Huisverkoop door boeren daalt

Het is een vaak gehoord geluid: consumenten willen steeds vaker weten waar hun voedsel vandaan komt. Uit onderzoek van Eurobarometer uit 2011 blijkt dat consumenten lokale voeding associëren met hogere kwaliteit en gezondere, duurzamere voeding. Voeding dus met meer toegevoegde waarde, waar ook een hogere prijs tegenover kan staan.

Voor de Nederlandse consument is het kopen van voeding uit de eigen omgeving nog altijd een minder grote wens dan voor bijvoorbeeld Franse en Duitse consumenten. Vorig jaar groeide pluimveevleesproducent Plukon stevig in Frankrijk door het werken met Franse boeren. Maar ook in Nederland groeit de roep om informatie, stelt ABN Amro vast.

Huisverkoop financieel aantrekkelijk

Ook is huisverkoop volgens de bank aantrekkelijk. De volumes zijn kleiner en de afzet minder zeker, maar door het uitsluiten van de handel en retail kan de agrariër een groter deel van de marge houden. Toch stelt de bank vast dat de huisverkoop door boeren en tuinders daalt. Deels lijkt de daling onderdeel van een trend: boeren doen steeds minder aan verbreding.

Vleesveehouder Ferdinand van den Brink in Harskamp slacht zelf zijn vee en zet het vlees via eigen afzetkanalen af. – Foto: Koos Groenewold

In 2016 genoten circa 18.000 landbouwbedrijven inkomsten uit verbredingsactiviteiten, waarbij agrarisch natuurbeheer het vaakst wordt toegepast. Energieproductie en verkoop aan huis vormen de tweede en derde meest populaire verbredingsactiviteit. In 2013 haalden nog 24.000 bedrijven inkomsten uit verbreding, aldus het CBS. Het percentage bedrijven met verbredingsactiviteiten nam af van 38% in 2011, via 36% in 2013 naar 33% in 2016.

Inkomsten uit verbreding gedaald

ABN Amro concludeert dat niet alleen het aantal bedrijven met verbredingsactiviteiten is gedaald, maar ook de inkomsten. In 2013 haalde nog 11% van de agrariërs meer dan de helft van hun inkomsten uit verbreding, nu is dat nog 8%. Sector-econoom Nadia Menkveld van ABN Amro noemt enkele mogelijke oorzaken. Zo kunnen bedrijven vanwege matige landbouwresultaten besluiten zich volledig op de neventak te richten, en zo uit de tellingen vallen.

Daar komt volgens Menkveld bij dat verbreding van oudsher het meest wordt opgezocht door kleinere bedrijven, terwijl door toenemende schaalvergroting en specialisatie het aantal kleine bedrijven afneemt. De huisverkoop is door de jaren heen afgenomen, maar schommelt nu al even rond 5%, aldus het rapport. De financiële crisis leidde tot een dip omdat consumenten uitgaven terugschroefden. Dat herstelde wat, maar blijft volgens Menkveld vrij laag.

Verkoop aan huis vooral geschikt voor groente en fruit. In de praktijk worden vooral als duurzaam of biologisch geclassificeerde producten vanaf boerenerf verkocht. – Foto: Ton Kastermans

2% verse voeding huisverkoop

In de EU ligt het percentage bedrijven dat de helft of meer van haar inkomsten uit verbreding haalt op 15%. Het percentage vertekent wel wat, want de volumes zijn laag. Op EU-niveau komt maar 2% van de totale markt in verse voeding direct van de boer of tuinder.

De meeste directe verkoop vindt plaats in Noord-Brabant, gevolgd door Gelderland en Limburg. In Drenthe, Groningen en Flevoland zitten de minste boeren die direct van huis verkopen. Grosso modo is verkoop aan huis vooral geschikt voor groente en fruit. In de praktijk worden vooral als duurzaam of biologisch geclassificeerde producten vanaf boerenerf verkocht.