LTO: van standsorganisatie naar netwerkorganisatie

Voor LTO Nederland wordt 2017 een jaar van verandering. De Groningse akkerbouwer Marc Calon neemt de voorzittershamer over van Albert Jan Maat, die op 1 oktober de functie verliet. Daarmee komt weer een boer aan het hoofd van de grootste boerenorganisatie te staan. Calon heeft bovendien een ander karakter dan Maat. Laatstgenoemde bleef altijd de keurige, wat afstandelijke diplomaat die hij als Europarlementariër al was.

Calon deinst niet terug voor confrontatie en provocatie

Calon heeft in het verleden als PvdA-bestuurder in de provincie Groningen en als voorzitter van de vereniging van woningbouwcorporaties aangetoond niet terug te deinzen voor confrontatie en provocatie. Hij zette het ministerie van Economische Zaken onlangs en passant weg als ‘regeltjesfabriek‘ zonder visie. Professor Dirk Strijker omschreef Calon al als een man meer van de strategie dan de tactiek, en niet geschikt voor pappen en nathouden.

De nieuwe LTO-voorzitter Marc Calon – Foto: Roel Dijkstra

De politieke afkomst van Calon kan in het beleid van LTO Nederland een verschil maken. Maat is een CDA’er maar hekelde wel eens ‘calimerogedrag’ als de vrije markt boeren eens dwars zat. Maat was wat betreft een vrijhandelsverdrag met de VS “’voor, mits’ en niet ’tegen, tenzij’ zoals vooral de PvdA en een groot deel van de landbouwlobby elders in de EU. Calon heeft nog voor zijn aantreden al een paar keer gezegd dat het met het vrijemarktdenken in de landbouw eens afgelopen moet zijn.

Moderniseringsproces naar netwerkorganisatie

Aan Calon de eer om LTO in 2017 door een groot moderniseringsproces te halen. Het plan betekent ruim baan voor landelijke vakgroepen die worden ondersteund door een (groter) landelijk beleidsteam. De regio’s verliezen macht. In 2017 worden alle sectoren verantwoordelijk voor de beleidsbeslissingen binnen de eigen sector. Ze werven zelf bestuurders en zoeken samenwerking met andere partijen in de voedselketen.

Dat laatste betekent een breuk met het verleden. LTO Nederland was altijd een standsorganisatie. Het moet een netwerkorganisatie worden die waar mogelijk coalities smeedt met bijvoorbeeld consumentenorganisaties, de agribusiness, supermarkten of dierenrechtenorganisaties. Een organisatie dus die de rest van de keten niet met wantrouwen bekijkt maar samen met de ketenpartners oplossingen zoekt.

Achter de schermen wordt slag geleverd over waar beleidsmedewerkers terechtkomen, en hoe de financiën van het nieuwe LTO Nederland eruit gaan zien. De varkenshouders krijgen vermoedelijk een aparte constructie die lijkt op de positie die LTO Glaskracht en de KAVB binnen LTO innemen. De organisatie betaalt straks volgens insiders contributie aan LTO Nederland.

Landbouw zit in gevaarlijk vaarwater

Het slagen van de moderniseringsoperatie en Calon is van groot belang. De landbouw zit immers in gevaarlijk vaarwater. Ze heeft de hoofdstroom mee: wereldwijd groeit de vraag naar hoogkwalitatief en veilig voedsel sterk. Maar boeren worden wel toenemend geconfronteerd met onder andere toenemende milieuregelgeving, dierenwelzijnsdiscussies, een oneerlijke margeverdeling in de keten, schommelende prijzen en gebrek aan opvolgers. Werk genoeg dus.