Hitte kost productie bij tomaten

De plotselinge hitte levert incidenteel problemen op met gescheurde vruchten en hoge vruchtemperaturen. Er zullen gevolgen zijn voor zetting en productie, maar die zijn verschillend per teelttype, zeggen verschillende teeltvoorlichters.

De uitzonderlijk warme dagen van deze week vragen om extra aandacht in de tomatenteelt. In gekopte gewassen (belichte teelt) met nog drie of vier trossen kan de vruchttemperatuur hoog oplopen omdat de beschermende bladeren ontbreken. “We hebben al vruchttemperaturen gemeten van ruim boven 40 graden Celsius”, zegt teeltvoorlichter Willem Valstar van Stargrow Consultancy. “De enige manier om ‘kokende’ vruchten te voorkomen is door het scherm deels te sluiten.” Maar de meeste belichtende tomatenteelten hebben geen tweede scherm erboven. Volgens Valstar kan ook het donkertescherm tot ongeveer 50% dichtgetrokken worden. “Maar het is wel handwerk. De verdamping daalt erdoor zodat het gewas minder koelt. Het is zoeken naar de balans tussen ruimte- en vruchttemperatuur.” Voorlichter Henk Kalkman van Delphi ziet weinig in het dichttrekken van het donkertescherm. “Plaatselijk valt de verdamping weg waardoor de temperatuur oploopt en je grote verschillen in het gewas krijgt. Alleen als het gewas toch al weinig verdampt, door bijvoorbeeld ethyleen, is het wellicht een optie.”

Gescheurde tomaten

Het scheuren van de tomaten aan de tros is het tweede verhoogde risico bij dit weer. Door de hoge nacht- en etmaaltemperaturen is de worteldruk verhoogd terwijl de verdamping bij veel gewassen al lager is dan in de zomer. De meeste oude gewassen zitten al dunner in hun blad. Bovendien zijn de trostomaten die nu afrijpen gezet in een korte periode met veel instraling en hoge etmaaltemperaturen.  In week 29 (derde week juli) lag de etmaaltemperatuur ruim boven 20 graden met een piek van 24-26 graden gedurende 2 (Westen) tot 4 dagen (Zuidoosten). De zetting zal niet overal ideaal geweest zijn in deze week. Bij de fijnere trostomaten kwamen vorige week al meer gescheurde voor. Bij het grote aantal vruchten aan de tros, is er meer tijdsverschil tussen de eerste en de laatst gezette vrucht. Bovendien is de ec (osmotische waarde) van de vruchten hoger. Deze week zijn er ook bedrijven met grovere trostomaten die tegen dit probleem aanlopen. “Het lijkt vooralsnog incidenteel”, denkt Valstar. Hij kent een teler van grove trostomaten (ras Merlice) die nu veel gescheurde vruchten tegen komt. “Deze trossen zijn nog op 6 gesnoeid omdat ze toen nog beresterk waren. Maar de meeste telers hebben deze trossen al korter gesnoeid waardoor ze er sneller afkomen.”

Sterkere rassen

Volgens Kalkman vallen de problemen met scheuren mee. “Zaadbedrijven selecteren hier al jaren op en de meeste rassen zijn er niet gevoelig op.” Ook John Verbruggen van Rijk Zwaan ziet niet dat de hitte deze week tot meer gescheurde vruchten leidt. “Maar er worden op dit moment wel meer groene puntvruchten afgeknipt door de minder goede zetting in week 29. Je ziet dit jaar over het algemeen wel wat meer gescheurde vruchten en gele kronen door het sterk wisselende weer.”

Er zijn verschillende maatregelen die de gevoeligheid voor scheuren kunnen tegengaan. Een goede verdamping is een belangrijke tegenhanger van de hoge worteldruk. Daarnaast moet de eerste druppelbeurt niet te vroeg gegeven worden en niet te groot zijn. Het verschil tussen de ec in de mat en het druppelwater moet bovendien klein blijven (liefst niet groter dan 1). Soms is het aan te raden een nachtbeurt te geven om de ec in de mat niet te hoog te laten oplopen. Een hoge ec in de mat heeft invloed op de osmotische waarde van de vrucht en kan voor meer gescheurde tomaten leiden.

Gevolgen verschillend per teelttype

De invloed van de hitte zal verschillend zijn per type-teelt. Bij de traditionele teelt wordt rond deze datum de kop eruit gehaald. De verwachting is dat de zetting deze week wat moeizamer is door het weer. “Maar het valt mee want de luchtvochtigheid blijft goed op peil”, ziet Verbruggen. De zetting wordt mogelijk wel extra bemoeilijkt doordat er de afgelopen weken heel veel meer is geoogst en er nu juist een dip in de productie zit. Verbruggen en Kalkman verwachten dat dit invloed zal hebben op de uiteindelijke productie.

De vroeg geplante (belichte) teelten ondervinden weinig hinder van het plotselinge hete weer. Bij veel bedrijven die vanaf mei de teelt gewisseld hebben, zit er nog krijt op het kasdek. De gewassen staan over het algemeen sterk waardoor ze volop koelen door hun eigen verdamping. De meeste belichte tomaten staan echter nog bij de plantenkweker. Het is niet duidelijk of deze plotselinge hitte invloed zal hebben op het geleverde plantmateriaal en de aanmaak van de eerste trossen.