‘Keurmerk-kostprijs-kringloop’

Vorige maand heeft minister Carola Schouten haar landbouwvisie gepresenteerd. Deze heeft minder stof doen opwaaien dan mijn bescheiden achtertuin tijdens de droge zomer. Ik weet niet of dat positief of negatief is.

Het is prettig voor de minister dat haar visie weinig weerstand oproept, maar het betekent mogelijk ook dat je geen moeilijke keuzes hebt durven maken en/of weinig concreet bent geweest.

Dat verdere verduurzaming een onomkeerbare route is met grote gevolgen, staat voor mij wel vast. Als we precies weten wat de milieubelasting is van bepaalde producten, kan dat vergaande gevolgen hebben. Consumenten en supermarktketens kunnen dan andere keuzes maken dan nu het geval is.

Het kan zo maar zijn dat consumenten eerder voor een doosje aardbeien uit Nederland kiezen in plaats van een bakje druiven uit India

Aardappelen, tomaten en uien zijn misschien niet zo eenvoudig in te wisselen voor andere producten, maar voor veel consumenten zullen peren, druiven of mandarijnen goed uitwisselbaar zijn. Het kan zo maar zijn dat consumenten eerder voor een doosje aardbeien uit Nederland kiezen in plaats van een bakje druiven uit India (of vice versa) als de milieukosten expliciet op de verpakking staan vermeld.

Footprint-berekening

Bij een volledige ‘kringlooplandbouw’, waar minister Schouten naar streeft, zijn de milieukosten voor alle in Nederland geteelde producten nihil. Er is nog een hele weg te gaan voordat het zo ver is. We weten niet eens hoe groot de huidige milieubelasting eigenlijk is.

Mijn verwachting is dan ook dat de keurmerken die we nu kennen op termijn plaats gaan maken voor een levenscyclus-analyse, ook bekend als footprint-berekening. Met zo’n methode wordt het energieverbruik, de winning van grond- en hulpstoffen, gebruik van gewasbescherming, het transport, de verpakkingen, afvalverwerking et cetera meegenomen om de milieukosten te berekenen. En zo kun je de milieubelasting van verschillende producten, teeltsystemen en landen onderling vergelijken.

Sociale kosten meenemen in berekening

Je kunt nog een stapje verder gaan en ook sociale kosten (bijvoorbeeld onderbetaling van kinderarbeid) meenemen. De organisatie True Price is hiermee bezig. Het doel van True Price is dat consumenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven uiteindelijk keuzes kunnen maken die gebaseerd zijn op de ‘echte kostprijs’ van producten, dus inclusief de milieuschade en sociale impact.

‘Wie durft de duurzaamheidsthermometer in het achterste van zijn bedrijf te steken?’

Voor bedrijven biedt zo’n methode kansen om efficiënt te verduurzamen en aan de buitenwereld te laten zien waarin ze daadwerkelijk verschillen van concurrenten.

In de sierteeltsector is al een aantal bedrijven begonnen met het meten van hun footprint via de stichting Benefits of Nature. Ook enkele bedrijven uit de voedingstuinbouw hebben zich hier inmiddels bij aangesloten.

Wie volgt en durft het aan om de duurzaamheidsthermometer in het achterste van zijn bedrijf te steken voor een nul-meting?