Investeren in een nieuw tijdperk of in pleisters plakken

“En merk je dat er weer een beetje geïnvesteerd wordt?” Dat is de vraag die vorige week het meest gesteld werd in de stand van Flynth op de tuinbouwrelatiedagen in Gorinchem.

Als kweker of dienstverlener in de tuinbouw, wil je weten hoe de vlag erbij hangt, hoe de gevoelstemperatuur is, wat de houding is van banken, hoe hard het gaat in het buitenland en of er echt een kentering heeft plaatsgevonden door het doorgaans positieve verloop van 2015.

Je wilt bevestiging of misschien wel nuancering of zelfs ontkenning van je eigen gevoel over de ontwikkelingen in de sector. We hebben elkaar jaren de put in gepraat, met dezelfde overtuiging die we ook hanteerden bij het veroordelen van het bankenstelsel, de zeepbel op de onroerend goed markt en de weeffout in de supply chain.

Masterplan met zwaargewichten

Dus als we nu met nieuw elan op de zeepkist gaan staan om de glastuinbouw weer op de kaart te zetten met een masterplan, waarin: zwaargewichten op het dossier afzet worden gezet, de bekende boegbeelden de claim op voedselveiligheid en duurzame productie blijven prediken, de banken nu wel zoeken naar aanvullende financieringsbronnen, omdat ze zelf niet alles kunnen voorschieten, de aardwarmteprojecten die in de pijplijn zitten versneld gerealiseerd worden omdat we in overleg met EZ en LTO Glaskracht nu echt dat financieringsfonds voor duurzame energie gaan oprichten… hebben we dan voor de komende 10 jaar een waterdicht verhaal?

Niet helemaal denk ik, want van een echte ‘Wende’, een sectorbrede nieuwe business case is dan nog steeds geen sprake. Het blijft toch een reparatie op onderdelen, waarmee we hopelijk weer een tijdje vooruit kunnen en dat is wat mij betreft ook prima.

Rente laag, gas goedkoop

En waarom zou je als ondernemer nu niet je kans grijpen als je de mogelijkheid hebt? De rente is laag, fossiele energie is goedkoop en onroerend goed en bedrijfsmiddelen zijn nog steeds betaalbaar.

En als je kan aanhaken bij een aardwarmteproject voor de basisbehoefte warmte, Het Nieuwe Telen kan toepassen en er nog ruimte voor het product lijkt in de markt, zou je een dief van je eigen portemonnee zijn om het niet te doen. Bovendien wordt er een vuurtje mee aangewakkerd dat we kunnen gebruiken om elkaar weer een beetje uit te dagen en te inspireren. Het is een verademing om dat sfeertje weer eens te proeven, een beetje bravoure, een gezonde dosis bluf, ondeugende glimlachen die boekdelen spreken, plannen, ideeën… Heerlijk!

Pleisters plakken

Toch wil ik, zonder het enthousiasme ook maar iets te temperen, oproepen om creatief kritisch te blijven over de toekomstbestendigheid van de Nederlandse gastuinbouw. In een ‘verandering van tijdperk’ (Jan Rotmans) red je het niet met pleisters plakken, dan moet het roer echt om.

Het Nederlandse tuinbouwcluster als één multinational wereldwijd positioneren, doorpakken met productie van inhoudsstoffen, crossovers met andere sectoren, robotisering omarmen, eigendom en exploitatie splitsen, volledige ketenintegratie onderzoeken en kant-en-klare systeeminnovaties als Futagrow versneld doorvoeren.

Het zijn slechts een paar suggesties voor een brainstorm over de toekomst van de Nederlandse tuinbouw. En dit hoeft de huidige investeringsplannen echt niet te dwarsbomen, als we ze maar in een breder perspectief durven plaatsen, want ook het tijdperk is aan het veranderen.