Gijs Dröge wil meer impact maken met Stichting Milieukeur

Er komt nogal wat bij kijken om productie te verduurzamen en een keurmerk uit te rollen. Alles komt samen, een inhoudelijke invulling, afstemming met de onvermijdelijke ‘stakeholders’ en colleges van deskundigen, draagvlak houden bij telers, afnemers, ngo’s en overheid … Je moet wel veel ballen tegelijk in de lucht houden om zo’n proces te kunnen leiden. Gijs Dröge, directeur van Stichting Milieukeur (SMK), noemt zichzelf dan ook een echte polderaar. Al te veel haantjesgedrag past daar niet bij, vindt hij. Daarom hoor je niet al te vaak over de man zelf, in stilte timmert hij aan de weg. “Ik ben niet iemand die direct op het podium gaat staan, al moet je als directeur af en toe je gezicht laten zien. Af en toe een stevige mening laten horen, maar niet te vaak, het gaat om ons doel: meer impact maken met SMK.”

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Gijs Dröge, directeur van Stichting Milieukeur (SMK), noemt zichzelf een echte polderaar. Al te veel haantjesgedrag past daar niet bij, vindt hij. “Af en toe laat ik een stevige mening horen, maar niet te vaak. Het gaat om ons doel: meer impact maken met SMK.” – Foto: Roel Dijkstra

Duurzamere productie op bedrijven

De stichting ontwikkelt en beheert keurmerken. Tot voor kort ging het om het Milieukeur, maar die toch wat stoffige naam heeft plaatsgemaakt voor On the way to PlanetProof. De beherende stichting SMK beheert ook nog duurzame keurmerken als de Groen Label Kas voor tuinbouwkassen, de Maatlat Duurzame Veehouderij voor stallen en de Maatlat Duurzame Aquacultuur. Ook is SMK betrokken bij labels voor non-food producten. Duurzamere productie op zo veel mogelijk bedrijven is kortweg het doel van SMK.

30.000 hectare onder certificaat

Dröge is afkomstig uit de duurzaamheidswereld, waar hij tot 4,5 jaar geleden adviseurswerk deed over onderwerpen als ontbossing en de bestrijding van de plasticsoep. Een directe link met landbouw had hij niet. Grote verschil met toen is dat hij nu zelf aan het stuur zit, zoals hij dat ervaart. Allereerst al door een organisatie met 22 medewerkers (16 fte) aan te sturen. Maar ook door concreet resultaat te zien. “Er is groei op gang gekomen”, stelt Dröge met tevredenheid vast. “Op 1 januari 2016 hadden we 5.000 hectare, nu 30.000 hectare onder certificaat.”

Milieukeur gestroomlijnd

Onder leiding van Dröge is het milieukeur niet alleen uitgebreid, het is ook gestroomlijnd. In alle sectoren zijn 6 inhoudelijke terreinen:

• bodem/biodiversiteit
• water
• energie
• productie/consumptie
• klimaat
• dierenwelzijn

Klimaat en energie zijn nog niet echt ingevuld. Het onderwerp ‘arbeidsomstandigheden tijdens de productie’ hoort er niet meer bij. Dröge: “Er is een schema gekomen voor alle soorten. Dat maakt het voor handelshuizen en teeltadviseurs makkelijker. De sociale eisen zijn er uitgehaald. We hebben het tot de kern teruggebracht.”

Keurmerk groeit via supermarkten

Hoe pak je dat aan, om zo’n keurmerk te laten groeien? Dröge: “Eerst zochten we contact met de telersorganisaties. Maar die zagen aanvankelijk weinig brood in een duurzaamheidslogo, omdat ze dachten dat de supermarkten dat niet wilden. Toen zijn we met de supers gaan praten. Daar kwam geen eenduidig antwoord, maar dit werd wel duidelijk: als er iets zou komen, dan wel één integraal systeem.”

In 2016 kreeg de duurzaamheid in de plantaardige sectoren vleugels door onder meer een actie van Greenpeace. Die richtte zich in de campagne Red de Bij op gewasbeschermingsmiddelen. Albert Heijn en Jumbo besloten vervolgens dat in 2020 alle agf duurzaam moest zijn. Bij Jumbo betekende dat: bio of milieukeur en Albert Heijn kwam met naast biologisch een eigen protocol. Andere supermarkten volgden. “Dat verraste ons wel”, verklaart Dröge. Maar zo kwam er wel vaart in. “Supers zeiden tegen hun handelspartners: regel het.”

Meerprijs van duurzaamheidsmaatregelen verschilt

Natuurlijk zijn er per deelsector verschillende moeilijkheden en belemmeringen. Ook de meerprijs van de duurzaamheidsmaatregelen verschilt, evenals de kans op een vergoeding voor de teler. “We hebben een keer het CLM onderzoek laten doen: daar kwam uit dat onze peren 2 cent meer kosten per kilo.” Juist in de fruitwereld (veel aanbieders, weinig kopers) is het lastig die meerprijs betaald te krijgen. Al staan er wel andere voordelen tegenover. Zoals: leveringszekerheid, banken die makkelijker financieren, vergunningen die sneller worden afgegeven of gunstiger pachtvoorwaarden.

10% van de melkveehouders kan sowieso voldoen aan PlanetProof

In de veehouderij is de situatie anders, schetst Dröge. In de zuivel ging de grootste partij, FrieslandCampina, mee in PlanetProof met een meerprijs voor de deelnemers. In de veehouderij zijn ook veel meer data beschikbaar over de productie, constateert Dröge. Dat biedt mogelijkheden. Volgens hem kan 10% van de veehouders sowieso voldoen aan PlanetProof. “En supermarkten zijn erg belangstellend. Huismerken voeren het label al.” Hij ziet wel concrete punten waarmee boeren rekening moeten houden. “Bij certificatie moet de melk apart opgehaald worden. Je moet als bedrijf dus wel een goede locatie hebben. Ligt het op de route? Logistiek kan dan een rem op de uitbreiding zijn.”

Integratie van Milieukeur en Beter Leven lukte niet. Ik mis die duurzame milieucomponent nog steeds bij Beter Leven

Beter Leven-keurmerk

Bij vlees is het anders. “Toen ik begon had je Vion, Van Rooij en Tönnies. Die waren toen nog keurmerkhouder. Maar je had toen ook al Beter Leven. En die vraag was zo dominant dat men afscheid nam van Milieukeur. Die twee integreren lukte niet. Ik mis die duurzame milieucomponent nog steeds bij Beter Leven.”

Volgens Dröge gaat de naam PlanetProof niet verbonden worden aan vlees. “Ik zou wel graag een vleesmilieukeurmerk aan Beter Leven aanbieden, want het bewustzijn van de milieucomponent in de vleesproductie is gewoon minder groot. Maatschappelijke organisaties richten zich bijna alleen maar op welzijn. Logisch, want daar is de consument gevoelig voor gebleken. Al zie je nu met de stikstofdiscussie wel enige verandering.”

Nieuwe invulling van keurmerk

Volgend voorjaar komt SMK met nieuwe stappen bij de invulling van het keurmerk. Voor de langere toekomst denkt Dröge aan verdere uitbreiding, naar non-food en naar het buitenland. Harmonisatie met buitenlandse keurmerken is punt van onderzoek. Verpakkingen verdienen ook aandacht, aldus Dröge.

Medeauteur: Johan Oppewal