-effect van het wegvallen van de foodservice voor de afzet van losse en snijtomaten. “Ondanks dat de horeca weer open is, is hier nog geen herstel van de vraag zichtbaar. In de afzetmarkt is wel verschuiving naar de retail opgetreden, waar meer tomaten zijn verkocht, maar in totaal zijn er toch te veel tomaten.”

Gedaald naar 15 cent per kilo

Voor de onbelichte trostomaten was alleen in het begin van het seizoen de prijs nog goed, zegt commercieel directeur Ton van Dalen van Oxin Growers. “Tot Pasen waren er genoeg acties bij de retail en lagen de prijzen op gemiddeld € 1,25 per kilo. Vrij snel daarna zakte de prijs weg naar € 0,65 en steeds verder naar beneden. Oorzaak was de lagere afzet door corona en door veel meer productie. Meer aanbod en minder vraag doet de prijs dalen naar 15 cent per kilo eind juni. Het is niet te zeggen wanneer het omhoog gaat. Het voordeel van trostomaat is dat het marktbereik groter is dan van losse tomaten.” Hij voegt eraan toe dat een aantal jaarcontracten met de retail met vaste prijzen er gelukkig voor zorgen dat de uitbetaalprijzen hoger zijn dan de dagprijzen.

Droevige prijzen losse tomaat

“Vanaf begin maart, toen de onbelichte losse tomaten in productie kwamen, lag de prijs ver onder die van trostomaat. Op vorig jaar lopen deze 20% achter. En in vergelijking met 2017 is dat zelfs 25%. Dat is niet goed voor de telers van losse tomaten”, aldus de commercieel directeur. “Als de prijzen laag zijn, zien we nog wel eens dat de Oost-Europese markt vraagt, maar dat was nu niet het geval omdat ze eigen productielocaties hebben.”

Hoop op aantrekken markt

Hoewel Oxin Growers in het begin veel naar de retail heeft afgezet, kan dat de stilgevallen handel met de foodservice niet goedmaken. De horeca en foodservice gaan weer vragen en zijn terug van 0 naar 30 tot 40%. Bij mooi weer kan dit snel stijgen. Doordat Europa toch weer op vakantie mag, koestert Van Dalen de hoop dat de vraag naar tomaten weer wat aantrekt. “En bij mooi weer gaan de mensen meer barbecueën en dat kan helpen in de afzet. Daarnaast staan er nog wat acties bij de retail gepland.”

Supermarktaanbiedingen deze week

In de week van 1 juli biedt AH de trostomaten voor € 1,58 per kilo aan. Bij supermarkt Plus kosten 2 schalen van 500 gram troscocktailtomaten deze week € 1,99 . Aldi verkoopt Romatomaten (750 gram) voor € 0,99. Bij Lidl betaalt de consument voor 2 emmers snoeptomaten € 3 en voor Rivolo cherrytomaatjes (400 gram) € 1,49.

Fijne segment iets beter betaald

Bij telersvereniging Harvest House verloopt het tomatenseizoen als in een normaal jaar, waarin dan eens het ene dan eens het andere segment beter betaald wordt. Dit jaar ziet commercieel directeur Hans Derks dat het fijne segment, zoals de (mini-)troscherrytomaten en de cocktailtomaten, iets beter betaald worden dan vorig voorjaar. Dit heeft te maken met het minder beschikbaar zijn van het product vanwege teeltschema’s. Derks: “Het grootste deel van onze tomatentelers teelt belichte tomaten, waardoor er enerzijds het hele jaar door product beschikbaar is en anderzijds de teeltwisselingen het hele jaar door plaatsvinden.”

Retailers breiden assortiment weer uit

Harvest House ziet dat de afzet van de specialties tomaten moeizaam was en is, vanwege de inkrimping van het aantal lijnen bij de retail en het grotendeels wegvallen van horeca en foodservice. Dit is zeker een gevolg van de lockdown. “Supermarkten kozen er soms voor om hun assortiment terug te brengen naar het basisassortiment, waardoor er minder vraag was naar bijvoorbeeld de gekleurde snoeptomaatjes”, aldus Derks. “Deze tendens bij de retailers zagen we al en dat kwam nu in een versnelling. We verwachten wel dat het assortiment in de toekomst weer wordt uitgebreid.”