‘Lastig jaar met wantsen en virus’

De teelt bij Nieuwkoop Paprika’s in Nootdorp nadert zijn einde.

De teelt bij Nieuwkoop Paprika’s in Nootdorp nadert zijn einde. Helaas kan Geert van de Sande niet positief terugkijken op de teeltresultaten. Hij is er helemaal geen type voor om te klagen. “Maar het is wel realistisch dat het een dramatisch jaar was, door de combinatie van de Nazara stinkwants en een forse uitval door tomatenbronsvlekkenvirus. Daar hebben we best een paar kilootjes minder door gesneden. Ook kwalitatief is het matiger geweest.”

Toen het uiteindelijk lukte om de wantsen te doden, waren ook de biologische bestrijders (zoals Orius) uitgeschakeld. Trips kreeg toen de overhand, wat op zijn beurt de virusverspreiding weer versnelde.

Vanaf begin aanwezig

“Het begon al toen de planten nog niet in de kas stonden. Toen zagen we al stinkwantsen zitten. Vanwege totale onbekendheid met de plaag wisten we niet met welke middelen we ze moesten bestrijden. We dachten dat we die wantsen wel kwijt zouden zijn door Steward te spuiten. Dat is absoluut niet gelukt.”

Van de Sande verduidelijkt beeldend als voorbeeld het proces: “Als er 10 zitten, en je vangt er maar 9, dan legt die ene toch weer 100 eitjes. Als je er daar 97 van vangt, dan heb je er al 3 die elk 100 eitjes leggen, daarvan blijven er bijvoorbeeld 50 over, en zo blijven er elke keer meer over die zich weer weten te vermeerderen. Op een gegeven moment is het onomkeerbaar.”

Pleksgewijs aanpakken

Er is wel alles aan gedaan om het probleem goed op te lossen. “We hebben met man en macht wantsen op planten doodgeknepen, en daarna met rugketeltjes gespoten.” Beperkt houden tot lokale haarden lukte echter niet, ondanks alle inspanningen.

“Van lieverlee zit de hele kas er onder. Je houdt dat niet tegen. Je ziet ze op een kist die naar de schuur gaat, of op de heftruck. Buiten op brandnetels zitten ze ook. Dat laatste blijft zeker ook een belangrijk aandachtspunt voor komend jaar. Als je de wantsen in de kas de baas kunt blijven, zitten ze buiten ook nog te wachten tot ze naar binnen kunnen.”

Biologie gedood

Uiteindelijk was er niet meer aan te ontkomen om volvelds in te grijpen tegen de wantsen. “Maar het is geen luis, waar je – door op het juiste moment en niet te vaak Plenum te gebruiken – de biologie in leven kunt houden.” Door de ingreep gingen alle natuurlijke vijanden ook dood. “Toen zijn we helemaal in de trips gelopen. Die verergerde het virus. Dan kom je in een vicieuze cirkel waar je niet meer uit komt. We hebben alle tripsmiddelen nog geprobeerd. Maar ze gingen niet dood. Dat geeft wel weer aan hoe noodzakelijk het is dat we goede correctiemiddelen achter de hand hebben voor noodsituaties, en dat er niet steeds meer middelen mogen verdwijnen.”

Dit keer geen biologische start

Volgend jaar gaat de ondernemer er weer met nieuwe moed tegenaan. “Maar ondanks wat we ervan geleerd hebben, zal het absoluut geen ABC-tje worden. Door de jaren heen hebben we leren leven met biologische bestrijding. Je bent er trots op dat het de laatste vier jaar steeds is gelukt om de teelt biologisch te starten. Maar dat risico kunnen we nu niet meer nemen. We zullen weer met chemie moeten beginnen, om er zeker van te zijn dat de wantsen geen kans krijgen. Je bent weer helemaal terug bij af. Maar er is één ding wat absoluut niet opnieuw mag gebeuren: De biologie tijdens de teelt naar de knoppen helpen.”

Resistent ras

Een andere lastige omschakeling voor komend teeltseizoen is het gevolg van de virus-aantasting. “We zijn nu gedwongen om een virusresistent ras te gaan zetten. Met alle bijkomende onzekerheden. Je gaat een ras zetten waar je helemaal geen ervaring mee hebt. Normaal zet je een proefpaadje, en later in twee verschillende afdelingen eerst een tralie. Om te leren wat de plussen en minnen van zo’n nieuw ras zijn, en hoe je daar mee om moet gaan. Maar dat kan nu niet. Je hebt vanwege de virusdruk geen keuze. En er zijn slechts een paar virusresistente rassen. De ene is waarschijnlijk wat aan de fijne kant, de andere is een stuk trager.” Inmiddels zijn de nieuwe planten gezaaid.

Auteur: Peter Visser