Lage omzet nekt lokale afzet De Proefschuur

Producten rechtstreeks van de akker naar de consument. Het is een streven dat voortdurend naar voren komt in beleidsnota’s, partijprogramma’s van politieke partijen en visies van maatschappelijke organisaties.

Coöperatie De Proefschuur bracht het in praktijk op het Zuid-Hollandse Voorne-Putten, even ten zuiden van Rotterdam. Maar na 2,5 jaar gooide de coöperatie dit voorjaar de handdoek in de ring; de coöperatie kon de concurrentie met het massaproduct in de supermarkten niet aan.

Prijs niet de belemmering

De prijs waarvoor De Proefschuur de producten aanbiedt aan de supermarkten kan geen belemmering zijn geweest, zegt penningmeester Leen van Marion. “De coöperatie hanteerde dezelfde prijzen als de inkoopprijzen van de supermarkten. Er was veel interesse van supermarkten. Lokale producten vormen een uithangbord naar hun klanten.”

_{Lees verder onder de tweet}

Het idee van De Proefschuur, lokale seizoensproducten met een duidelijke herkomst, wordt door velen als sympathiek ervaren. Na 2,5 jaar moeten we concluderen dat er nauwelijks perspectief is op een rendabel concept. De leden hebben daarom besloten te stoppen met de activiteiten. pic.twitter.com/MWbaFl9CES

— De Proefschuur (@DeProefschuur) March 10, 2020

Vier uitgangspunten

De Proefschuur leunde op vier uitgangspunten:

• keten verkorten
• verbinding leggen met consument
• waardering voor vakmanschap telers
• Voorne-Putten neerzetten als merk

Een professionele marketeer moest het plan mede gestalte geven. En de coöperatie zette een werkorganisatie op met betaalde krachten. Op het hoogtepunt leverden de 52 leden zo’n 65 verschillen soorten aardappelen, groenten en fruit aan zo’n 10 supermarkten en enkele horecabedrijven in de regio onder de merknaam De Proefschuur.

Omzet vertoonde geen stijgende lijn

Begin 2020 werd duidelijk dat de omzet geen stijgende lijn vertoonde. Van Marion: “We wilden ons onderscheiden met een lokaal geteeld product. Dan heb je een verpakking of label nodig dat de consument duidelijk maakt dat jouw product uniek is.”

“Bovendien hebben supermarkten de inkoop vrijwel geheel geautomatiseerd. Wat weg gaat bij de kassa wordt gescand en automatisch weer op een bestellijst geplaatst. Alle producten moeten daarom bij voorkeur verpakt en gecodeerd zijn. Inpakken of labelen op onze kleine schaal is relatief duur.”

Op het hoogtepunt leverden de 52 leden van De Proefschuur zo’n 65 soorten aardappelen, groenten en fruit aan zo’n 10 supermarkten en aan horecabedrijven. – Foto: Roel Dijkstra

Supermarkt wil jaarrond levering

Een ander struikelblok is dat supermarkten veel soorten groenten en fruit en aardappelen het hele jaar door geleverd willen hebben. Van Marion: “De huidige keten is zeer efficiënt georganiseerd. Wij konden niet jaarrond seizoensproducten leveren. Dan ben je al minder interessant voor een supermarkt.”

De Proefschuur merkte verschil in aanpak tussen supermarkten. Van Marion: “Een voorwaarde voor een goede omzet is dat de inkoopchef of de franchisenemer enthousiast is over je concept en dat ook kan overbrengen op zijn personeel.”

“Het is ook belangrijk dat je als afnemer zichtbaar bent in de supermarkt. Als onze producten op een goede plek stonden, haalden we een dubbele omzet ten opzichte van winkels waar we minder zichtbaar waren. Een probleem voor ons was als we tijdelijk minder producten konden leveren. Zodra we weer volop konden leveren, moesten we ons plekje in de supermarkt terug veroveren. Dat kost veel extra energie”, aldus Van Marion.

In supermarkt geen inkoper meer! computer bepaald obv t weer en algoritmes wat er in supermarkt ligt. Killing voor #korteketen! Jaarrond leveren ipv seizoensgebonden?! Evaluatie van t succes en de ondergang van De proefschuur. Local F local kan niet goedkoper! Logistieke kosten++ pic.twitter.com/02bpacfNBA

— Joar van der Velde (@JoarvdVelde) July 3, 2020

Subsidie inzetten voor bestaande initiatieven

Overheden denken vaak dat telers hun afzet gemakkelijk zelf kunnen regelen. Dat is niet zo, zegt Van Marion. “Overheden geven veel subsidie voor allerlei onderzoeken naar korte ketens. Dat budget kan beter worden gebruikt voor ondersteuning van bestaande initiatieven. Ook moeten overheden het goede voorbeeld geven door in hun kantines en catering de voorkeur te geven aan lokale producten.”

Als Van Marion toch moet samenvatten waar het op stuk is gelopen, dan noemt hij de omzet. “Volume en omzet maken zijn essentieel om een dergelijke korte keten van de grond te krijgen. Begin dit jaar schatten wij in dat de omzet niet verder zou stijgen. Dat was voor de coöperatie reden om te stoppen met de activiteiten.”

Tips voor starten korte keten

Van Marion heeft enkele tips voor mensen die een korte-keteninitiatief willen starten. “Neem genoeg tijd om je plan op te zetten. Zorg voor voldoende kapitaal om een paar jaar aanloopverliezen te kunnen dragen. Zorg dat je weet hoe je afnemers hun zaken hebben georganiseerd en wat voor hen belangrijk is. Betrek desnoods een supermarktondernemer in je organisatie. Zorg voor een breed aanbod en probeer je klanten aan je te binden als je tijdelijk minder producten kunt leveren.”

Proefschuur professionele opgezet

Dan nog is succes niet verzekerd. De Proefschuur was vanaf het begin professioneel opgezet met voldoende omvang om een gesprekspartner te zijn voor de supermarkten, vindt Van Marion. “Dat het ons niet is gelukt laat zien dat de consument in woord graag een lokaal geteeld product wil. Maar dat vergeet hij of zij als op zaterdagochtend in alle haast een boodschappenlijstje moet worden afgevinkt.”