Hete zomer gunstig voor afzet ijsbergsla in Zuid-Europa

Eind augustus is de prijs voor ijsbergsla goed te noemen met € 7 tot € 7,50 voor een doos met tien bollen. “Er komt meer vraag uit zuidelijke landen, met name uit Italië. Voor de eerste week van september wordt gedacht aan € 8”, aldus een bron uit de handel. De prijzen zijn na de slechte maanden mei en juni langzaam opgekrabbeld. Eind juni lag de prijs met € 5,50 tot € 6 voor een doos voor het eerst boven de kostprijs.

De prijs voor een pallet ligt momenteel op € 12 in plaats van eerder € 5

De ene teler interpreteert de prijzen in het voorseizoen als slecht, de ander als redelijk. De kern van het verhaal is volgens John Jenniskens, ijsbergslateler in het Limburgse Horst, dat de kosten extreem zijn toegenomen. In juni rekende een andere teler voor dat de kosten voor de doos, het zakje, de pallet en dergelijke zijn opgelopen tot 20 cent per bol. Jenniskens: “De prijs voor een pallet ligt momenteel op € 12 in plaats van eerder € 5. Dat is 9 cent per colli.” Kortom, als de prijzen op het niveau liggen van vorig jaar en de rekeningen zijn betaald, dan blijft er voor de teler niets over.

Slechte start

Ton Moors in het Noord-Hollandse Wieringerwerf noemt de start in mei dramatisch. “Alleen de heel vroege ijsbergsla scoorde € 8, daarna ging het gros van de telers snijden en kelderde de prijs. Tonnie Bastiaansen in het Brabantse Sprundel heeft dezelfde ervaring. “De eerste weken waren goed, daarna ging het drie maanden slecht.” In juni bleef de daghandel voor ijsbergsla kwakkelen. In Frankrijk en Italië werd nog steeds Spaanse ijsbergsla aangeboden, waardoor de export niet echt op gang kwam. Ook in Nederland was er – in ieder geval tot half juni – Spaanse ijsbergsla te koop. Die werd soms onder commissie aangeboden. “Daar valt niet tegen te strijden”, verzucht Moors. De prijsvorming was navenant: € 1 à € 3 voor een doos. Eind juni was er wat meer vraag naar Nederlands product en ging de prijs naar € 4 tot € 4,50 per doos, inclusief fust.

Volgens Moors waren oplevingen in juni steeds van korte duur. “Net voor het weekend leek het dan beter te gaan, maar na het weekend was het alweer over.” Vanaf half augustus gaat het wel beter. De prijzen zijn volgens hem redelijk, maar handelaren staan nog niet om ijsbergsla te schreeuwen. Wel is hij optimistisch. “Het gaat stapje voor stapje beter, als iedereen na de vakantie weer op zijn plek zit, gaat het hopelijk nog beter. Van augustus en september moeten wij het hebben.”

Positief vooruitzicht

Een bron uit de handel spreekt eind augustus van goede vooruitzichten. Volgens hem hebben producenten in het buitenland meer last van de droogte dan de telers hier. “In Duitsland mag niet beregend worden. In Spanje kunnen ze het niet aan. Normaal is dit land zelfvoorzienend in de zomer, maar nu gaat daar zelfs Nederlandse ijsbergsla heen.” Ook uit Italië en Frankrijk komt vraag. “Heel Europa staat in brand, het is warm van Engeland tot Oost-Europa”, aldus één van de telers.

Daarbij voorspelt de handelaar dat er gaten in de oogstschema’s gaan vallen, omdat de teeltduur na de langste dag toeneemt van vijf tot zes weken naar acht à tien weken. “Daardoor komt er spreiding in de afzet. De hitte doet er een schepje bovenop. Europees gezien wordt het toch meer een gatenkaas.” Nederlandse telers die zich, ondanks de eerdere slechte prijsvorming, houden aan hun plantschema (om de teeltduurverlenging op te vangen), gaan hier volgens hem van profiteren.

Qua beregening goed ingesteld

De Nederlandse producenten hebben de teelt ondanks de hitte en de droogte goed onder controle. Met verhoging van het grondwaterpeil en voldoende beregeningscapaciteit weten ze het gewas voldoende vochtig en koel te houden. Dat geldt zowel voor telers in Noord-Holland, Brabant als Limburg. Nadelige gevolgen zijn er wel. Moors constateert dat er meer jonge planten wegvallen. Jenniskens denkt aan hittestress: “De sla die nu op het veld staat, groeit wat anders, die staat wat eerder op de bol. Het buitenblad groeit mee overeind. We zullen zien wat dat doet, als we over drie weken oogsten.” Volgens de Limburgse teler is de kwaliteit tot nu toe goed geweest. “We mogen niet mopperen, zelfs de druk van bladluizen en rupsen valt mee.”

Contractprijzen

De meeste ijsbergsla in de handel gaat weg tegen dagprijzen, eventueel na opgave van weekprognoses. In een markt van vraag en aanbod is het dan lastig om meerkosten direct door te berekenen. Niet alleen vanwege het verpakkingsmateriaal, maar ook door het dieselverbruik voor beregening zijn die aanzienlijk. De ervaring met naleving van de contracten die er zijn, is verschillend. Deze worden doorgaans in januari/februari al afgesloten. De ene teler zag zijn contract de mist ingaan, toen in mei Spaanse ijsbergsla spotgoedkoop was. De andere teler kreeg een tegemoetkoming voor de toegenomen verpakkingskosten. De prijs in contracten voor de industrie zijn volgens een bron uit telerskringen al iets opgehoogd. De toekomst moet uitwijzen wat komende winter wel en niet in de verkooprijs kan worden doorberekend. De gemiddeld geschatte kostprijs is gestegen van tenminste 35 cent naar 40 cent per krop.