‘Innovatie vraagt ruimte’

Innovatie staat vaak in beleidsstukken als dé oplossing voor de problemen en uitdagingen in onze moderne tijd.

Als we innoveren komt het wel goed, is de achterliggende gedachte. We moeten het gewoon slimmer en moderner doen of nog even wachten op die wetenschappelijke doorbraak. Innovatie is prima, zolang het onze huidige lifestyle niet aantast. Deze argumenten hoor ik vaak in de discussie rond energietransitie.

Het woord innoveren doet het uitstekend in discussies en beleidsstukken. Natuurlijk, innovatie heeft ons veel gebracht in de afgelopen decennia. We waren deze coronacrisis niet doorgekomen zonder de digitale infrastructuur om thuis te kunnen werken en via de webshop onze ‘spulletjes’ te bestellen. Zonder innovatie was het ook nooit gelukt om binnen een jaar een vaccin tegen corona te ontwikkelen. Ik vraag me weleens af hoe deze crisis er zou hebben uitgezien als Covid-19, vijftig jaar geleden ontstaan was of in de middeleeuwen?

Innovatie, van theorie naar praktijk

Toch is innovatie voor veel partijen een lastig onderwerp als het van de theorie naar de praktijk gaat. In het dagelijks leven zien we burgers ongerust worden als er iets nieuws of onbekends in hun levensruimte binnendringt. Denk aan 5G-masten, een corona-app die je kan lokaliseren of automatische gezichtsherkenning in openbare ruimten, maar denk ook aan een nieuw type windmolen met minder geluidsoverlast, een biomassacentrale die CO₂ afvangt of een geothermie-installatie die grotendeels uit kunststof bestaat. Beleidsmakers binnen de overheid omarmen innovatie, maar inspectiediensten vinden het maar lastig. Hoe schat je risico’s in van iets nieuws en onbekends? Er zijn nog geen toetsingskaders en wettelijk is nog niets geregeld. Vaak is dat het einde van een innovatief idee.

De waarde van innovatie is niet het idee, maar de toepassing

Een van de bekendste innovators in de vorige eeuw, Thomas Edison, was van mening dat ‘the value of an idea lies in the using of it’. De waarde van een innovatie is dus niet het idee zelf, maar de toepassing in de praktijk. Bij innovatie zul je echt af en toe buiten de gangbare paden moeten treden om te laten zien dat iets nieuws ook echt beter is. Ook vragen grote innovaties een praktijktoets om geoptimaliseerd en gebruiksvriendelijk te kunnen worden. Willen we in Europa met de energietransitie niet hopeloos verder achterop komen, dan zullen we onszelf die innovatieve ruimte moeten gunnen. Immers, innovatie vraagt om ruimte om te doen!