In het gebruik van glyfosaat in de Nederlandse landbouw speelt fruit- en groententeelt een beperkte rol. In een onderzoek lijkt het gebruik af te nemen, maar er zijn veel schommelingen per jaar.
Dat blijkt uit het onderzoek Gebruik van glyfosaat in de Nederlandse land- en tuinbouw en inventarisatie van alternatieven voor glyfosaattoepassingen. In het verbruik in kilogram werkzame stof uitgedrukt is fruit en groenteteelt goed voor minder dan 10%. Vrijwel de helft komt van akkerbouwbedrijven. Melkveebedrijven en bloembollenbedrijven zijn de tweede en derde gebruikers in omvang.
De Wageningse onderzoekers gebruikten bedrijfsgegevens uit het BedrijvenInformatieNet van de onderzoeksafdeling WEcR om het gebruik per deelsector en zelfs per teelt te schatten. Dan blijkt dat bij fruit het aandeel bedrijven dat het middel gebruikt op 86% ligt. Bijna 9 op de 10 bedrijven gebruiken glyfosaat voor het onkruidvrij houden van de teeltstrook onder de bomen. Die toepassing lijkt moeilijk te vervangen en is eigenlijk noodzakelijk, concluderen de onderzoekers. Voor fruitteelt is glyfosaat met 60% ook de belangrijkste herbicide die ze gebruiken.
Gebruik lijkt af te nemen
Wel is de toepassing van glyfosaat zuiniger, zo lijkt het. Appeltelers gebruikten in 2022 1,2 kilo per hectare, tegen 1,6 kilo in 2020. Dat hangt mogelijk samen met maluspunten die telers scoren voor het keurmerk PlanetProof bij intensief gebruik van het middel.
Bij groenten lijkt het aantal bedrijven dat glyfosaat toepast, af te nemen. De onderzoekers zagen het aandeel dalen van 63% in 2020 naar 59% in 2021 en 49% in 2022. Wel zijn er flinke schommelingen. Zo gebruikte 61% van de aspergetelers glyfosaat in 2021 en 42% in 2022. De hoeveelheid werkzame stof steeg van 0,3 kilo in 2021 naar 1,4 kilo het jaar erna. Dat lijkt ook door de beperkte steekproef verklaard te worden. Bij erwten-, spinazie- en worteltelers (winter) is het aantal bedrijven dat spuit met glyfosaat ruim onder de 20%. Bij witlofpennen is dat wel 9 op de 10 bedrijven en ligt het gebruik gemiddeld boven de grens van 1,5 kilo per hectare.
Alternatieven nog niet praktijkrijp
De onderzoekers zien voor fruittelers nog geen echt alternatief voor het gebruik van glyfosaat. Zo zijn alternatieve herbicides minder effectief, leidt mulchen tot een besmettingsbron voor pathogenen. Ook vergrassen geeft een hoger risico op ziekten en plagen. Sommige mechanische bestrijdingsvormen hebben effect op natuurlijke bestrijders als oorwurmen en vergt een grote investering. Thermische onkruidbestrijding is minder effectief op wortelonkruiden en leidt tot meer CO2-uitstoot.
