Groente ontsnapt aan ‘riskante’ collectieve inkoop

Verse groente en fruit blijft nog grotendeels buiten een extreem scherp inkoopmodel van de internationale supermarktketens; de collectieve inkooporganisaties.

Dat blijkt uit een rapport van de internationale maatschappelijke organisatie SOMO ‘Eyes on the price’. Dat rapport kan gelezen worden als een aanklacht, omdat het collectieve inkoopmodel elementen in zich draagt van oneerlijke handel, stelt SOMO.

Het gezamenlijk inkopen van een categorie bulkproducten als biscuits – maar ook vruchtensap en conservengroente – leidt tot een extra inkoopkorting tot wel 10%, schrijven de onderzoekers. Die inkoopwijze is lang buiten de aandacht gebleven, maar heeft een schadelijk effect op de primaire sector in Europa, maar ook kleinere telers in bijvoorbeeld Zuid-Amerika.

Oneerlijke handel

Leveranciers lopen bij deze inkoopwijze een relatief groot risico. Bij biedingen komt een paraplucontract tot stand, waarna de leverancier nog met alle individuele ketens afzonderlijk moet onderhandelen over verpakkingskosten en logistiek. De leverancier wordt soms gedwongen tegen verlies te leveren, of anders het contract te verliezen.

Inkoopclubs zijn er door heel Europa, met het Zaanse AMS als een van de bekendste. In AMS is de inkoop gebundeld van onder meer Albert Heijn, Kesko, Jerónimo Martins, Morrisons en Dansk Supermarked. De website van AMS is opgesierd met allerlei verse fruitsoorten, maar daar handelt het niet in, stelt AMS bij navraag. Wel speelt de prijsontwikkeling van primaire producten door in de prijs voor eindproduct. AMS stelt zich daarbij te houden aan regels voor eerlijke handel.

De Nederlandse inkoopkoepel Superunie koopt weer gezamenlijk in bij het Zwitserse EMD met onder meer Asda en Casino. De gezamenlijke omzet van deze partijen ligt tussen de € 100 miljard en € 178 miljard.

Onderscheid vers en bewerkt

Inkoop van groente en fruit wordt door deze supermarktorganisaties niet uitbesteed aan collectieve inkooporganisaties. De categorie moet voor het onderscheid en toegevoegde waarde zorgen, en behoort niet tot uitwisselbare bulkproducten. Tot die categorie behoren wel de vruchtensappen en conservengroente. Leveranciers van deze producten moeten elk jaar of elk half jaar opnieuw meedoen aan online biedingen of inkoopveilingen. Voorwaarde is dat deze bedrijven inzage geven in de kostprijs van hun product.

Hoewel deze inkoopclubs zeggen dat middelgrote leveranciers worden uitgenodigd om te leveren, kunnen uiteindelijk alleen de heel grote leveranciers voldoende volume leveren. In toenemende mate kopen clubs als AMS en EMD buiten Europa in.