premium
Foto's Bert Jansen
Chemie krijgt knolcyperus lastig op de knieën. Onkruid bestrijden met elektriciteit lijkt kansrijk als extra bestrijdingsmogelijkheid.
De Zasso XPower, het apparaat dat onkruid bestrijdt door middel van elektriciteit, lijkt een kansrijk initiatief tegen het probleemonkruid knolcyperus. Dat blijkt uit een eerste demoproef met 6 telstroken half mei in Weert (L.), onder auspiciën van het Belgische Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw (PVL).
New Holland-dealer Intrak in Weert stelde een Zasso ter beschikking. CNH en Zasso vermarkten samen het apparaat via het CNH-dealernetwerk. Uit de eerste voorlopige resultaten blijkt dat een behandeling van de Zasso tussen de 15% en 46% van de aanwezige knolletjes in de grond doodt.
Ook blijkt tussen de 20% en 35% van de knolletjes in meer of mindere mate beschadigd door de stroomstoot. In plaats van wit bleken de pitten na doorsnijden deels bruin of geheel bruin van binnen. Dat had effect op de kiemkracht.
Er was echter geen verband te ontdekken tussen de mate van verbruining van de pit en het al dan niet ontkiemen van de knol. Na een kiemproef bleek tussen de 40% en 96% van de na de Zasso-behandeling niet gekiemde knolletjes ook niet kiemkrachtig.
Een Zasso-behandeling blijkt dus uiteindelijk tussen de 30% en 80% van de knolletjes in de grond te bestrijden. Knolcyperus is net als een aardappel meerkiemig. Meerdere behandelingen per seizoen zijn nodig om de knolcyperus-populatie in toom te houden.
Een extra (elektrische) methode om knolcyperus te bestrijden is alleen maar toe te juichen
Shana Clercx, onderzoeker bij PVL, benadrukt dat het gaat om een demoproef en wil hier nog geen harde conclusies aan verbinden. Wel lijkt het systeem perspectiefvol, aldus Clercx. Het onkruid knolcyperus is erg lastig te bestrijden. Een extra methode om knolcyperus te bestrijden, is alleen maar toe te juichen.
Vorig jaar demonstreerde Ramm machines op de PVL-demodag in Bocholt op een hoekje van het terrein de bestrijding van knolcyperus met de Rootwave, een elektrische handheld.
Enkele weken later bleek op die specifieke plek een deel van knolcyperus afgestorven en de plant kwam ook niet terug. Dat wekte de interesse van de PVL-onderzoekers in elektrische bestrijding. Reden dit jaar de Zasso in het veld te volgen.
Zo werkt de Zasso XPower
De Zasso XPower bestaat uit 2 delen. Achterin de hef hangt een generator voor wisselstroom met 18 transformatoren en frequentieregelaars. De generator achterop vraagt volgens de fabrikant 50 pk per meter werkbreedte, dus voor 3 meter 150 pk. Volgens Zasso-dealer Intrak is dat wat te optimistisch.
De demo-Zasso is opgebouwd op een 250 pk New Holland. Een 150 pk-trekker heeft er een flinke kluif aan, zegt Intrak. “We hebben al een paar keer meegemaakt dat bij veel onkruid, dus stroom, de turbo begon te fluiten.”
In de fronthef hangt een frame met 3 rijen strijkers. Per rij 18 strijkers. De strijkers bestaan uit flexibele lamellen van roestvrij staal. De voorste 2 rijen zijn de pluspool waar de energie naar de planten wordt gevoerd. De achterste rij is de minpool. Het gewicht van de combi bedraagt 2 ton.
4.000 tot 8.000 volt door de planten
De machine van Zasso rijdt met 1,5 kilometer per uur over het land en jaagt 4.000 tot 8.000 Volt door de planten. De stroom loopt van het blad tot aan de wortelen via de weg van de minste weerstand: de vloeistof in de plant. De planten warmen op door de stroom waardoor aanwezige eiwitten stollen.
Dat is een onomkeerbaar proces. Sappen worden gas en zetten uit. Daardoor beschadigen de celwanden van een plant. Door de beschadigde celwanden loopt de vloeistof eruit en verdroogt de plant.
Een voordeel ten opzichte van conventionele mechanische bestrijding is dat elektrificatie de hormoonhuishouding in de plant niet verstoort waardoor geen hergroei plaatsvindt.
Werking best onder droge omstandigheden
Planten maken in de groeikern het hormoon auxine aan en in de wortelpunten citokinine. Maai je de plant bovengronds af, dan wordt plots geen auxine meer aangemaakt, maar wel citokinine. Dat is voor een plant het signaal opnieuw uit te lopen. Schoffel je een deel van de wortels weg, dan gaat de plant juist nieuwe wortels aanmaken. Bij elektrificatie blijft de verhouding auxine en citokinine gelijk; de plant gaat minder snel nieuw weefsel aanmaken.
De werking is het best onder droge omstandigheden, omdat anders teveel energie verloren gaat via de vochtige bodem. Er is ongeveer 300 joule per plant nodig om een plant te doden.
Een Zasso XPower staat in de prijslijst voor globaal € 195.000. Intrak verwacht dat de Zasso vooral een loonwerkmachine wordt die bij diverse klanten zal worden ingezet. Vooralsnog verzorgt Intrak zelf demo’s en opdrachten bij klanten in loonwerk.
Intrak rekent daarvoor € 250 per hectare. De eerste ervaring is dat veehouders – die het gevaar van knolcyperus nog niet genoeg onderkennen – blijken aan te hikken tegen dit tarief. Akkerbouwers lijken het tarief vrij billijk te vinden.
Oprukkende plaag
Knolcyperus is een woekerplant die na een aantal jaren het gewas kan gaan overheersen. Hij plant zich razendsnel voort door uitlopers en knollen die bovendien wintervast zijn. Een matige knolcyperusdruk kan in mais een opbrengstderving geven van wel 8%.
Vermoed wordt dat de eerste knolletjes in de jaren ‘80 met een lading gladiolenbollen meekwamen uit het buitenland. Telers herkenden in eerste instantie het onkruid niet en erkenden in tweede instantie het probleem niet.
Het probleem van knolcyperus is veel groter, want veel telers melden hun besmettingen bewust niet
Knolcyperus is inmiddels uitgegroeid tot een ware plaag. In de Belgische regio Kempen-Maasland is volgens officiële tellingen 1.289 hectare besmet met knolcyperus, zo’n 4% van het akkerbouwareaal.
Dat lijkt weinig, maar het betreft slechts de percelen die bezorgde telers vrijwillig anoniem hebben gemeld. Het probleem is volgens Clercx veel groter, want veel telers melden hun besmettingen bewust niet. Ook niet anoniem.
Volgens de NVWA is in Nederland 736 hectare besmet met knolcyperus. In Limburg komt dit onkruid vooral voor op akkers in Weert, Nederweert en Leudal. De gemeente Weert spant de kroon met officieel 132 geïnfecteerde hectares.
Knolcyperus is niet een specifiek Zuid-Nederlands zandgrondprobleem, ook elders komt het probleemonkruid veel voor. Op vette klei in Noord-Holland heeft Clercx bijvoorbeeld ook al knolcyperus gezien.
In werkelijkheid liggen de besmette arealen in Nederland en België vele malen hoger dan de genoemde 1.289 en 736 hectare. Nederlandse telers met knolcyperus in hun percelen waken ervoor besmettingen te melden, omdat het als quarantaineziekte wordt aangemerkt. Er volgt dan een teeltverbod van 3 jaar.
Pas als het perceel aantoonbaar knolcyperusvrij is wordt het weer vrijgegeven. In België bestaat sinds 2014-2015 geen meldingsplicht meer wat betreft knolcyperus. Wel geldt er momenteel een bestrijdingsplicht en mogen geen wortel- en knolgewassen op besmette percelen worden geteeld.
Meerdere bestrijdingsproeven
Om het knolcyperusprobleem in toom te houden, participeert een groep Midden-Limburgse akkerbouwers samen met LLTB Midden-Limburg in proeven van PVL in Bocholt (B.). De PVL test de effectiviteit van chemische, biologische en mechanische maatregelen om knolcyperus te beteugelen.
De proeven worden voortgezet. Volgend jaar neemt PVL de Zasso ook mee in het proefveldonderzoek in Bocholt. Daar worden alle bestrijdingsmethoden beoordeeld volgens een officieel onderzoeksprotocol.
Intrak onderzoekt of de Zasso ook tegen andere probleemonkruiden ingezet kan worden waarbij chemie tekortschiet. Te denken valt aan ridderzuring en Japanse duizendknoop.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht