Gulpener Bierbrouwerij duurzaam tot in de vezels

Al sinds eind jaren ‘90 is de Gulpener Bierbrouwerij in Zuid-Limburg actief in duurzaamheid, maar in 2001 werd dat met het ambitiestatement ‘Het Verbond met de Natuur’ concreet vastgelegd. Anno 2017 behoort Gulpener tot de voorhoede van bedrijven die hun maatschappelijke taak serieus nemen, in woord en daad. Dit jaar werden ook de MVO-ambities 2030 vastgelegd. “We hebben een mooie prestatie geleverd, maar we zijn er nog niet”, stelt directeur Jan-Paul Rutten vast.

In 2014 won Gulpener de MVO Award voor de meest duurzame organisatie van Nederland en in 2016 de Rank a Brand als meest duurzame Nederlandse brouwerij.

Regionaal is de standaard

Voor 2030 heeft de brouwerij de volgende ambities geformuleerd. Regionaal is de standaard. Hierin past het uit de Verenigde Staten overgewaaide ‘25 miles concept’. Dat houdt in dat alleen ondernemers in een straal van 25 miles (40 kilometer) rond Gulpen in aanmerking komen als leverancier van ingrediënten, maar ook dat bij bijvoorbeeld de verbouwing van het BrouwLokaal in 2016 alleen partijen van binnen die straal betrokken zijn. Het principe vormt de basis voor al het toekomstig handelen.

“Dat voorkomt niet alleen onnodige milieubelasting, maar is ook goed voor de regionale verbondenheid en gezamenlijke trots.” In 2018 zal in Gulpen het meest duurzame brouwhuis van Europa verrijzen.

In 2018 zal in Gulpen het meest duurzame brouwhuis van Europa verrijzen. – Foto’s: Gulpener Bierbrouwerij

Regionaal personeel

Het personeel komt vrijwel volledig uit de regio. Alleen de verkoopmensen wonen en werken op verschillende plaatsen in Nederland. Het aantal uren besteed aan Radar Sociale Werkvoorziening ligt gemiddeld op 108 uur per week. Dan gaat het om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Niet méér vervuilen

Gulpener is verder continu op zoek naar gelijkwaardige, duurzame lange termijnrelaties met medewerkers en partners. In 2030 wil de brouwerij vrij zijn van fossiele brandstof en volledig draaien op groene energie. Voor de vervuilingsgraad geldt 2017 als ijkpunt, de ambitie is om nooit méér te vervuilen dan in 2017, ongeacht eventuele toekomstige groei in volume. Tenslotte wil de brouwerij jaarlijks 10% meer biologische grondstoffen in haar bieren verwerken.

De hop wordt tijdens het jaarlijkse hopoogstfeest geoogst door circa 250 ‘aandeelhouders’ die twee hopplanten bezitten.

Onderscheiden van marktbepalende concerns

Jan-Paul Rutten werd in 2015 directeur van de brouwerij, als zoon van Paul Rutten die in 2003 als directeur afscheid nam. Jan-Paul heeft een duidelijke visie over hoe je je in een wereld van pils (lees: massaproduct) kunt onderscheiden van de grote marktbepalende concerns zoals Heineken, InBev (waaronder Hertog Jan), Asahi Group (waaronder Grolsch) en Bavaria.

“Naamsbekendheid kun je verwerven met een goede merknaam en het onderscheid maken of een identiteit krijgen kun je bereiken door iets wezenlijk anders (of beter) te doen en daar ook volledig achter te staan.” En je moet het nog onder de aandacht brengen. “Ja, je moet duidelijk uitdragen waar je mee bezig bent. Dat doen we denk ik niet slecht, maar het is nog voor verbetering vatbaar.”

De biologische bieren van Gulpener zijn Ur-Pilsner, Ur-Weizen, Ur-Hop en IJsbock. Deze bieren zijn Skal- en Hier-gecertificeerd. Hier staat voor klimaatneutraal.

Geen tv-reclame

De Gulpener Bierbrouwerij kiest in haar communicatieconcept niet voor televisiereclames. “Nee, dat is voor ons veel te duur. Wij dragen onze visie uit door horecagelegenheden te kiezen die bij onze duurzame aanpak passen. Tegenwoordig werkt het zelfs andersom: ze benaderen ons omdat ze vinden dat ons bier het beste past in hun horecaconcept. Dan gaat het om vernieuwende duurzaamheids- of biologische concepten. Verder maken we veel gebruik van social media en we sponsoren kleinschalige Festivals.”

Grondstoffen uit de regio

Het hoofdbestanddeel van bier is water en dat haalt de brouwerij uit eigen bronnen in het Mergelland. In 2016 werd 82.429 kuub water verbruikt. Dat staat gelijk aan 6,5 hectoliter voor 1 hectoliter bier. Het doel voor 2017 is dit verbruik gelijk te houden, ondanks de stijgende vraag naar speciaalbieren. Het water wordt sinds 2015 onthard met een omgekeerde-osmosesysteem, waardoor geen zoutzuur meer nodig is; dat betekent minder milieubelasting en meer veiligheid op de werkvloer.

De brouwgerst verbouwen zo’n 25 akkerbouwers in de regio. Een substantieel deel daarvan zijn biologische akkerbouwers, de overige zijn milieukeur gecertificeerd. De akkerbouwers zijn verenigd in de coöperatie Triligran en ze zijn verzekerd van een vaste prijs. Door de bij Triligran (en in heel West-Europa) tegenvallende oogst is er in 2016 voor het eerst sinds de oprichting van Triligran in 1996 een beroep gedaan op de wereldmarkt. Het keurmerk Milieukeur werd toen tijdelijk van het etiket gehaald.

Zo’n 25 akkerbouwers verbouwen de brouwgerst in de regio rond Gulpen. Een substantieel deel daarvan zijn biologische akkerbouwers, de overige zijn Milieukeur-gecertificeerd. – Foto: Twan Wiermans

Zo’n 3,5 hectare hop wordt in de omgeving geteeld. Daarmee is 70% van de behoefte gedekt. Het bestanddeel hop is in bier echter zo klein dat ook met hop uit andere regio’s wordt voldaan aan de eis van ‘Erkend Streekproduct’, waarbij minimaal 90% van de ingrediënten uit de betreffende streek moet komen.

Bos aangelegd ter compensatie C02-uitstoot

Gulpener stoot dit jaar 1.482 ton CO₂ uit. Ter compensatie is in Gulpen 5 hectare bos aangelegd. In 2018 zal de totale hardware van het brouwhuis worden vernieuwd. De CO₂-voetafdruk verlaagt hierdoor met 20%. Zo’n 50% van de energie komt uit hernieuwbare bronnen. De groene energie die wordt ingekocht, is gecertificeerde Europese windenergie.

Door uitvoering van het investeringsplan zal dit percentage energie verder stijgen. Op de daken zijn waar mogelijk zonnepanelen aangebracht om energiekosten te beperken en uitstoot van zwavel en CO₂ te reduceren. De restwarmte van de brouwerij wordt gebruikt om het BrouwLokaal te verwarmen.

Verwerking reststoffen

De reststof bostel wordt binnen een straal van 40 kilometer afgezet als veevoer. Ook wordt het verwerkt in Desem Gerstbrood. In 2016 zat 98% van het flessenbier in retourflessen. Ook etiketten en verpakkingsmateriaal wordt gerecycled voor meer dan 95%. Afval zoals glas, papier en karton wordt gescheiden. In 2016 steeg voor het eerst sinds een aantal jaren de Vervuilings Eenheden (VE) van het afvalwater van 1018 VE naar 1370 VE. De toegenomen productie met 10.000 hectoliter (speciaal) bier was daarvan de oorzaak.

De brouwerij wil jaarlijks 10% meer biologische grondstoffen in haar bieren verwerken. – Foto: Gulpener Bierbrouwerij