Groot LED-onderzoek om energieverbruik te halveren

Elf onderzoekers van Wageningen Universiteit starten het onderzoeksproject ‘LED it be 50%’ om met ledverlichting het energieverbruik in de tomatenteelt te halveren. Technologiestichting STW en tien bedrijven financieren het onderzoek.

Halvering van het energiegebruik is goed mogelijk, denkt Leo Marcelis, hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie aan Wageningen Universiteit. Ledsverlichting is nu al 25 procent efficiënter dan hoge druk natriumlampen en over enkele jaren zelfs 30 procent. Door leds slim in te zetten, verschillende lichtkleuren te benutten, de lichtintensiteit op ieder moment te optimaliseren en aangepaste rassen te gebruiken is nog eens 30 procent te besparen. Op verlichting kan dus in totaal 60 procent elektriciteit bespaard worden. Verder kan door slimme toepassing van ledlicht bespaard worden op energiegebruik voor beheersing van luchtvochtigheid in kassen. Doordat leds weinig warmte afscheiden zal er echter wel wat meer gestookt moeten worden. Een netto energiebesparing van 50 procent is dus reëel, berekende Marcelis.

Licht en warmte ontkoppelen

Doordat ledlampen niet heet worden, kunnen ze ook tussen de tomatenplanten geplaatst worden waardoor veel winst te behalen is. Welke kleur licht het best gebruikt kan worden tijdens verschillende fases, moet onderzocht worden. Voor de teler is natuurlijk belangrijk dat de plant de extra energie uit de geoptimaliseerde fotosynthese gebruikt om vruchten aan te maken, en niet alleen extra blad. Per tomatenras kan die lichtrespons verschillen, dus ook daar wordt door de onderzoekers naar gekeken. De opgedane kennis zal straks niet alleen voor telers van waarde zijn maar ook voor veredelingsbedrijven.

Vochthuishouding verandert

Ook de vochthuishouding in kassen zal veranderen bij gebruik van ledverlichting. Door lichtkleuren te gebruiken kunnen huidmondjes open- of dichtgezet worden. Dat heeft ook invloed op de vochthuishouding in de kas en op de weerbaarheid van planten tegen ziekten. Door op zonnige momenten de huidmondjes langer open te houden voor de CO2-opname zal ook meer verdamping plaats vinden. Op koude, donkere dagen en ’s nachts kan energie bespaard worden door de huidmondjes juist wat dichter te laten gaan. Daarnaast onderzoekt Marcelis of planten met ledlicht ook weerbaarder worden tegen schimmelziekten als meeldauw en Botrytis zodat telers zonder problemen een hogere luchtvochtigheid in de kas kunnen accepteren, wat ook energie bespaart. Binnen het project zal een beslismodel voor tuinders worden ontwikkeld waarin alle bedrijfsmatige processen meegenomen worden:  van lichtkleurgebruik in verschillende fasen tot aan het managen van de vochthuishouding.

Groot onderzoek

Wageningen Universiteit werkt voor ‘LED it be 50%’ samen met de universiteiten in Utrecht, Leiden, Delft en Eindhoven. Binnen Wageningen Universiteit werken elf onderzoekers van drie leerstoelgroepen aan dit onderzoek. Daarnaast wordt er samengewerkt met tuindersorganisatie LTO Glaskracht Nederland, ledlampenproducent Philips, plantenveredelaars RijkZwaan, Nunhems en Bejo, automatiseringsbedrijven HortiMax en B-Mex, plantenkwekers Van der Lugt en WPK en onderzoeksinstituut Wageningen UR Glastuinbouw.