Innovatiedag asperge in teken van robotisering

In asperge heeft de oogstrobot al eerder zijn intrede gedaan, hoewel de echte doorbraak er nog niet is. Toch zet volgens meerdere sprekers op de Innovatiedag Asperge de ontwikkeling in robotisering en AI in een razend tempo door. De agrarische sector is daarop geen uitzondering.

Jeroen Rondeel van Blue Engineering weet zijn toehoorders op de Innovatiedag Asperge te boeien met zijn presentatie over de ontwikkelingen rond robotisering en AI. De Innovatiedag werd georganiseerd door Compas Agro en AspergeGilde Limburg. Rondeel is geen ingewijde in de agrarische sector, maar wel in de wereld van robots, AI en plasmatechnologie; een technologie die bij de ontwikkeling van computerchips gebruikt wordt.

Handelingssnelheid robots nog (te) laag

Op het eerste oog is er misschien nauwelijks een verband, maar al snel maakt Rondeel duidelijk dat ook de agrarische sector nog maar aan het begin staat van wat robotisering en AI teweeg gaat brengen. De kern van zijn betoog is dat robots momenteel al veel kunnen, maar dat de handelingssnelheid nog (te) laag is, wil het voor de praktijk aantrekkelijk zijn. Maar waar er sinds de introductie van de eerste robot dertig jaar voor nodig was om te komen tot waar we nu zijn, zullen de ontwikkelingen in de komende jaren alleen nog maar sneller gaan.

Wet van Moore

Dat hangt samen met het feit dat sensoren nog geavanceerder en computers nog sneller zullen zijn. De computer van nu is een miljoen keer sneller dan de computer van dertig jaar geleden. Dat heet ook wel de Wet van Moore: elke twee jaar is de processorsnelheid van computers verdubbeld. Die ontwikkeling gaat nog zeker door tot het jaar 2040. Dan zijn computers nog een factor 1.000 sneller dan nu het geval is. “Robots zullen dus nóg sneller worden en sensoren nog beter. Beide zullen ze ook goedkoper worden. Dat maakt ze steeds interessanter voor de agrarische sector. In de gerberateelt haalt een robot nu een kwart van de capaciteit van een mens bij het plukken van de bloemen, maar plukt 24/7 in plaats van 8 uur. Dat maakt het verschil per etmaal al kleiner, maar ik ben ervan overtuigd dat de plukcapaciteit van de robot in de toekomst nog een stuk omhoog zal gaan.” Rondeel voorspelt niet alleen een grote rol voor robots bij de oogst van producten, maar ook bij het sorteren, kwaliteitsbeoordelingen en in de logistiek. “Er rijden al onbemande robots over het veld bij de onkruidbestrijding, in de aspergeteelt zijn er volautomatische oogstrobots.”

Geen revolutie, maar evolutie

Cindy van Rijswick van Rabobank sluit in haar presentatie daarbij aan. Zij ziet robotisering en AI meer als een evolutie dan een revolutie. Met name het robotiseren van menselijk handwerk is volgens haar het lastigste. “Heel veel zaken die een mens kan doen, kan een robot beter en sneller, behalve handmatige handelingen zoals het oogsten. Bij een dergelijke handeling komen zoveel zaken kijken – zoals (niet te hard) vastpakken, beoordelen, de specifieke oogsthandeling en in het fust leggen – dat die voor een robot vrij complex blijft om uit te voeren.” Voor zaken als detecteren, inspecteren, tellingen verrichten of kwaliteitsbeoordelingen ziet zij volop automatiserings-/robotiseringsmogelijkheden. “Vooral dus bij pre- en post-harvestactiviteiten.”

Waarom robotisering in de agrarische sector nog niet echt doorzet, blijkt uit een enquête van de Rabobank. Gebrek aan flexibiliteit, de benodigde aanpassingen, het investeringsrisico, personeel dat er niet mee om kan gaan, wet- en regelgeving, het eigenaarschap van de data, de veiligheid, seizoengebondenheid en weersinvloeden worden als redenen genoemd. “En aan de ontwikkelingskant speelt het probleem om aan voldoende geld te (blijven) komen”, stelt Van Rijswick vast. “Ook is de agrarische sector nou niet meteen dé sector waar investeerders hun geld in willen stoppen.”

Niet alleen arbeid vervangen

Wel is de agrarische sector dé sector waar de grote problemen zullen ontstaan rond de arbeidsvoorziening. Van Rijswick denkt dat er tot 2030 nog wel groei in de arbeidsmarkt zit en dat het daarna pas echt lastig zal worden. “De sector die dan het beste betaalt, is spekkoper.” Verder ziet ze robotisering niet alleen als een middel ter vervanging van arbeid, maar ook ter verbetering van arbeidsomstandigheden. Verder zal het leiden tot uniformere producten, kwaliteitsverbetering, flexibilisering en afvalvermindering (door nauwkeuriger afwegen). “Voor het voorbestaan van de aspergeteelt denk ik dat robotisering noodzakelijk is, maar het vraagt nog tijd om bestaande drempels te slechten en de juiste partners te vinden”, besluit Van Rijswick.

Aspergeoogstrobots

Op gebied van oogstrobotisering in de aspergeteelt gaven AVL Motion en Lommers Tuinbouwmachines acte de présence op de Innovatiedag Asperge. Van de oogstrobot van AVL Motion gaan er volgend seizoen vier de praktijk in, waarna het voornemen is om de oogstrobot in serieproductie te gaan nemen. De oogstrobot van Lommers is het afgelopen seizoen bij twee aspergetelers uitgebreid getest. De ervaringen zullen leiden tot een aantal aanpassingen aan het huidige prototype. Zo zal de foliegeleiding van bovenover naar de zijkant gaan, om zo ook bij minitunnels met M-bogen te kunnen oogsten.

Een van de twee telers heeft volgens Toine Lommers al een machine in bestelling staan en een optie genomen op aankoop van vijftien robots. In de robot hangen twee oogstkoppen die elk 3 seconden nodig hebben om een asperge onderin het bed los te snijden. De losgesneden asperges blijven horizontaal in de rug, maar staan zo voor het grijpen. Bij het steken van één asperge per 1,5 seconden zou de machine 15.000 tot 20.000 steekhandelingen in 8 uur kunnen uitvoeren. De rijsnelheid is afhankelijk van de hoeveelheid asperges die per hectare geoogst moeten worden. De rijsnelheid regelt de machine automatisch: als de machine geen asperges ziet, gaat hij sneller rijden tot aan het volgende steekgebied. Als richtprijs noemt Lommers een bedrag tussen € 150.000 en € 200.000.

Negenrijige oogstmachine

Naast de ontwikkelingen op het gebied van robotisering, zijn er ook nog steeds ontwikkelingen op het gebied van de handoogst. Voor het oogsten van meer rijen tegelijk zijn er al machines ontwikkeld, maar Deto Mechanisatie heeft daar samen met Teboza een variant op gemaakt. Het prototype op de Innovatiedag bestond uit een negenrijige machine. De machine bestaat uit negen goten waar de folie doorheen gaat om daaronder te kunnen steken. Bovendien is er bij iedere goot de mogelijkheid om de geoogste asperges in voorraadbakken te leggen. Het huidige prototype is met 5 ton vrij zwaar, maar spoort bij de zwenkende bokwielen toch niet in. Wel is een verhoogde trekker met een frontgewicht nodig. Bij Teboza is een Kubota M6-111/high clearance 4wd geschikt. Volgens de toelichting zou met de machine een dubbele capaciteit haalbaar moeten zijn, ten opzichte van handoogst zonder oogsthulp. Het is overigens de trekkerchauffeur die het rijtempo en daarmee de oogstcapaciteit bepaalt. De twee armen zijn op de helft naar binnen toe inklapbaar en dan in zijn geheel opklapbaar voor transport. Het komend seizoen wordt de machine doorontwikkeld.

Het prototype van de oogstmachine van Deto/Teboza als negenrijige machine.