‘Italiaanse industrietomaten beter monitoren’

Italiaanse telers van industrietomaten staan onder zo’n hoge prijsdruk dat ze zich met illegale arbeidspraktijken inlaten. Nederlandse afnemers moeten daar beter op letten.

Dat is een van de conclusies van een rapport over arbeidsmisstanden in de tomatenteelt, geschreven in opdracht van FNV en CBL. Met name op de bedrijven die nog werken met handmatige oogst komt uitbuiting van illegaal in Italië verblijvende werkers voor. Hierover zijn de afgelopen jaren diverse publicaties verschenen, in 2020 bijvoorbeeld door de Keuringsdienst van Waarde.

Italië produceert jaarlijks 2,3 miljoen ton tomaten voor verwerking in puree, saus, soep en sap. Van deze industrieteelt in de open lucht – een volledig andere sector dan de teelt voor de versmarkt – werkt de grote meerderheid van de bedrijven met mechanische oogst. Handoogst gebeurt vooral op kleinere bedrijven tot 10 hectare en ook vaker in het zuiden van Italië dan in het noorden.

Maffia actief in uitbuiting

De vraag naar goedkopere arbeid – onder meer door de prijsdruk die grote retailers leggen op de telers – gecombineerd met het grote aantal ongeregistreerde arbeiders uit Afrika en het Midden-Oosten in Italië, zorgt voor een risico op arbeidsuitbuiting, aldus het rapport. De plukkers moeten lange dagen maken, tegen stukloon dat neerkomt op maar de helft van het Italiaanse minimumloon. Ook de maffia heeft zich op deze markt gestort.

Monitoring en dialoog starten

Het rapport, geschreven door onderzoeksbureau ImpactBuying in Alkmaar, bevat een lange lijst van aanbevelingen – vaak beginnend met ‘dialoog starten‘- voor CBL, FNV, de Nederlandse regering en aan de afzonderlijke retailers. Die laatste groep is voor een deel al in actie gekomen, met aangescherpte monitoring van de herkomst van hun tomaten.

Tegelijk constateren de onderzoekers dat Nederlandse inkopers, die 5% van de Italiaanse industrietomaten afnemen, een beperkte invloed hebben op deze gang van zaken.