Lely pakt de regie, André van Troost op 1 in FoodAgriTop 50

Het kabinet Schoof is een half jaar onderweg. Grootse beloften struikelen vooralsnog op economische, politieke of juridische haalbaarheid. Niet de politici, maar bestuurders in de food- en agribusiness geven 2024 kleur. Zij bekleden de topposities in de FoodAgriTop 50, editie 2024, de lijst met meest invloedrijke personen in de food- en agrisector.

Het is de onbetwiste leider in innovatie in de agrarische sector. ‘Van de melkrobots’, zo introduceert Alexander van der Lely, de voorzitter van de Raad van Bestuur van het familieconcern zich ietwat bescheiden in gezelschap. Lely is veel meer dan dat. Het bedrijf zet de toon in automatisering en robotisering in de melkveehouderij: van voer, melken tot emissie. Vorig jaar introduceerde het concern de maairobot Exos. De aandacht dit jaar gaat naar de Lely Sphere. De mestscheider is de enige investering in het stikstofdossier waarvoor Sbv-subsidie mogelijk is. Het is veelzeggend. André van Troost, CEO van het paradepaardje, voert dit jaar dan ook de lijst aan van meest invloedrijke personen in de food- en agrisector. Hij klimt van de vijfde plek naar de koppositie.

Een van de innovaties van Lely: de maai- en voerrobot Exos. Melkveehouder Marco van Wezel uit Krabbendijke (Z.) vertelt in de videoreportage over zijn ervaringen met de elektrisch aangedreven Lely Exos en is erg tevreden. “De grote meerwaarde is dat je een veel hogere voederwaarde hebt en geen inkuilverliezen.” Meer videoreportages over de melkveehouderij vind je in het YouTube-kanaal van Boerderij.

Politiek maakt plaats

De politiek maakt in de top plaats voor het bedrijfsleven. En dat is best opmerkelijk. Na de Tweede Kamer-verkiezingen in 2023, en met de machtsfactor van ‘boerenpartij’ BBB, zouden politici c.q. bewindslieden de boventoon moeten voeren. De BBB-bewindslieden op landbouw Femke Wiersma en Jean Rummenie maken nog niet echt indruk. Wiersma valt vooral op door wat ze niet wil en doet. Al moet gezegd dat zij de laatste maand in haar rol groeit. Zij staat op plek 6. Rummenie is onzichtbaar en staat niet eens op deze lijst.

11 nieuwe noteringen in FoodAgriTop 50

Politieke leider Caroline van der Plas, in 2023 nog lijstaanvoerder in de FoodAgriTop50, blust vooral brandjes, in de coalitie en ook met de teleurgestelde en ontevreden achterban. Zij dekt Wiersma, maar overschaduwt tegelijkertijd Kamerlid Cor Pierik. Aan haar broek kleeft de 25 miljard euro, bestemd voor boeren, die ze in de kabinetsformatie verpatste. De BBB is in de provincies, in 10 van de 12 colleges van Gedeputeerde Staten, onzichtbaar.

Koploper André van Troost wint van Alex Datema, Rabobank-directeur Food & Agri. Datema heeft van duurzaamheid een serieus punt gemaakt. De Rabobank is in alles in de landbouw betrokken. De lijn met het ministerie was altijd kort, maar moet met de nieuwe partij BBB aan het roer nog invulling krijgen. Het bejubelde Rabofonds heeft nog weinig teweeg gebracht. De financiering in de sector ligt op zijn gat. Datema is overal, praat mee, maar heeft de agribusiness nog niet weten te mobiliseren voor hulp aan de melkveehouderij.

Meer bedrijven in de top

Topman Jan Derck van Karnebeek van FrieslandCampina laat zich in zijn tweede jaar zien. De nieuwe strategie werpt vruchten af. De melkprijs is hoger. Er komt een nabetaling. Dat verwacht een lid van de coöperatie. Of het succes blijvend is en doorzet moet nog blijken. In die zin heeft Van Karnebeek nog groeipotentie.

In de top 5 staat ook Cosun-topman Hans Meeuwis. Het concern won dit jaar de prestigieuze Koning Willem I-prijs. In januari komt Koningin Máxima er op bezoek. Cosun doet het op alle terreinen goed. In de top 10 ook akkerbouwkopstuk André Hoogendijk, de bevlogen directeur van BO Akkerbouw. Het maakt er een soort productschap 2.0 van. Hij werpt zich echt op als voorman van de sector. Nieuwkomer Ger Koopmans, voorzitter van LTO Nederland, moet nog groeien in zijn rol. Hij is een ander type dan voorganger Sjaak van der Tak. Koopmans schuwt de confrontatie niet en tegelijkertijd is hij een politiek dier. Marit van Egmond van Albert Heijn blijft het goed doen, ook met het Beter voor-programma. De grootgrutter loopt uit op concurrent Jumbo.

Op 8 de hoogste nieuwe binnenkomer: Ger Koopmans van LTO

Interessant is ook de ontwikkeling in de tuinbouw. Agro Care fuseerde dit jaar met CombiVliet en is daarbij het grootste tomatenbedrijf van Nederland. Het bedrijf telt 7 locaties in vier landen met in totaal 261 hectare glas. In de Hillenraad 100 prijkte Agro Care bovenaan als meest toonaangevende onderneming in de tuinbouwsector.

Voorman Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment (MOB) blijft een invloedrijke speler. Hij zakt net uit de top 10 naar plek 11. MOB verbreedt het aandachtsveld van stikstof naar gewasbescherming.

Vrouwen in de top en nieuwkomers

De FoodAgriTop50 telt tien politici. Vijf ervan zijn nieuw op de lijst: Harold Zoet (BBB-gedeputeerde Gelderland), Gert-Jan Oplaat (BBB-senator), Harm Holman (NSC), Bert-Jan Ruissen (SGP-Europarlementariër) en Sander Smit (BBB-Europarlementariër). Eline Vedder (CDA) valt er net buiten. Dat geldt dus ook voor Rummenie en Pierik. Ook Linda Verriet van POV staat dit jaar niet op de lijst. We hebben haar te weinig gezien. Dat geldt ook voor collega Arjan Schimmel van Zuivel NL.

Logische afvallers zijn de oud-bewindslieden Christianne van der Wal en Piet Adema, Sjaak van der Tak, Tjeerd de Groot en Bart Kemp. Van NAJK-voorzitter Roy Meijer hebben we minder gezien dan in 2023 tijdens de onderhandelingen over het Landbouwakkoord. Meijer had korte lijntjes met Adema. Op Wiersma heeft hij minder invloed. Mark van den Oever (FDF) zakt 15 plaatsen. Hij neemt gas terug in de wetenschap dat voor zijn achterban het alleen maar slechter kan met de BBB op landbouw. Hij heeft een oproepbare achterban achter de hand.

De FoodAgriTop 50 telt in totaal tien vrouwen. Traditiegetrouw wél goed vertegenwoordigd in de top. Bij de eerste tien staan drie vrouwen: Van der Plas, Wiersma en Van Egmond. Ruth Bouwstra, directeur corporate Affairs bij Van Drie Group, is een grote stijger (van 37 naar 11) door de eigen opkoopregeling. Sjoukje Heimovaara van Wageningen UR is in tegenstelling tot haar voorgangers veel minder actief in het landbouwdebat. Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) bekleedt de belangrijkste positie in de oppositie.

De invloed van Wakker Dier neemt af, en daarmee de positie van directeur Anne Hilhorst. Onder meer Extension Rebellion, Animal Rights roeren zich. Ook de Partij van de Dieren valt wat weg en staat dus niet op deze lijst.