‘Je moet verzekeren wat je als bedrijf niet kan lijden’

De roep van boeren om steun in verband met de droogte neemt toe, zeker nu Duitsland boeren ook steun biedt. Toenmalig landbouwminister Cees Veerman (CDA) bood boeren die in 2002 getroffen waren door waterschade wel financiële compensatie. Toch staat hij achter het huidige beleid.

Veerman: “Bij de waterschade in 2002 was er geen verzekering. Om de boeren in het zuidwesten en in Flevoland tegemoet te komen, heeft het Rijk tientallen miljoenen uitgekeerd. Het waren mooie uitkeringen, maar het waren centen van de belastingbetaler. Er is toen gelijk gezegd: weersextremen zullen vaker voorkomen en het hoort bij ondernemersrisico. Het moet verzekerbaar zijn. Er was toen alleen een hagelverzekering. Daar is bij aangesloten. Het Rijk heeft toen één keer een bijdrage geleverd als startkapitaal voor de verzekering. Omdat het slechte weer toen een paar jaar niet voor kwam, is de belangstelling beperkt gebleven.”

Begrijpt u die beperkte belangstelling?

“De filosofie moet zijn dat je iets moet verzekeren dat je niet kan lijden. Als er iets kan voordoen dat de bedrijfscontinuïteit in gevaar brengt, moet je dat verzekeren. Dat moet collectief kunnen.”

Misschien betaal je de premie voor niks, maar dat is beter dan een grote schade.

“De Europese Unie stelt een deel van het landbouwbudget beschikbaar om de verzekering te ondersteunen. In Frankrijk krijgen boeren bijvoorbeeld ook aanzienlijke subsidie op de verzekeringspremies. Wij verzekeren zowel in Frankrijk als in Nederland. Misschien betaal je dan de premie voor niks, maar dat is beter dan een grote schade.”

Ondanks de forse subsidies vinden veel boeren het niet aantrekkelijk.

“Dat is een afweging die je zelf maakt. Dat is net als contractteelt van aardappelen. Dat is ook een vrije keuze. Niemand dwingt je om een contact te tekenen. Als je dat wel doet, is een contract een contract.”

Bij de verzekerden is nu de vraag of ze de schade ook uitgekeerd krijgen. Boeren die veel beregenden komen mogelijk niet aan de schadedrempel. Anderen die niets deden wel.

“Het is lastig. Je moet altijd schade beperkend werken. Dat geldt bij iedere verzekering, anders krijg je berekenend gedrag. Je moet kunnen aantonen dat je er alles aan hebt gedaan. Mijn jongens hebben 12 weken lang iedere nacht beregend. Je kunt ook zeggen: ik ga slapen en ik zie wel. Het is ondernemerschap. Je kunt aan sommige dingen niks doen, maar aan sommige dingen kun je toch wel een beetje wat doen. Je moet je inspannen.”

Duitsland geeft de boeren wel steun na de droogte. Is dat fair?

“Het zijn de centen van de Duitse belastingbetaler. Dat moet men daar zelf weten. Je boert in Nederland en niet in Duitsland. Om deze droogte als ramp te zien en om boeren schadevergoeding te geven vanuit de overheid, daar is de solidariteit van de samenleving met de landbouw niet groot genoeg voor. Daarom zegt de politiek: je kan het verzekeren, maar bij ons moet je niet wezen. In Duitsland ligt de solidariteit blijkbaar anders. Met fipronil werd in België ook een andere afweging gemaakt dat in Nederland.”

Je boert wel allemaal voor de Europese markt?

“Ja, maar als het hier droog is en de Elbe stroomt over, dan liggen de risico’s daar. Het is des ondernemers. Als Europa het zou bepalen, zouden we nog halsstarriger worden naar Brussel. Wat is dan de maat? Het gaat om de Nederlandse boer en de Nederlandse samenleving. Als er in Nederland een grote solidariteit was met de boeren en de schade door de droogte, dan zou de politiek daar geld voor vrij maken. Maar de politiek zegt: dat doen we niet, het is verzekerbaar.”

Was de solidariteit vroeger groter?

“Ja zeker, de steun aan boeren komt steeds meer onder druk. Kijk maar naar de discussie over het GLB.”

Zou het verstandig zijn om de schadedrempel van de brede weersverzekering te verlagen, zoals LTO voorstelt?

“Dan gaat de premie omhoog. En je kunt nu al zelf kiezen hoe hoog je je eigen risico wilt. Dat is een calculatie die je zelf moet maken. Een verzekering is geen wondermiddel. Het is een middel om individuele calamiteiten uit te spreiden over een collectief, omdat het iedereen kan treffen. In een samenleving waar solidariteit en collectiviteit steeds verder weg slijt, wordt het steeds moeilijker om zo’n verzekering in de benen te houden.”

Als je dan in Zeeuws-Vlaanderen boert en je kunt niet beregenen, dan is dat heel sneu, maar je boert in Zeeuws-Vlaanderen. Dat is een natuurlijk gegeven.

“Melkveehouders doen maar in beperkte mate mee en akkerbouwers die nu kunnen beregenen maken toch best een goed jaar. Als je dan in Zeeuws-Vlaanderen boert en je kunt niet beregenen, dan is dat heel sneu, maar je boert in Zeeuws-Vlaanderen. Dat is een natuurlijk gegeven. Dat weet je van tevoren. Als je dat risico wil verkleinen, moet je proberen dat te verzekeren. En dat kan dus.”

In 2002 gaf u boeren wel steun.

“Ja, dat hebben we één keer gedaan, en daarbij hebben we gezegd: er komt een verzekering en dan hoeven de boeren niet meer aan te kloppen.”

Wat vindt u van de maatregelen die het ministerie nu wel neemt?

“Het verlengen van de uitrijperiode kost niet veel en biedt wel soelaas. Ik heb het in mijn tijd ook een paar keer gedaan.”

Het duurde nu wel lang voordat er duidelijkheid kwam. Kan dat niet sneller?

“Ik kan het niet overzien hoe het nu allemaal gaat, maar het is aan de minister om een besluit te nemen. We weten dat Brussel in augustus dicht is, Maar als je iets wil in de politiek, wil dat wel helpen. Het zijn wel goede maatregelen.”