Komkommerprijs volgt jaarlijks ritueel

De vrije val waarin de komkommerprijzen vanaf eind maart zijn terecht gekomen, volgt een jaarlijks terugkerend patroon. Niet het weer of de aangevoerde hoeveelheden, maar het gevecht om voor dit seizoen bij de supermarktketens binnen te komen lijkt de doorslaggevende oorzaak.

Begin deze week is de komkommerprijs voor de klok nog verder weggezakt. Op veiling BelOrta gingen de 40-ers afgelopen maandag weg voor 9 cent en de 35-ers voor de dumpprijs van 6 cent.De aanvoer was fors (ruim 330.000 stuks). Bij The Greenery en op veiling ZON kwamen veel minder komkommers voor de klok. Inmiddels lijkt een licht herstel op te treden bij BelOrta , maar de aanvoer voor de klok was woensdag ook maar bijna de helft van maandag.

De oorzaak wordt steeds gezocht in het overaanbod in relatie met de matige consumptie vanwege het koude weer. Dit marktmechanisme zal er inderdaad voor gezorgd hebben dat de prijzen flink gedaald zijn. Maar het verklaart niet dat de komkommerprijs zo ver weg zakt. Voor een consumentenprijs van bijvoorbeeld 50 cent tijdens een actie van de supermarkt is het niet nodig ze zo ver onder de kostprijs te verkopen. Die acties zijn immers meestal ruim tevoren gepland.

Overstap is enige constante factor

Het steeds terugkerend patroon wordt duidelijk wanneer de uitbetaalprijzen van de afgelopen jaren op een rij worden gezet. Steeds blijkt rond week 10 de omslag plaats te vinden. OK, dit jaar loopt de consument nog niet warm voor komkommer en was er plotseling veel meer aanvoer door het zonnige weer. Maar vorig jaar, met maximumtemperaturen in de tweede helft van maart van ver boven het langjarig gemiddelde (zie KNMI-statistieken), zakte de prijs even hard als dit jaar. En in 2010 was er sprake van een ‘rustige’ aanvoer en redelijk weer. Alle parameters leken gunstig te staan; toch zakte de prijs in week 10 en 11 in elkaar. De constante factor in al die jaren is dat week 10 ongeveer het moment is waarop supermarktketens overstappen van het Spaanse naar het Nederlandse product.

Als een aandelenbeurs in paniek

Handelaren voeren een harde strijd om binnen te komen en te blijven. Komkommer, het eerste product dat in grote hoeveelheden beschikbaar is, lijkt steeds het kind van de rekening. Ook dit jaar is weinig in seizoensafspraken vastgelegd; geschat wordt hooguit 10 procent. De rest moet via weekbemiddeling en daghandel verkocht worden. Dat leidt blijkbaar snel tot slappe knieën bij de verkopers. Niemand wil de boot missen. De prijsvorming heeft veel weg van een aandelenbeurs die in paniek is. Steeds verder onderbieden lijkt de voornaamste drijfveer voor de neergaande spiraal.

Nog niets verdiend

Komkommertelers kunnen zich weinig tegenvallers meer permitteren. Tot april is immers nog weinig verdiend. De productie liep bij de decemberplanters tot april tussen 10 en 15 procent achter door het donkere weer. De omzet lag daardoor ruim een euro per vierkante meter lager, ondanks de aanvankelijk gunstige productprijzen. De kostprijs ligt echter fors hoger. Gemiddeld hebben de telers 1 tot 1,5 kuub gas meer verstookt terwijl de gasprijs zeker 10 procent hoger is geworden. Tot en met week 13 lagen de kosten per vierkante meter rond 12 euro, waarvan de helft gaskosten. Veel telers vragen zich af of het nog zin heeft vroeg te planten.

Netto uitbetaalprijzen van 5 jaar

De onderstaande grafieken zijn de wekelijkse netto uitbetaalprijzen (gemiddelden van de dagelijkse uitbetaalprijzen) van handelsbedrijf NJ Witkamp. Dit zijn de prijzen die de teler netto overhoudt en waarin geen toeslagen voor GMO, dozen etc. zijn verwerkt). Witkamp is met een areaal van 80 tot 90 hectare een kleine speler, maar dit jaar wel groter dan The Greenery. Kompany is met ongeveer 300 hectare verreweg de grootste speler.