Infraco: regels nodig om geothermiebronnen te beschermen

In 2024 start de aanleg van een netwerk dat het hele Westland van aardwarmte en havenwarmte moet voorzien. “Zo’n omvangrijk netwerk is nog nergens in de wereld aangelegd. We gaan zeker tegen onvoorziene problemen oplopen”, zegt Jacco Vooijs, voorzitter van coöperatie Infraco, dat de belangen van afnemers behartigt.

Actueel is nu de aanleg van een warmtenet van havenwarmte. De gemeenteraad van Den Haag is ongelukkig met de warmteleiding van Gasunie, die restwarmte uit de haven van Rotterdam naar de stad gaat brengen. Een van de redenen is dat de restwarmte zou concurreren met de lokale initiatieven voor aardwarmte. Toch is het vrijwel zeker dat de WarmteLinQ doorgaat. Daarbij is voorzien in een aftakking naar het Westland.

Ook in het Westland spelen commerciële belangen van warmtecoöperaties die hebben geïnvesteerd in geothermie. Vorige week is de coöperatie Infraco opgericht, die de belangen gaat vertegenwoordigen van de toekomstige afnemers van het warmtenetwerk. Voorzitter is Jacco Vooijs, tevens bestuurder bij Glastuinbouw Nederland.

Is havenwarmte concurrerend met lokale aardwarmte van tuinders?

“De Westlandse glastuinbouw heeft in intentieverklaringen aangegeven dat 110 MW restwarmte uit Rotterdam nodig is. Terwijl ze zelf ook veel warmte uit de grond willen halen. Als de leiding en het netwerk er komen, en de restwarmte concurrerend kan worden aangeboden, dan gaat de glastuinbouw die warmte ook gebruiken.”

Waarom is Infraco opgericht?

“We willen als grootste afnemers van warmte in het Westland invloed hebben op het Warmte Netwerk Westland. Individuele partijen zijn daarvoor te klein. We willen meedenken, mee bepalen en niet alleen te horen krijgen: ‘dit gaan jullie betalen’.”

Wie zijn er aangesloten bij Infraco?

“Bij Infraco kunnen alle groepen warmteafnemers in Westland lid worden. Vooralsnog zijn dit alleen collectieven in de glastuinbouw. Tijdens de oprichtingsvergadering hebben tien warmtecoöperaties toegezegd dat ze lid willen worden: Maasdijk, Kralingenpolder, Trias, Geothermie de Lier, De Vogelaer, Polanen, Natures Heat, Greenwell, Wippolderlaan en Geopower. Ook gebieden zonder eigen bron kunnen zich aansluiten.”

Wat staat bovenaan de agenda?

“Grotendeels ligt alles vast in contracten tussen de bron en afnemers, en daar bemoeit Infraco zich niet mee. Het gaat ons om het grotere geheel. We moeten nu overeenkomen wat onze standpunten zijn in de richting van het netwerk.

Wat we willen regelen: een praktische invulling geven aan de samenwerkingsovereenkomst tussen warmtecoöperaties en het netwerk. Wat we willen realiseren: het eindplaatje is dat alle bronnen in het Westland zijn gekoppeld, en dat alle warmte maximaal wordt gebruikt. Zoiets is nog nergens ter wereld gedaan. We zullen dus tegen onvoorziene problemen aanlopen. Of beter gezegd, uitdagingen.”

Welke uitdagingen verwacht je?

“De situatie is nu nog overzichtelijk, met een paar stand-alone bronnen en lokale netwerken. Straks komt er een verbindend netwerk met restwarmte uit Rotterdam bij. Een vraag zou dan kunnen zijn: welke warmte krijgt voorrang? Want investeerders willen wel hun businesscase kunnen rondrekenen. Met dat soort vraagstukken houdt Infraco zich bezig.”

_{Lees verder onder foto}

Jacco Vooijs, voorzitter van Coöperatie Imfraco.- Foto: Misset

Welke warmte krijgt voorrang?

“Elke bron moet zelf zorgen voor voldoende afnamecontracten. De onrendabele top wordt afgedekt met subsidie, anders is de businesscase niet rond te rekenen. Klanten in een gebied kunnen bijvoorbeeld niet de warmte ergens anders vandaan gaan halen, zolang er nog capaciteit is in dat gebied. Je moet een bron in bescherming nemen, zodat hij rendabel kan draaien.”

Zie je nog meer uitdagingen?

“Bijvoorbeeld vraagstukken over de dimensionering en koppeling van leidingen, en de kostenverdeling. Er is een overdimensionering in lokale netwerken nodig zodat er restwarmte kan komen. Het grote voordeel is dat we dan warmte kunnen uitwisselen. De afnemers hebben dan altijd een bepaalde zekerheid dat ze warmte hebben.”

Je zegt ’bepaalde’ zekerheid.

“Ja, 100% zekerheid bestaat niet. Als alle bronnen tegelijk zouden uitvallen, is er alsnog geen warmte. Maar als een bron in onderhoud gaat, dan kunnen we tijdelijk de warmte uit andere bronnen betrekken. Er komt een platform om die warmte uit te wisselen.”

Het lijkt me ingewikkeld om al die lokale netwerken te koppelen.

“Dat is het zeker. We krijgen te maken met drukverschillen en stroomrichtingen. Het wordt een hele klus om dat plaatje passend te krijgen. Het is veel makkelijker om zoiets vanaf nul aan te leggen. Maar het netwerk is geboren vanuit de bronnen; dat maakt het mooi, maar ook complex. Wat bijvoorbeeld in de praktijk speelt: een ondernemer met een afnamecontract gaat verhuizen. Hoe ga je die opnieuw aansluiten?”

Wat is het punt met verhuizen?

“De ondernemer komt in een ander collectief. Hij heeft echter een contract met zijn oude bron, die daar ook op heeft gerekend bij de investering. Dat contract moet dus gerespecteerd worden. Dergelijke kwesties moeten we bespreken binnen Infraco en oplossingen voor vinden met alle betrokken partijen. Die afspraken kunnen we kopiëren naar andere situaties.”

Hoe gaat Infraco om met tegengestelde commerciële belangen?

“Over tien jaar is de vraag naar warmte zo groot, dat alle warmte een afnemer heeft. Dan vragen we ons waarschijnlijk af waarom we hier ooit moeilijk over hebben gedaan. Tot die tijd spelen er individuele belangen. We moeten goede regels opstellen om bronnen te beschermen, anders wil niemand meer in geothermie investeren.”

Waarom vind je het zo mooi dat het netwerk voortkomt uit verschillende bronnen?

“We hebben 24 geothermiebronnen in Nederland, die bijna allemaal van de glastuinbouw zijn. Die innovatie is begonnen door ondernemers die geen verstand hadden van geothermie, maar daar 7 dagen in de week 24 uur per dag voor geknokt hebben. Daar zijn schitterende projecten uit voortgekomen. En ook vraagstukken, waarvoor we oplossingen moeten vinden.”