Kipster-ei breekt met alle vaste patronen

”Kipster produceert het meest milieu-, dier- en mensvriendelijke ei ter wereld”, claimt supermarktketen Lidl. De claim krijgt bijval van Wageningen University en Research, Dierenbescherming Nederland, Milieukeur, Milieudefensie, Urgenda. En Wakker Dier maakte zelfs een reclamespotje bij de komst van de eerste eieren, eind oktober: ‘met een Kipster-ei ben je super bezig: een super-ei gewoon in de supermarkt, exclusief bij Lidl’.

Doorslaggevend was dat de haantjes niet meer vergast worden zodra ze uit het ei komen, maar pas na 17 weken geslacht worden. Ze liggen vanaf week 52 als ‘haanburgers’ bij Lidl. “Het verwaarden van de haantjes was nog de grootste uitdaging”, zegt Olivier Wegloop, de communicatiestrateeg van Kipster in Venray (Limburg). “De opstelling van Lidl is cruciaal geweest. Het is prijzenswaardig dat zij erin wilden stappen toen er nog helemaal niets was.” Financiers als Rabobank hielden de hand op de knip, omdat het initiatief als te risicovol werd beoordeeld.

Alle knelpunten aangepakt

Na 4 jaar voorbereiding zijn op 22 september 24.000 kippen losgelaten in de grote binnentuin met veel daglicht, boompjes en stronken. Overdag scharrelen ze in de afgegaasde buitenverblijven. Bij onraad stuiven ze naar binnen. De kip is een bosdier en heeft last van pleinvrees, leert onderzoek van Wageningen University.

Vanuit de bezoekersruimte zijn de witte hennen met rode kam en ongerepte snavel te bewonderen. Ze zitten goed in de veren. Schoorvoetend komen ze dichterbij en pikken nieuwsgierig tegen het glas.

“Het welzijn van de kip is uitgangspunt. Van daaruit zijn we gaan kijken naar de rest van het concept. De kippen vertonen hier ontspannen en natuurlijk gedrag. Ze scharrelen, nemen stofbaden, slapen, net waar ze zin in hebben”, ziet pluimveehouder Styn Claessens met glimmende ogen.

95% minder emissie fijn stof

Kipster beoogt naast dierenwelzijn ook de andere knelpunten van de pluimveesector in een keer op te lossen. Zo is de emissie van fijn stof met ruim 95% gereduceerd. Fijn stof bedreigt de gezondheid van boeren, omwonenden en kippen. De binnenruimte is voorzien van ionisatie-stoffilters. En alle uitgeblazen lucht passeert grote trommelfilters. De zwarte uitblaaspijpen aan de gevel glanzen alsof ze nog niet in bedrijf zijn. “Normaal zijn ze helemaal wit van het stof. De uitgaande lucht is misschien schoner dan de ingaande, zo dichtbij de A73”, grapt Claessens.

Ook de typische ammoniakgeur ontbreekt. De kippenmest wordt gedroogd via het klimaatsysteem van de binnenruimte. Mogelijk dat het straks als tuinmest bij Lidl ligt. Op het dak van de stal liggen ruim 1.000 zonnepanelen. Ze leveren meer energie dan Kipster zelf gebruikt.

Voer uit reststromen

In de inpakruimte staan pallets eieren in lichtblauwe 5-stuksverpakking klaar voor vervoer naar een van de distributiecentra van Lidl. Kipster produceert alleen witte eieren. De witte kip is gekozen vanwege haar vriendelijk karakter en de lagere voerconversie. Bovendien schakelen de kippen straks over op resten die specialist Nijsen Granico in half Europa verzamelt, vooral uit georganiseerde overproductie bij industriële bakkerijen. Ze leveren nu al hoogwaardig varkensvoer uit reststromen.

“Van de landbouwgronden in de wereld wordt 70% voor grazend vee en veevoerproductie gebruikt en maar 30% voor directe humane consumptie”, weet Wegloop. “Met voedsel uit reststromen wordt veel milieuschade voorkomen.”

De kippen schakelen over op resten die specialist Nijsen Granico in half Europa verzamelt, vooral uit georganiseerde overproductie bij industriële bakkerijen. Ze leveren nu al hoogwaardig varkensvoer uit reststromen, ziet ook de opnameploeg voor het NPO-programma ‘De Kennis van Nu’. – Foto: Gerard Boonekamp

De vloek van voorkennis

Met de eiproductie kan de helft van de Nederlandse Lidl-vestigingen beleverd worden. Maar de schapruimte is er regelmatig leeg. “Als de vraag zo blijft, hebben we 5 boerderijen nodig.” De weg ligt open voor meer vestigingen, zo lijkt het. Kipster wordt bedolven onder de aandacht van publieksmedia en professionele belangstellenden uit de hele wereld. “We hebben een ijzersterk verhaal, waar consumenten wat extra voor willen betalen. Toch ligt de kostprijs netjes in de middenmoot”, verklaart Wegloop.

Wegloop ziet enorme kansen voor de Nederlandse glastuinbouw. “Jullie zijn in techniek en productie toonaangevend, maar direct contact met de consument ontbreekt. Welk verhaal heb jij als teler te vertellen en hoe bijzonder is dat?” Hij raadt aan ver over de eigen grenzen te kijken. “De vakman heeft last van de vloek van voorkennis. ‘Iedereen zag dat het niet kan, totdat er iemand kwam die dat niet wist’. De Tesla komt niet uit Detroit maar uit de Silicon Valley; geen toeval. En waarom komt vertical farming niet uit het Westland? Laat de tuinbouw zich nu de kaas van het brood eten?”

Revolutie in legkippensector “Alle technieken die wij combineren waren al beschikbaar. Echt revolutionair is de combinatie van de initiatiefnemers en de afzet”, zegt Styn Claessens, die de dagelijkse leiding heeft bij Kipster. Hij en expert Ruud Zanders komen uit echte pluimveefamilies. Zanders was ook de man achter het diervriendelijke Rondeel-ei (Albert Heijn), maar wilde verder gaan: ook de andere maatschappelijke knelpunten moesten op de schop. Vlnr.: Olivier Wegloop, Maurits Groen, Styn Claessens, Ruud Zanders. – Foto: Rinus ten Brucke Maurits Groen, in 2015 nummer 1 van de Duurzame 100 van Trouw, had goede contacten met de CEO van Lidl, die zich profileert op duurzaamheid. Ook communicatiestrateeg Olivier Wegloop, grondlegger van creatief platform Boomerang, sloot zich aan. Hij zorgde voor vroegtijdige en open communicatie met maatschappelijke organisaties. Gevieren zijn zij de initiatiefnemers van Kipster.