Een afscheidsinterview met vertrekkend directeur Gert Mulder van GroentenFruit Huis.
GroentenFruit Huis viert het eerste lustrum waarbij teelt en handel nu echt integreren. Bij zijn vertrek ziet directeur Gert Mulder dat GroentenFruit Huis duidelijk meer verantwoordelijkheden oppakt naar buiten toe. Niet defensief of gesloten, maar transparant en communicerend: GroentenFruit Huis 3.0.
Na uitgebreid handenwassen vanwege coronagevaar is de wachtkwamer van GroentenFruit Huis leeg op dinsdagochtend. Veel parkeerplaatsen zijn beschikbaar bij het Hortiversum. Het personeel van de tuinbouworganisaties werkt thuis en tijdelijk niet in het oude PT-gebouw.
Het lukte Mulder op de valreep teelt en handel op te laten gaan in GroentenFruit Huis. Sectorgenoten roemen dan ook Mulders capaciteit om draagvlak te creëren. Hij praat kalm en open en wekt zo vertrouwen, aimabel. Maar, zegt Mulder relativerend: “Draagvlak komt er nooit zonder goede plannen en tijd.”
De relatie met het ministerie verbeterde, zo kwamen coronasteunmaatregelen er soepel
Nu, precies tijdens het eerste lustrum, is GroentenFruit Huis echt een samenwerking tussen teelt en handel. Mulder is trots dat het vertrouwen groot genoeg is. De afzetorganisaties in Dutch Produce Association (DPA) gaan nu echt meedoen in GroentenFruit Huis. De handel brengt kapitaal in bij GroentenFruit Huis dat nog altijd in de voorganger Frugi Venta zat.
GroentenFruit Huis 3.0
Daarmee staat er nu een echt brede, scherpe ketenorganisatie na het Productschap-tijdperk. Het is tijd voor de volgende stap. Mulder noemt dat GroentenFruit Huis 3.0: Niet defensief, maar transparant zijn en verantwoordelijkheid pakken op het beleidsterrein duurzaamheid, maar ook voedselveiligheid en gezondheid (zoals de btw-discussie).
Mulder zag de relatie met het ministerie verbeteren. Daardoor kwamen coronasteunmaatregelen er soepel. Veel is al geschreven over steun voor de horecaleverende voedingstuinbouw.
Er kwam ook een regeling die export ondersteunde via extra kredietgaranties. Misschien is die steun wel net zo belangrijk voor het snelle herstel van de keten. Mulder was via VNO-NCW één van de architecten van de regeling.
Wel reorganiseren
Zelf roemt de voorman zijn leden-handelsbedrijven die tijdens de ergste crisis toch hun rode handelscijfers deelden. Mulder kon zo schakelen met de ministeries. Verwacht hij dat deze bedrijven nog gevaar lopen?
“Ik verwacht wel dat ze zullen reorganiseren, omdat het herstel van de foodservice langzaam gaat. Aan de andere kant zit er veel ondernemerschap. Ik merk dat bedrijven nieuwe markten zoeken. Ze kennen de weg.”
Wij hebben in Nederland een sterke fijndistributie; een enorme verborgen waarde
Mulder: “Je moet niet vergeten dat als je normaal naar IJsland wilt exporteren je allerlei drempels moet slechten, maar dat een bedrijf als Koppert Cress daar al lang levert. We hebben in Nederland een sterke fijndistributie. Dat is een enorme verborgen waarde. Een klant komt snel in beeld, terwijl in Spanje meer dikke stromen naar supermarkten bestaan.”
Die foodservicemarkt met horeca en catering moet gekoesterd worden, omdat ze een krachtige motor zijn achter innovatie voor de hele tuinbouw, zegt Mulder. “Ze zitten ook korter op de klanten. Kijk maar naar bedrijven als Sous-Fresh en Rungis. Zij maken het assortiment breder via bijvoorbeeld inspiratieboxen voor keukenchefs.”
‘Milieu en inclusiviteit straks bepalend voor economische groei’
Is dat aanpassingsvermogen ook zichtbaar in de brexit-voorbereiding waar een akkoord lastiger wordt?
“Ja, dat aanpassingsvermogen zie je bijvoorbeeld bij transportbedrijf Dailyfresh heel nadrukkelijk. Zij specialiseren zich op een nieuwe slimme logistieke rol en lossen zo een deel van de problemen van handel en teelt op bij brexit. Cruciaal bij de brexit-voorbereiding worden de keuringen. Achter de schermen is aan een systeem gewerkt om de vrachtladingen gezondheidscertificaten mee te geven vanaf de teeltbedrijven. Telers krijgen erkenning als ze een hygiëneprotocol hebben en bedrijfscontrole, eigenlijk zoals in uitgangsmateriaal. Voor veldgewassen is dat minder ingewikkeld dan voor continu producerende gewassen als tomaat. Je wilt voorkomen dat product wordt bijgepakt. Bij veldgewassen is dat makkelijker en eigenlijk een voorraadkeuring omdat je in één keer oogst.”
Hoe spannend wordt het allemaal met de brexit?
“We hebben altijd met het slechtste brexit-scenario gerekend en goodwill gekweekt bij de afnemers door ook te willen investeren in het oplossen van eventuele problemen. De samenwerking met de Nederlandse overheid is overigens echt bijzonder. Dat kom je nergens anders tegen. We mopperen wel eens hard, maar we werken samen aan een oplossing.”
Nu wil de overheid ook in de prijsvorming een rol spelen met de eerlijke prijs voor PlanetProof. Verwacht u dat die prijs er komt?
“Ik denk dat die er uiteindelijk komt. Je ziet dat de belastingdienst nadenkt over het verschuiven van belastingen naar grondstofgebruik en uitstoot. Ik geloof in de economische theorie van de donuteconomie waarbij twee grenzen voor economische groei bepalend worden: milieu en inclusiviteit. Iedereen moet mee kunnen, mensen moeten daarvoor een eerlijke prijs krijgen. Ik denk alleen niet dat de markt er al aan toe is. Als je voor hetzelfde product € 0,20 goedkoper terecht kunt bij de buurman, ben je een dief van je portemonnee als je het niet doet.”
Dan zijn vraag en aanbod uitgeschakeld?
“Dit kan niet zonder overheid. De beloning zal een stapeling van fiscale kortingen zijn en een eerlijke prijs. Nu druk je waarde uit met een labeltje bij een product, maar dat betaalt zich onvoldoende uit terwijl er geld nodig is om te investeren in duurzaamheid. We spelen daar als GroentenFruit Huis zelf een rol in door te werken aan de Hortifootprint waarmee je de milieu-impact kwantificeert voor je bedrijf en de keten.”
U gaat daarover dan ook communiceren?
“Ja, we hebben juist een werkgroep imago en reputatie opgericht. Wij zeggen: ga de dialoog aan en kijk waar de schoen wringt. Die stap gaat de vereniging echt maken. We hebben de slag gemaakt van PT naar GroentenFruit Huis en hebben goede mensen in dienst. We zijn nu bezig hierop ambities te formuleren en dan bewijslast te verzamelen.”
Is duurzaamheid een richting die de overhand krijgt in GroentenFruit Huis? Zit u minder op bijvoorbeeld voedselveiligheid?
“Nee, zeker niet. We hebben eerder een early warning system overgenomen van het RIVM om nieuwe risico’s in voedselveiligheid sneller in beeld te krijgen. Dat systeem werd niet meer bijgehouden en we zijn op weg die met Food Compass te gaan vullen met gegevens van bedrijven zodat de monitoring verbetert. Ook daar nemen we dus verantwoordelijkheid.”
Dat is een grote stap. Is dat geen overheidstaak?
“Voedselveiligheid ligt in het hart van de bedrijven, toezicht is een overheidstaak. We werken nu de plannen uit. Het vergt best wat van bedrijven om data te delen. Hoe zit het met anonimiteit en vertrouwelijkheid, maar die slag gaat de vereniging beslist maken.”
Data. Daar is uw opvolger in getraind als oud-directeur van Zuivel NL. Die sector loopt daarin voorop.
“Janine Luiten is voor mij een fantastische opvolger. In negen jaar heb ik het zo goed mogelijk neergezet. Het is aan opvolgers om nieuwe richtingen te bepalen.”
Is de structuur van belangenbehartiging nu af in de tuinbouw na het verdwijnen van PT?
“Je ziet eindelijk beweging naar elkaar toe. De Greenports zijn nu Greenport Nederland en daarbinnen wordt gewerkt aan transitietafels. Er is een gezamenlijke agenda, maar de coronacrisis heeft beweging gebracht en partijen zijn dichter bij elkaar gekomen. GroentenFruit Huis heeft ook wel specifieke wensen, net als Glastuinbouw Nederland, en daarin kun je de synergie zoeken. Je moet daarvoor ook niet te veel willen optuigen.”
In het Productschap-tijdperk spraken alle ketenpartijen met elkaar in een commissie. Nu zijn er bij GroentenFruit Huis aparte comités voor handel en teelt. Dat lijkt nog niet op volledige integratie?
“Het Fruitcomité bestaat wel uit partijen uit één keten. De keten is toch al niet zo duidelijk gescheiden met teeltbedrijven die eigen export doen en andersom. Maar het moet tijd krijgen om verder te ontwikkelen. Er is een Dutch Producers Comité en een export- en importcomité. GroentenFruit Huis-directeur Richard Schouten was altijd 60% werkzaam voor de afzetpartijen in koepel DPA (dat wordt nu Dutch Producers Comité in GroentenFruit Huis; red.). Het zijn mensen die dingen laten werken, structuren moeten ondersteunen.”