Grafiek nog vlak maar gasmarkt houdt de adem in

De grafiek van de gasprijzen sinds eind maart is bedrieglijk vlak, met de prijs voor het eerstvolgende kwartaal rond de euro per kuub. Vorig jaar was dat nog 22 cent. Maar in mei begon de grafiek toen gestaag op te lopen, met ongeveer een cent per week.

Toen werden geopolitieke spanningen nog niet direct als hoofdreden aangevoerd. Het koude voorjaarsweer en de verstopping van het Suezkanaal waren nog de boosdoeners. Al was er ook wel al gedoe tussen de VS en Rusland en Europa rond Nord Stream 2.

Boycot van Russische olie

Ondertussen praat de Europese Unie over een boycot van Russische olie. Die stap zou in eerste instantie als gewenst effect moeten hebben dat Rusland er inkomsten door verliest, zonder dat het de Europese economie al te zeer zou schaden. Aanbieders van olie zijn talrijker dan van gas. Olie is daarnaast makkelijker op te slaan, zodat er wereldwijd ook veel meer voorraden zijn.

Rusland slaat terug met gaskraan

Als ongewenst effect zou echter kunnen optreden dat Rusland terugslaat met het dichtdraaien van de gaskraan. Dat kan door de EU-lidstaten veel minder makkelijk worden opgevangen. Omdat daardoor de prijs van gas flink zou oplopen, zou Rusland met een kleinere export van dat veel duurdere gas naar landen met wie het nog wel zaken doet, per saldo de inkomsten uit gas nog aardig op peil kunnen houden.

Met groeilampen aan stroom ‘afregelen’

Zou gas nog schaarser en nog duurder worden, dan komt er misschien meer aandacht voor een dienst, die de glastuinbouw stroomleveranciers kan bieden. Dat gaat om het zogeheten afregelbaar vermogen: als door veel zon en wind het aanbod van stroom tijdelijk groter dreigt te worden dan de vraag, dan kan het aanbod van stroom uit gas- of kolengestookte elektriciteitscentrales worden uitgezet. Maar er zijn steeds meer momenten dat die al uit staan, omdat die centrales ’s avonds en in het weekend niet genoeg met stroom kan verdienen ten opzichte van het dure gas dat ze voor die stroomproductie moeten verstoken.

Glastuinders met groeilampen kunnen op die momenten aanbieden hun lampen aan te zetten. Energie-adviseur Enova constateert dat dat vaker gebeurt, maar ook dat het de tuinders tegelijkertijd geld kost, omdat ze door de netwerkbedrijven na een incidentele afnamepiek een hele maand hoger worden aangeslagen op het gebruik van netwerkcapaciteit.

Wet te ver achter op de markt

Nu zijn de opbrengsten wel van dien aard dat die kosten opgevangen kunnen worden, aldus Enova. Maar het is een vreemde werkwijze in een tijd waarin het juist moet worden aangemoedigd om meer stroom af te nemen bij momenten van overproductie. De belangstelling voor stroom en wind ontwikkelt zich (veel) sneller dan de wetgeving die die markt moet reguleren. In tijden van oorlog en crisis is het een voetnoot, maar met het oog op de toekomst wel degelijk eentje waar de politiek en de ACM sneller op zou moeten voorsorteren.