Hoe structureel is de winst in glasgroente?

Hoe kan het dat de glasgroentesector opnieuw topresultaten laat zien, met inkomens per ondernemer van meer dan 3 ton? De glasgroentesector lijkt daardoor een luxe sector in vergelijking met bijvoorbeeld veehouderij. De bedrijven in de glastuinbouw boeken sinds 2012 structureel hogere opbrengsten dan kosten. De lijnen lopen steeds verder uit elkaar. Dat is in geen andere landbouwsector zichtbaar.

Het roept de vraag op hoe structureel die ontwikkeling is. Want naast conjuncturele oorzaken (markt), zijn structurele ontwikkelingen aan te wijzen, denkt Wageningen Economic Research. De glasgroentesector gaat hard in het professionaliseren.

Opbrengsten stijgen sneller dan kosten in glastuinbouw

Conjuncturele oorzaken

Maar eerst de conjuncturele oorzaken. Het jaar 2016 liet geen grote incidenten zien zoals droogte in Spanje in 2015. Of misschien toch wel, zegt onderzoeker Gerben Jukema van Wageningen Economic Research (WER). De impact van de hagelschade was relatief klein, maar de uitwerking groot. “De hagelschade in juni volgde op een donkere periode. Er is in die periode schrik geweest in de markt of er nog voldoende aanbod was. Dat heeft mogelijk geleid dat in de zomer geen sprake was van een diep dal.”

Ook wijst hij erop Israël dat minder op de Europese Unie gericht is met zijn productie en het opheffen van de Russische boycot vanTurkse producten. Feit is dat het prijsverloop stabieler was dit jaar. En opvallend: ook de teelten buiten de drie hoofdgewassen presteerden behoorlijk.

Vraag groeit

Er was ook de gunstiger economische omgeving in Nederland die goed voelbaar is en structureel van aard. Er is goed nieuws te melden over de verkoop van groente en fruit in supermarkten in Nederland. Vorige week maakten CBL (supermarkten) en GroentenFruitHuis gunstige verkoopcijfers bekend voor groente en fruit in Nederland. Er wordt hard getrokken aan de consumptie, getuige de Schijf van 5 en de voedselagenda van ministerie en bedrijfsleven, maar ook initiatieven als Dutch Cuisine, met grotere porties Nederlandse groente.

Professionaliseren

Maar misschien moeten we dieper kijken, en de WER-cijfers maken dat goed mogelijk. Van geen andere tuinbouwsector heeft WER zoveel gegevens verzameld.

Is het mogelijk dat de glasgroentesector (of in ieder geval een deel van de bedrijven) een punt bereikt heeft dat het bedrijfsmodel minder gevoelig is voor schommelingen? Volgens WER-onderzoekers hebben grote bedrijven over het algemeen een hogere rentabiliteit dan kleine bedrijven. De glastuinbouw heeft de papieren om snel grote slagen te maken in professionaliteit en zich zo uitstekend te positioneren op de markt. Dat denkt ook Jack van der Vorst, directeur van Wageningen Economic Research. “De goede resultaten van de laatste jaren geeft een impuls aan schaalvergroting. Dat gaat hard. Er is voor deze bedrijven minder grond nodig om uit te breiden, zoals in andere sectoren.”

Deze bedrijven hebben bovendien de professionaliteit bereikt en middelen om grote stappen te zetten op gebied van innovatie, ICT, risicomanagement en mogelijk ook internationalisatie. “Het gaat om hightech bedrijven waardoor je in vergelijking met andere sectoren snel winst kunt boeken.” Dat komt tot uitdrukking in de contracten met de retail. “Het kan zijn dat in de glastuinbouw de topbedrijven hun professionaliteit zo op orde hebben dat dit weleens structureel ingevuld kan worden. Dat ze minder gevoelig zijn voor marktschommelingen”, stelt Van der Vorst.

Effect duurzaamheid

In zijn presentatie van de landbouwinkomens op het kantoor van WER in Den Haag noemde Van der Vorst ook duurzaamheid als factor. In een analyse van de duurzaamste melkveebedrijven bleek dat deze bedrijven een lagere kostprijs hebben. “Wellicht heeft dat te maken met betere managementkwaliteiten, maar het is wel duidelijk zichtbaar.” Of dat ook voor de glastuinbouw opgaat, zou nader onderzocht moeten worden.

De test komt in 2017, als de markt een stevige groei van het areaal bij enkele producten moet verwerken.