Jolanda Nooijen: ‘Actie tegen nitraatrichtlijn is ook voor Amsterdammers’

Toen ze in de laatste week van oktober de langverwachte lijst van vanggewassen en winterteelten onder ogen kreeg, ontplofte vollegrondsgroenteteler Jolanda Nooijen in het Oost-Brabantse Zeeland. Op de lijst met gewassen die vanaf 2023 op zandgrond nog op het veld mogen staan na 1 oktober vond ze tot haar verbijstering en woede maar één gewas terug van de tien gewassen die zij teelt.

Lees ook: Wintergewassen en asperge uitzonderingen in nitraatrichtlijn

“Ik heb toen direct hier buiten voor de deur een vlog opgenomen, met mijn eerste reactie. Die is dus inmiddels meer dan een miljoen keer bekeken. Voor zover dat tenminste nog kan, want Facebook heeft er een sticker op geplakt van een zogeheten onafhankelijke factchecker. Dat het in mijn filmpje aan context ontbreekt en dat mijn informatie mogelijk mensen kan misleiden.”

Terwijl het volgens de flamboyante groenteteler vooral bij de ambtenaren van LNV aan context ontbreekt.

_{Lees verder onder de Facebookpost}

“Ik ben in de dagen na dat eerste filmpje op onderzoek uitgegaan. Dinsdag 25 oktober kreeg ik een beleidsmedewerker van het ministerie aan de lijn. Kennelijk gealarmeerd doordat mijn vlog viraal ging. Meer dan een uur mee aan de lijn gehangen, over hoe die lijst tot stand is gekomen. Die kwam bij het CDM van de WUR vandaan, de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet. Ik voelde me toen echt verraden door Wageningen, dus ik stapte de volgende dag in de auto en ging er verhaal halen.”

‘Lijst op basis van onderzoek uit 1996’

Het bleek iets anders te liggen.

“Iemand van de CDM legde me uit hoe het gegaan was. LNV heeft een eigen draai gegeven aan de door Wageningen aangeleverde lijsten van wintergewassen en vanggewassen. Maar op basis waarvan? Want er is eigenlijk zo goed als niks bekend over hoeveel nitraat per gewas wordt gebonden. Voor zover ik heb kunnen nagaan is er maar één onderzoek, uit 1996, gedaan in Limburg, naar de nitraatopname door vanggewassen.”

“Prima, op ons groentebedrijf planten we die ook, als in november de gewassen geoogst zijn. Want wij willen onze nitraten helemaal niet kwijt. Daar zijn ze veel te kostbaar voor en veel te waardevol voor onze grond. Maar waar halen ze in Den Haag de wijsheid vandaan dat onze teeltplanning helemaal anders moet? En begrijpen ze wel wat de consequenties daarvan zijn?”

Moeten ze in Spanje een maand eerder gaan planten, als het daar nog 42 graden is?

“Namelijk dat een gewas, dat in een zacht najaar als dat van 2022 nog zeker een maand of langer prima staat te gedijen – en nitraat staat te binden, alleen weet niemand hoeveel want daar is géén onderzoek naar gedaan – vanaf volgend jaar ineens veel eerder binnengehaald moet worden, langer in bewaring moet of eerder de versmarkt op moet. En waar moeten de groenten daarna vandaan komen? Moeten ze in Spanje een maand eerder gaan planten, als het daar nog 42 graden is?”

Lees ook: ‘Geef ons maatwerk in binden van nitraat’​ https://www.gfactueel.nl/teler-jolanda-nooijen-geef-ons-maatwerk-in-binden-van-nitraat/

Het gesprek hierover aan de keukentafel in buurtschap Oventje is een kanonnade van feiten, cijfers en twijfels. Zo moeten ook directeur-generaal agro Marije Beens van LNV en haar secondanten dat hebben ervaren.

“Die lieten woensdag weten dat ze donderdag rond lunchtijd bij me langs wilden komen. En da’s misschien maar goed ook, want ik was al van plan zelf naar Den Haag te rijden en wie weet hoeveel trekkers en vrachtwagens er allemaal met me mee waren gereden. Ik regelde broodjes en iemand van ZLTO erbij. Het laatste half uur kwam ook Jean Paul Tack, die nog veel meer van nitraten weet dan ik. De LNV’ers verdedigden zich niet, maar hebben vooral veel uitgelegd over het beleidsproces en het belang van de nog tot 18 november lopende internetconsultatie.”

Actieprogramma Nitraatrichtlijn nog niet definitief

Want het actieprogramma is nog niet definitief vastgesteld. Van de reacties uit de sector en vooral ook vanuit de politiek wordt Nooijen echter nog niet gerust.

“De mensen van LTO doen wat ze kunnen. De reacties van telers op die internetpagina van LNV die vielen me tegen. Of telers …, veel anoniem ook, veel zorgen en boosheid, maar weinig inhoudelijk. En vanuit de politiek heb ik alleen bericht gekregen van Lokaal Brabant, Baudet zijn club en BBB. Caroline van der Plas retweette mijn filmpjes en dat is ook heel veel bekeken. Bij de BBB snappen ze het. Maar ik heb ook de vaste Kamercommissie landbouw uitgenodigd, ik heb de vier regeringspartijen uitgenodigd, nog nul reactie.”

Daar lijkt het toch het meest op: dat de politiek ons menu wil gaan bepalen

Wel ondertussen heel veel reacties in Jolanda’s mailbox van gewone burgers.

“Ook van heel veel zogenaamde wappies. Heb ik ook wel iets meer respect voor gekregen, want oké er zaten ook rare theorieën bij die hier niks mee te maken hebben, maar ook heel veel dat wél verband houdt. En vooral gewoon heel veel bezorgde mensen, die zich afvragen of Den Haag soms wil dat we volgend najaar insecten moeten gaan eten of zo. Want daar lijkt het toch het meest op: dat de politiek ons menu wil gaan bepalen.”

Ook een paar vervelende reacties. Van kijk haar eens voor haar grote dure huis en dat ik alleen maar voor mijn eigen belang sta te preken. Maar ik praat niet alleen maar vanuit mijn eigen bedrijf. Ik ben ondernemer, ik verzin wel weer wat anders hoor. Maar al die Amsterdammers drie hoog achter, die van onze teelt moeten eten, en die zich terecht zorgen maken. En ik heb ook schrik voor mijn personeel, 160 mensen die ook moeten eten.”

Hoe nu verder?

“Dit kan niet doorgaan. Wij gaan sowieso het onderzoek dat we al op ons bedrijf deden, uitbreiden. Eigen peilbuizen, eigen metingen. En de BBB stond al eerder op de stoep of ik niet met de waterschapsverkiezingen mee wil doen volgend jaar. Dat overweeg ik heel serieus, om dan bij Aa en Maas vier jaar lang WUR en HAS te laten meten en testen. Dan weten we precies wat het probleem echt is en hoe we het hier op moeten lossen. En als in januari die k**-lijst niet van tafel is, dan rij ik alsnog naar Den Haag en iedereen mag mee. Dan valt het kabinet!”