Lessen uit droogte 2018: beter communiceren

01-05-2019 Updated on: 31-10-2022

Algemeen Achtergrond

premium

Foto: Hans Prinsen

Belanghebbenden kregen afgelopen jaar ad hoc informatie over de droogtetoestand, dat moet beter. Bovendien moeten crisisorganisaties breder naar de droogte kijken. Overheden, waterschappen en experts leren van de droogte van vorig jaar.

De droogte van afgelopen zomer wordt uitgebreid geëvalueerd. De communicatie tussen waterbeheerders en maatschappelijke organisaties, waar ook de boerenbelangenclubs onder vallen, moet beter. Dat is een van de constateringen uit de evaluatie crisisbeheersing in tijden van droogte. Eerder deze maand concludeerden de Beleidstafel Droogte dat de droogtebestrijding beter kan.

Afspraken maken vóór droogteperiode

Cora van Nieuwenhuizen, minister van Infrastructuur en Waterstaat, zond het evaluatierapport Crisisbeheersing Watertekort 2018 vrijdag 26 april naar de Tweede Kamer. Een van de aanbevelingen hieruit is om de crisispartners, de partijen die samenkomen bij een dreigend watertekort, al voor een droogteperiode samen te laten komen om afspraken te maken. Hierbij kunnen belanghebbenden, zoals boerenorganisaties, hun inbreng geven over gevolgen voor de sector bij de waterverdeling.

De minister vraagt de Landelijke Commissie Waterverdeling (LCW) om in het vervolg ook rekening te houden met de andere problemen in periode van droogte, zoals de gevolgen van hitte op de landbouw, de waterkwaliteit en de stand van het grondwater.

Inzicht in grondwaterstanden

Naar aanleiding van de aanbevelingen gaan overheden, waterschappen en onderzoekers aan de slag om in de toekomst droogte beter het hoofd te kunnen bieden. Kennisinstituut Deltares helpt waterschappen en provincies aan inzicht in de huidige en toekomstige grondwaterstanden. De laatste prognoses zijn op basis van de situatie op 1 maart. Deze analyses laten zien dat plaatselijk ook aankomende zomer droog kan zijn.

Als aankomende zomer net zo droog wordt als de zomer van 1996, kleurt de kaart overwegend geel: een tekort van gemiddeld 0,5 meter grondwater. Deltares analyseerde de grondwaterstanden van aankomende zomer, vergeleken met de gemiddelde zomergrondwaterstand van de afgelopen jaren. – Afbeeldingen: Deltares
De basis voor het gemiddelde scenario was het jaar 2012. Als het neerslagtekort in 2019 net zo gemiddeld wordt als in 2012, zal in het overgrote deel van Nederland de grondwaterstand redelijk normaal zijn, met uitzondering van de veenkoloniën, Twente, de Achterhoek, Limburg en Zuidoost-Brabant. Ook de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug vertonen in dit scenario relatief lage grondwaterstanden.
In het natste scenario kleuren gebieden in Oost-Nederland plaatselijk donkerrood, met een grondwaterstand die tot wel 2 meter onder de gemiddelde waarden staat. Ook in Zuid-Limburg en op de Veluwe is de kaart roodgekleurd. In dit scenario is de regenval zoals in 1981, een relatief nat jaar, losgelaten op de grondwaterstanden van maart dit jaar.

In het natste scenario kleuren gebieden in het Oosten plaatselijk donkerrood, met een grondwaterstand die tot wel 2 meter onder de gemiddelde waarden staat. Ook in Zuid-Limburg en op de Veluwe is de kaart roodgekleurd.

Voorjaar 2019 droog gestart

Het voorjaar is relatief droog begonnen. Dat betekent volgens Dimmie Hendriks, expert grondwater en droogte bij Deltares, dat de grondwaterstanden komende zomer in ieder geval niet natter zullen uitvallen dan de prognoses. “Het vroege voorjaar met relatief veel verdamping zorgt waarschijnlijk voor lagere grondwaterstanden deze zomer. Doorslaggevend is natuurlijk de hoeveelheid neerslag die de komende zomer gaat vallen.”

Sturen op grondwateronttrekking

De beleidstafel droogte stelde dat het sturen op grondwateronttrekkingen weinig zinvol was, behalve rondom natuurgebieden. Volgens Hendriks is het echter niet zo eenvoudig te stellen. “Gemiddeld over grote gebieden is de impact van landbouwontrekkingen niet zo groot, maar plaatselijk kan het effect wel merkbaar zijn,” vertelt ze. “De grootste onttrekkers zijn de drinkwaterbedrijven en de industrie, maar de grondwaterlaag die boeren aanboren, zit vaak minder diep.”