‘Kracht komt los bij tegenslag’

De kas is nu leeg en koud. Tijd voor de grote schoonmaak. Buiten is het donkere jaargetijde aangebroken, maar ook bij veel tuinders is het donker. Veel telers kiezen voor een extra lange winterstop vanwege de extreme energieprijzen. En dat in een land met de grootste gasbel van Europa, hoe krijg je het verzonnen, maar dat is misschien voor een volgende column. Het wordt niet snel saai met zulke mensen aan het roer.

Waar ik opnieuw verbaasd over was, is de innovatie- en wilskracht die loskomt als het tegenzit

Toch ben ik absoluut positief. De wereldbevolking groeit en heeft voedsel nodig, dat zal ergens vandaan moeten komen. Er blijven boeren en tuinders, ook in Nederland. Wat het kost om afhankelijk te worden gemaakt van andere landen ervaren we op dit moment immers aan den lijve. De wal zal uiteindelijk het schip keren en de bevolking zal de waarde van eigen voedselproductie weer gaan inzien. En dat kan heel snel gaan. Dat leert ons de geschiedenis wel.

Grenzen zijn verlegd

Waar ik opnieuw verbaasd over was, is de innovatie- en wilskracht die loskomt als het tegenzit. Wat hebben we dit jaar enorm veel geleerd. Grenzen qua klimaatstrategie zijn enorm verlegd. Veel uitdagingen werden tot een kans. Zo bespaarden wij 25% energie met dezelfde teeltlengte en productie als andere jaren. Niet omdat het per se moest, maar omdat het kon. Natuurlijk is geen jaar hetzelfde qua weer en zat het dit jaar wellicht mee, maar toch hebben we stappen gezet. Die kennis neemt niemand je meer af. Ik kijk uit naar een nieuw seizoen in een warme kas met een prachtig jong gewas waaraan de mooiste en gezondste vruchten groeien.