Kamer bezorgd over proces grondonteigening

Gaat de overheid straks de proceskosten bij onteigening van grond betalen? Het zou kunnen, want minister Schultz gaat na kamervragen onderzoeken of dat mogelijk is. Over de zorgvuldigheid van onteigeningen bestaan zorgen in de Tweede Kamer.

Minister Melanie Schultz–Van Haegen van Infrastructuur en Milieu gaat onderzoeken of het mogelijk is dat de overheid de proceskosten van een rechtszaak over onteigening betaalt. Dat zegt ze in reactie op vragen van VVD-Kamerlid Hayke Veldman.

Voor het onteigenen van grond worden nieuwe regels opgesteld. Voor een onteigening  moest altijd toestemming van de kroon (de koning) worden verleend. Dat is in de nieuwe regels afgeschaft. VVD, CDA en PvdA blijken tijdens een debat over de omgevingswet bezorgd over de zorgvuldigheid van de nieuwe werkwijze.

CDA: geen onteigening zonder koninklijk besluit

Veldman vindt dat onteigening niet moet kunnen zonder besluit door de koning. “Het klinkt wat ouderwets, maar het geeft de eigenaar wel de bescherming van het eigendomsrecht”, aldus Veldman. CDA-Kamerlid Eric Ronnes noemt eigendom een van de meest essentiële waarden van ons rechtssysteem: “Dat is dermate belangrijk, dat er bijzonder veel waarborgen moeten zijn om het eigendom te beveiligen. Een overheid kan en mag niet zomaar iemand onteigenen. Als de plannen van het kabinet doorgaan, dan kunnen gemeenten, waterschappen, provincies en ministeries straks zelf grond gaan onteigenen”, vreest Ronnes. “Het traject bij Koninklijk Besluit (de kroon) zorgde juist voor zorgvuldigheid.”

Minister Schultz: zorgen over flitsonteigeningen onnodig

Schultz zegt dat er geen zorgen hoeven te zijn over een flitsonteigeningen. In plaats van de kroon is er nu de bestuursrechter, de civiele rechter en de landelijke adviescommissie die onteigeningen toetsen en erop toezien. “Ik denk dat dit een heel zorgvuldige procedure is”, aldus Schultz.

De minister zegt dat de modernisering van het onteigeningsrecht zodanig is gedaan dat niet de kracht van bescherming van onteigening is weggehaald.

Schadeloosstelling op basis verkeerswaarde grond

Bij een onteigening stelt de civiele rechter de schadeloosstelling vast op basis van de verkeerswaarde van de grond. Een landelijke adviescommissie geeft advies over de voorgenomen onteigening en het uiteindelijke onteigeningsbelsuit wordt door bestuursrechter uitgesproken.

Als adviescommissie negatief advies geeft, moet de overheidsinstelling die toch gaat onteigenen, de afwijking op het advies motiveren. Schultz noemt de nieuwe werkwijze een dubbel slot om de eigenaar te beschermen.