Grote rechtszaak clavibacter nadert onknoping

Een grote schadezaak van 8 Belgische tomatentuinders tegen de leverancier van plantmateriaal uit Nederlands zaad nadert zijn ontknoping.

Begin 2019 is een zittingsdag ingepland. Dat betekent dat het deskundigenonderzoek en de consultatie daarop zijn afgerond en de conclusies bij de partijen bekend zijn. De schade van de tuinders bedroeg € 1,3 miljoen in 2010, maar is door juridische kosten en rentekosten naar schatting verdubbeld.

De rechtszaak betrekt de plantenkweker en de zaadfirma’s Syngenta en Monsanto. Als de rechter tot een schadevergoeding besluit, zou dat een primeur zijn.

Geen spoor naar zaad

Uit bronnen rond deze schadezaak valt op te maken dat de rol van de plantenkweker centraal zal staan in de rechtszaak omdat het spoor naar het zaad uit Nederland doodloopt. Voor het onderzoek is in Nederland geprocedeerd om de isolaten te krijgen van relevante uitbraken in Nederland. Die zijn wel anoniem verstrekt, maar zonder de bedrijven te noemen, waardoor betrokkenheid van de Nederlandse leveranciers lastig valt aan te tonen. Eenzelfde stam was namelijk aangetoond op een tomatenbedrijf in Poeldijk.

Eerder zei clavibacter-deskundige Johan van Vaerenbergh van onderzoeksinstelling ILVO (Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek). “Het vermoeden is dat de plantenkweker 1 besmet zaadlot heeft gekregen. De tuinders zijn verder gegaan en kijken naar de veredelaar.” Dat laatste lijkt dus niet aan te tonen.

Meldingen telers

8 Belgische bedrijven meldden in 2009 en 2010 een uitbraak van clavibacter. Een aantal bedrijven deed dat al vroeg in het jaar, andere telers voegden zich daar later bij en lijken de uitbraak daarmee niet gelijk gemeld te hebben. Dat maakt het met de incubatietijd voor de rechter moeilijker om de plantenkweker aan te wijzen als bron van de besmetting.

De rechter zal de rol van de telers ook moeten beoordelen. Zo heeft een deel van de telers door heel precies besmettingen te verwijderen de schade beperkt gehouden, maar zijn extra arbeidskosten gemaakt. Andere telers lieten de uitbraak meer op zijn beloop en moesten de teelt vroeger staken.

Complicerende factor in de rechtszaak is dat een deel van de telers dezelfde verzekeraar heeft in rechtsbijstand als de plantenkweker.