Lichter werk en minder kopzorgen dankzij oogstmachines pompoen

De Terp Squashpackers ontwikkelde samen met Hegro Argriservice twee volautomatische oogstmachines voor pompoen. De machines verlichten het werk en geven een flinke arbeidsbesparing. Daarnaast is het regelen van flexwerkers en groepsaccommodaties voor oogstteams verleden tijd.

Bij De Terp Squashpackers was het oogstseizoen voor pompoen een soort van ‘rondreizend circus’. De Terp oogst jaarlijks niet alleen hun eigen 20 hectare biologische squash pompoenen, maar ook nog 70 hectare van collega’s. Dat gaat om telers in Zeeland, Noord-Holland, Flevoland en de Betuwe. Vandaar …

In totaal verwerkt De Terp 250 hectare Nederlandse pompoenen, maar leveren doen ze jaarrond. Vanaf half februari tot half juli komen de pompoenen uit Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika of Argentinië. Dat gaat om 3.000 ton. In totaal verwerkt De Terp jaarrond 8.000 ton aan pompoenen.

Oogstploegen van twintig personen

Het oogsten in Nederland werd voorheen gedaan met twee oogstmachines, waarbij voor elke machine een oogstploeg van twintig personen nodig was. De pompoenen werden handmatig gesneden en op oogstbanden gelegd. Bovenop zo’n machine stonden mensen vanaf een leesband de pompoenen in kuubkisten te doen. Zo’n oogstploeg trok dus met de machine door het land en voor hen moest daarom ook onderdak geregeld worden, in de vorm van groepsaccommodaties. “Bij onze Zeeuwse telers zijn we vorig jaar gestopt met het oogsten van hun pompoenen. Aan de ene kant is het sowieso al heel lastig om mensen voor dit zware werk te krijgen en aan de andere kant zit je in Zeeland in het toeristenseizoen. Het bespreken van een groepsaccommodatie bleek gewoon niet meer te doen”, zegt Rinke Robbers van De Terp. De huidige twee volautomatische oogstmachines vragen drie, respectievelijk vier arbeidskrachten. “Om daarvoor een B&B of een huisje op een park te regelen is nog goed te doen.” En dat betekent het einde van dat ‘rondreizend circus’…

Bovenaan die elevatorband vallen de pompoenen op een dwars draaiende zachte egelband met rubberen vingertjes.

Twee volautomatische oogstmachines pompoen

Robbers geeft zijn toelichting op het landgoed Heerijkheid Mariënwaerdt in Beesd. Op dat landgoed worden voor De Terp op verschillende percelen pompoenen geteeld. Hier loopt op 10 september de ene oogstmachine, die gebouwd is op basis van een hakselaar en wat weg heeft van een combine. De werkbreedte is 2,85 meter. Deze machine vraagt één ervaren chauffeur en twee arbeidskrachten op de machine voor het uitrapen van de slechte pompoenen. Een van de twee bedient daarnaast een karretje dat boven de leesband hangt en van voor naar achter te verplaatsen is. Dat karretje bevat twee rollen die vanuit een bedieningspaneel door die ene persoon schuin naar links of naar rechts de plaatsen zijn. Op die manier stuurt het karretje de pompoenen naar links of naar rechts van de band af, waarna ze in kisten van 2,5 kuub rollen.

Op de machine staan links en rechts onder die leesband vier kisten. Robbers zelf zorgt deze dag voor de aan- en afvoer van de volle en lege kisten, maar dat zou de chauffeur ook zelf kunnen doen. Het laden en lossen gebeurt op de kopakker van een perceel.

Haarlemmermeer

De andere machine loopt deze dag in de Haarlemmermeer. Die oogstmachine heeft een werkbreedte van 2,35 meter en wordt met een achteruitrijdende trekker door het land geduwd. De pompoenen komen bij deze machine in een naast de machine rijdende wortelkar. Daarop staan meestal zes kuubkisten achter elkaar, zoals je dat ook bij het rooien van peen wel ziet. Deze aanpak vraagt vier personen: drie ervaren trekkerchauffeurs – één op de oogstmachine en twee voor de om en om meerijdende wortelkarren – en één persoon op de machine aan de leesband om uit te sorteren. Dat uitsorteren is bij deze machine lastiger, omdat de band sneller draait voor het vullen van de kisten.

Via een elevatorband achter de chauffeurscabine gaan de pompoenen omhoog.

Oogstprincipe

Het oogstprincipe is van beide machines hetzelfde. Met een rooibek voorzien van een draaiende rooimat worden de pompoenen met blad en al gerooid. Via de draaiende rooimat gaan de pompoenen en de bladeren omhoog, waarbij het blad door de rooimat terug op het veld valt. Via een elevatorband achter de chauffeurscabine gaan de pompoenen omhoog. Bovenaan die elevatorband vallen de pompoenen op een dwars draaiende zachte egelband met rubberen vingertjes. Die egelband zeeft de nog aanwezige grond uit. Vervolgens komen de pompoenen via valbrekers op de leesband waaraan dan één of twee mensen staan om de slechte pompoenen uit te sorteren. Via een verticale slurf komen die slechte pompoenen weer terug op het veld. De goede pompoenen komen door het aan te sturen karretje met de verstelbare rollen in de kisten van 2,5 kuub terecht.

Twee arbeidskrachten op de machine zorgen voor het uitrapen van de slechte pompoenen.

Oogstcapaciteit

De capaciteit van beide machines bedraagt zo’n 4 hectare in 10 à 11 uur, met een rijsnelheid van circa 3 kilometer per uur. De capaciteit is afhankelijk van de weersomstandigheden, de stand van de gewassen, de loofhoeveelheid en de hoeveelheid te oogsten pompoenen. Gemiddeld oogsten beide machines zo’n 120 kisten van 2,5 kuub per dag. Waren voorheen twee oogstploegen van twintig personen elk nodig, nu zijn dat nog maar zeven personen in totaal. Dat betekent een enorme arbeidsbesparing. En, zoals gezegd, daarmee behoort ook het ‘hoofdpijndossier’ van flexwerkers en groepsaccommodaties regelen tot het verleden. Tevens is voor telers oogstzekerheid gegarandeerd. Bovendien was het handmatig oogsten van de pompoenen bij de vorige machines zwaar werk. Dat is met de volautomatische machines eveneens verleden tijd, waardoor het werk ook langer vol te houden is.

Het laden en lossen van de acht kisten gebeurt op een kopakker.

Geschikt ras

Robbers geeft nog aan dat het volautomatisch en eenmalig oogsten van pompoenen staat of valt met de geschiktheid van het ras. “Niet elk ras is hiervoor geschikt. Er moet namelijk nog een deel van het steeltje aan de vrucht blijven zitten. Het steeltje mag niet bij de vrucht afbreken. Het ras dat we nu telen is uitermate geschikt om volautomatisch te oogsten.”

Met een karretje met twee rollen worden de pompoenen naar links of naar rechts gestuurd.

Transport over de weg

De zelfrijdende machine in Beesd mag over de weg rijden en daarbij is het niet nodig om nog banden of iets dergelijks in te klappen. De geduwde machine in de Haarlemmermeer moet voor grotere afstanden op een dieplader geplaatst worden.