‘Groente redden’ is een groeibusiness

Het begon met het verwerken van overtollig fruit en afgekeurde groente tot jammetjes en chutneys in een huurkeuken op de maandag. En thuis in hartje Utrecht moesten de gezinsleden van beide compagnons wonen tussen de jampotten. Om vervolgens al na een half jaar te merken dat de vraag veel groter was dan wat ze met zijn tweetjes konden maken. Dus waagden Mirjam van der Werff en Angela Vlot de sprong, besloten hun vaste banen op te zeggen en een pandje te huren om zich fulltime op hun bedrijf Twisted Jams te storten.

Angela Vlot (l) en Mirjam van der Werff zagen vanuit het idealistisch standpunt ook al gauw de marktkans. – Foto’s: Twisted Jams

Na dat half jaar parttime actief te zijn geweest met het ‘redden’ van groente en fruit verhuisden ze ook naar de Utrechtse buitenwijk Oog In Al, naar een winkelpand aan een pleintje op de begane grond van een pretentieloos 3 verdiepingen hoog flatgebouwtje uit de jaren 60, dat nu, ruim 2 jaar later, alweer te klein is voor een bedrijf met 100 klanten en ondertussen ook al een paar vaste medewerkers.

Kwestie van netwerken

Hoe komen die kromme peren, te kleine appels, overtollige bramen en paprika’s, rode bieten, uien en wat al niet dan toch in zulke steeds maar groeiende hoeveelheden terecht in dat pandje in die buitenwijk? Een kwestie van enthousiast netwerken.

Dat is de taak van Van der Werff. Zij is de alfa van de 2. Afgestudeerd theoloog. In het winkeltje dat eigenlijk geen winkeltje is maar meer een werkplaats – of moeten we zeggen een fabriek – zit zij achter de laptop. Terwijl compagnon Vlot de scepter zwaait over de keuken. Met Hogere Hotelschool in haar bagage is zij het brein achter de recepten en de drijvende kracht – vanmorgen toch in elk geval – achter het hele productieproces.

Engels voor ‘Krankjorum’

Contacten leggen met tuinders of groentehandelaren die met overschotten zitten, blijkt zeker niet de bottleneck. “Er is zoveel voedsel dat vanwege de vreemdste regels wordt afgeschreven!” Daar komt ook de naam van het bedrijfje vandaan. Twisted is Engels voor ‘verknipt’ of ’krankjorum’, iets dat niet helemaal in de haak is.

We weten van tevoren nooit helemaal wat komen gaat

“Dat een hele kist appels teruggestuurd wordt omdat er eentje niet goed is, dat is toch wel een beetje twisted. Wat kan een tuinder er dan nog mee? En dat afgelopen zomer zoveel fruit en groente tussen wal en schip dreigde te raken omdat het door de hitte net niet aan de standaard maat was, dat vonden gelukkig niet alleen wij doodzonde.”

‘We betalen voor alles’

Maar anders dan de meeste twitteraars die daar toen schande van spraken, konden Angela en Mirjam er ook echt wat aan doen. Alles wat ze kunnen verwerken in hun pandje in Oog in Al, is welkom. “Ons uitgangspunt is en blijft dat we betalen voor alle groente en fruit die we verwerken. We redden dus geen voedsel uit de vuilnisbak. Als iets gratis is, dan is het daarmee meteen ook waardeloos. Terwijl in een kromme peer of een net te kleine pruim net zoveel energie is gestoken en net zoveel slapeloze nachten van de fruitteler zitten als in een klasse I peer of pruim.”

Voor de exclusievere delicatessenwinkels

Door er jam, chutney of relish van te maken, behouden de verwerkte groente en fruit hun waarde en wordt de houdbaarheid ervan enorm verbeterd. Om hun bedrijfsnaam ook op een positieve manier waar te maken, zijn de recepten van Twisted Jams tegelijkertijd een beetje ongebruikelijk en een beetje spannender. De paprikajam bijvoorbeeld hangt ergens tussen zoet en pittig in. De relish van rode ui met tijm met ook een beetje laurier en balsamicoazijn is zelf weer de redding van elke (vegetarische) hamburger. En wie had al eens jam van rode biet, sinaasappel en steranijs op?

Ook hebben we abrikozen en perziken op het verlanglijstje en dan liefst zo rijp mogelijk tot zelfs een beetje overrijp

“Door het net iets smaakvoller en spannender te maken, is ons product geschikt voor de iets exclusievere delicatessenwinkels en restaurants. We gebruiken zelf ook liefst zo min mogelijk het woord afval of ‘waste’. We snappen dat ook wel eens wat in de biovergister moet. Maar dat levert meestal minder energie op dan dat bij het produceren van die groente is gebruikt. In onze potjes behoudt het product zijn waarde en blijft de keten duurzaam.”

Limited editions

Die keten is ook local to local. Grote lokale leveranciers zijn Groentehal Baars Vianen en een groentehandelaar in de naburige wijk Lombok, die op grote evenementen staat met aardbeien en dan zomaar ineens een pallet over kan hebben. We weten van tevoren nooit helemaal wat komen gaat.

We maken naast onze vaste smaken ook ‘limited editions’. Dat is dan weer mooi voor de deli, omdat dat lekker doorwisselt. Daar komen klanten speciaal voor kijken.”

En naast de lokale handelaren zijn er ook lokale telers, met wie vaste aanvoerlijnen zijn afgesproken. Fruitteler Kees van Hilten levert appels, peren en pruimen. Glastuinder Wouter van den Bosch levert alle te grote bramen. En begin dit jaar werden Mirjam en Angela aangeschreven door een pompoenteler die vanaf oktober zijn pompoenen met ‘wratten’ graag wil leveren. “We hebben alvast een test gedaan met een kratje pompoenen voor een lekkere pompoenchutney.”

Voldoende aanvoer is een kwestie van netwerken bij handel en telers.

Liefst overrijp

Voor de 6 vaste smaken kunnen de dames van Twisted Jams altijd wel rood fruit gebruiken. “Dus komen we graag met een of meer aardbeien- en frambozentelers in contact. Ook hebben we abrikozen en perziken op het verlanglijstje en dan liefst zo rijp mogelijk tot zelfs een beetje overrijp. In de supermarkt liggen ze vaak onrijp.”

Zoals de pompoenteler Twisted Jams heeft gevonden, zo heeft ook een stagiair van HAS Dronten zelf het initiatief genomen om naar Utrecht te komen. Mirjam: “We groeien nog steeds, dus we konden de stagiair goed gebruiken. We hebben verder nog een productiemedewerker en een bezorger voor ons werken. En als we een keer een extra grote levering hebben, zoals laatst met een enorme lading uien, dan hebben we altijd wel wat hulptroepen achter de hand die we via een noodoproep kunnen mobiliseren.”

Het werk gaat in golven. Veel productie in de zomer en het najaar en veel verkoop in de winter, te beginnen bij de kerstpakketten, waar 20% van de potjes van Twisted Jams in verdwijnen. Het voorjaar dan de rustige tijd? Hebben ze ook nog eens tijd om wat te experimenteren. Zodat ze uiteindelijk zelfs met meloen een stabiel recept kunnen maken.