Gezonder eten van school tot ziekenhuis

Het Nationaal Groentecongres heeft een staalkaart van mooie initiatieven tegen de klippen van onze ongezonde eetomgeving op gepresenteerd. Het ging vaak over scholen. Op de basisschool, of eigenlijk zelfs al op het kinderdagverblijf, kunnen kinderen leren hoe lekker een groentelunch is. Professor doctor Onno van Schayk van Maastricht University onderzocht De Gezonde Basisschool van de Toekomst.

Limburgse basisscholen

Op twee Limburgse basisscholen kregen kinderen vier jaar lang gezonde lunches, voor 80% bereid met lekkers uit de Schijf van Vijf. De kinderen werden aantoonbaar minder dik dan kinderen op twee naburige controlescholen. Maar ook vertoonden kinderen minder pestgedrag en kreeg de school van de leerlingen een rapportcijfer van 8,5, waar op de controlescholen de school een 6,5 kreeg.

“Er was aanvankelijk wel weerstand bij zowel docenten als bij ouders. Die vonden soms dat een of andere Hollandse professor de opvoeding van hun kinderen kwam overnemen.” Maar uit het onderzoek blijkt dat ook thuis de kinderen gezonder zijn gaan eten. Nu doen al 30 scholen in Limburg mee, en nog eens 20 scholen willen ook. En uit andere provincies is ook veel belangstelling.

Ziekenhuizen halen gezond-etendoelen

Bij ziekenhuizen gaat het nog harder. Leonie Horne van de Alliantie Voeding in de Zorg liet zien hoe ze op het in 2019 afgesloten Nationaal Preventieakkoord zijn gesprongen. Daarin staat het streven om in 2025 op 50% van de ziekenhuizen een gezond voedselaanbod te hebben gerealiseerd en in 2030 op 100%. In 2020 waren de eerste elf ziekenhuisorganisaties aangesloten. In 2023 zijn het er 59, van de 70.

“Wat we in die ziekenhuizen doen, is verleiden en niet opleggen. We halen niks weg, zoals de vleeskroket, maar voegen wel gezonde alternatieven toe.” De elf voorloper ziekenhuizen halen op bijna alle verbeterpunten voor patiënten, personeel en bezoekers inmiddels een groene score.

Voor veel patiënten wel wat laat

Maar wat in die ziekenhuizen dan wel weer opvallend is, is dat daar een jammerlijke oververtegenwoordiging is van patiënten met overgewicht. Voor veel van de mensen die de bedden bevolken is het aanbieden van goede voeding – overigens doorgaans niet meer in drie maaltijden, maar in wel zeven kleinere eetmomenten, zodat men het gezonds ook opeet en het niet de vuilnisbak in hoeft – rijkelijk laat.

Klandizie kwijt door te gezond

En een medewerker van een van de elf voorhoede ziekenhuizen – in Uden – constateert dat de cateraar van het restaurant nogal wat klandizie kwijtraakte toen het klassieke Brabantse worstenbroodje plaats moest maken voor gezondere varianten. Net zoiets is gade te slaan bij middelbare scholen, waar binnen een straal van 500 meter 10 tot 20 plekken zijn waar je vette snacks kunt kopen. Dan kun je een nog zo gezonde schoolkantine hebben, ook in de supermarkt om de hoek rennen de scholieren linea recta naar de energiedrankjes en de zoete en zoute snacks.

Gloeiende plaat nog heter opgestookt

Dat is ook de ervaring van weer een ander mooi initiatief: het Gezondschap van Naomi Janssen van Has Green Academy. In inmiddels 48 supermarkten is er zo’n schap met gezond voer rond telkens nieuwe gezondheidsthema‘s. Mooie, fijne, telkens even iets verkoelende druppels op echter enorme gloeiende platen die alleen maar heter worden opgestookt door – zo leert weer een onderzoek – nóg weer 25% méér fastfoodplekken. Op het afsluitend paneldebat liep de onvermoeibare ondernemer in en voorvechter van gezond voedsel Rob Baan er weer rood van aan: “Overheid, pak je verantwoordelijkheid!”