‘Investeerders in tomaten’

Laatst bracht ik weer een bezoek aan Turkmenistan. Een woestijnland waar vroeger geen tomaten konden groeien.

Het was al de tweede week van september, maar het weer deed nog steeds zomers aan. Overdag nog met gemak 28 graden en wat me opviel, opvallend helder. Omdat er nog veel licht in de herfst is, begint de productie in november en december overvloedig. In januari en februari komt de terugval omdat het hier dan ook donker is. Maar de zon komt vroeg weer terug en er komt weer leven in de teelt. Met de juiste strategie is er leuk te telen.

Materialen overal vandaan

De plastic kassen zijn voordelig opgezet. De ontwerpers zijn Turken die overal materialen vandaan halen. De klimaatcomputers komen uit Spanje. Deze werken wel anders dan een Priva of Hoogendoorn, maar zeker niet slecht. Irrigatiesystemen komen uit Israël, de uitvinders van telen in de woestijn. De kassen worden gekoeld met pad walls en grote ventilatoren. Op deze manier kan er in de zomer doorgeteeld worden, als veel teelten geruimd moeten worden in verband met de hitte. De ketels en branders komen uit Nederland. Wij zijn het stoken al lange tijd gewend.

Export naar grote markten

Een Turkse computerinstallateur vertelde mij dat hij het werk niet aan kon. Er was dit jaar in Turkmenistan een uitbreiding van 200 hectare aan tomatenteelt. Natuurlijk gaat niet alles goed, maar dat er meer tomaten uit dit land komen, staat vast. In het land zelf wonen 5 miljoen mensen, maar een katoenhandelaar vertelde mij dat het er in feite minder zijn. Export naar grote markten als Rusland en de Emiraten zijn de drijfveer, want er moeten deviezen binnenkomen. Het idee is dat steeds meer mensen gezond willen eten en dat daar tomaten voor nodig zijn.

De nog steeds voortschrijdende techniek zorgt ervoor dat landen met een goed groeiklimaat steeds minder voorsprong hebben

Wat me opvalt is dat alle grote projecten opgezet worden door investeerders. Sommigen doen dit in eigen land, maar wat je ook steeds meer ziet, is dat de investeerder een land uitkiest met gunstige omstandigheden, met name op het gebied van kosten. De nog steeds voortschrijdende techniek zorgt ervoor dat landen met een goed groeiklimaat steeds minder voorsprong hebben.