Landen leggen risico’s ToBRFV bloot in studie

De import van zaad, tomatenplanten en vruchten leiden tot grote risico’s voor de verspreiding van ToBRFV. Ook de optelsom van virussen is een nog onbekend risico.

Dat blijkt uit een uitgebreide internationale studie van een werkgroep van ToBRFV-experts uit landen van het plantgezondheidsorgaan EPPO. De Pestrisk analysis is in een voorlopige versie gepubliceerd en krijgt in september goedkeuring van het hoofdbestuur, voordat het als advies naar de Europese Commissie gaat. Nederland zat niet in de werkgroep van tien landen. De NVWA heeft wel informatie verschaft. België was wel actief vertegenwoordigd door plantenziektebestrijder DCM.

Risico’s in Nederland

De studie noemt de internationale handel in zaad, jonge tomatenplanten en onverpakte tomaten als hoog risicovol en adviseert landen die veel importeren hier meer onderzoek naar te doen. Nederland liet afgelopen week al blijken veel meer zaadpartijen te gaan onderzoeken.

De onderzoekers wijzen in de analyse op de risico’s in Nederland waar veel zaadleveranciers en plantenleveranciers zijn gevestigd. Bij uitbraak van ToBRFV op een plantenteeltbedrijf komen veel tomatentelers in de problemen omdat het bedrijf dan veel planten niet meer mag uitleveren. Ook zullen prijzen van uitgangsmateriaal dan fors stijgen.

Zwakheden tracering

Ook de zaadindustrie toont zwakheden, concluderen de onderzoekers. Het blijkt lastig om besmet zaad te traceren naar een mogelijke besmettingshaard bij zaadproductie. Veelal zijn zaadpartijen gemengd en blijkt herkomstcertificering lastig. Wel veel aandacht voor veilige zaadproductie biedt het GSPP-protocol waarmee zaadfirma’s in Nederland werken.

Risico in mix virussen

Een onzekerheid op dit moment is het mogelijke effect van stapeling van virussen in de teelt. Stapeling kan er mogelijk toe leiden dat resistenties worden omzeild in de plant. Dat zou kunnen verklaren waarom in Mexico meldingen zijn van ToBRFV-besmettingen in paprika. De onderzoekers willen daar meer onderzoek naar doen. Het behandelen met zwakke virusstammen (vaccin) tegen het Pepino-mozaïekvirus lijkt daarin ongevaarlijk. Wel kan behandeling een snelle detectie van ToBRFV in een gewas vertragen, omdat het gewas bij het vaccin tijdelijk gelijke symptonen kan vertonen als ToBRFV.

Zwakke internationale aanpak

De internationale aanpak van ToBRFV schiet tekort. Het is zeer waarschijnlijk dat ToBRFV in veel meer landen voorkomt dan nu gemeld. Zo heeft de Canadese koepel Ontario Greenhouse Vegetables Growers al aangegeven dat ToBRFV ook is doorgedrongen in dat teeltgebied, maar heeft de Canadese overheid nooit een officieel pestreport afgegeven. De onderzoekers pleiten daarom voor het stimuleren van nationale monitoring door financiële ondersteuning van deze landen.

ToBRFV wordt in verschillende landen zelfs niet officieel bestreden, zoals in Israël en Jordanië, stellen de onderzoekers. Het is waarschijnlijk dat het virus zich zal blijven verspreiden via waardplanten. Resistente rassen worden pas op middellange termijn verwacht. Door teeltmanagement zijn de effecten te beperken, stellen de experts.

Aubergine en bloemkool geen waardplanten

In de analyse wordt aubergine niet langer als mogelijke waardplant betiteld. Ook voor bloemkool is die verdenking er niet. Dat is na bestudering van een melding van besmette kool in Mexico in de buurt van besmette tomatenbedrijven.