GroentenFruit Huis: ‘Gezond eten niet politiseren’

Cathy van Beek is nu precies een jaar voorzitter van GroentenFruit Huis. Daarvoor was ze een leven lang bestuurder in de wereld van ziekenhuizen en de overheid. Twee werelden, waartussen de bruggetjes weinig talrijk waren en al even weinig bewandeld. Maar als Van Beek volgende week op de ledenvergadering namens GroentenFruit Huis de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 voor een gezonde toekomst ondertekent, dan komt daar alweer een brug bij.

“Ik werd benaderd voor het voorzitterschap, omdat ik op de zoekopdracht ‘gezondheid en duurzaamheid’ in database Topvrouwen.NL als enige tevoorschijn kwam. Ik had nog nooit van GroentenFruit Huis gehoord. Maar na een oriënterend bezoek aan handelsbedrijf Nature’s Pride was ik direct om. Wat een interessante, belangrijke sector. Vol met ondernemers die vooruit denken, met kennis, met gevoel en met een enorm talent voor flexibiliteit. Darwins survival of the fittest gaat over overleven door je aan alle omstandigheden weten aan te passen. Tot en met alle geopolitieke omstandigheden. Dat leer je wel in de tuinbouwketen; hoe moeilijk en onverwachts ook.”

Maar dat groenten en fruit en gezondheid synoniem zijn, dat weet toch elke Nederlander, óók in de zorg?

“Jazeker. En ik heb me als ziekenhuisbestuurder ook hard gemaakt voor die link. Bij het Radboudumc waren we met het programma ‘FoodforCare’, dat we samen met patiënten hebben ontwikkeld, voorloper. Maar het is nog steeds zo dat een zorginstelling met curatieve zorg meer verdient dan met preventieve zorg. Er zit wel wat beweging in, met leefstijlinterventies die door de zorgverzekering vergoed worden. Maar daar kunnen we nog veel meer stappen zetten. Preventie wordt onvoldoende betaald, terwijl je er zo enorm veel zorgkosten mee kunt besparen.”

Consumptie van meer groenten en fruit moet hoger op alle agenda’s komen

Van Beek benadrukt dat ze als onafhankelijk voorzitter van GroentenFruit Huis geen rol ambieert op de voorgrond van de tuinbouw. “Onze algemeen Ddirecteur, Janine Luten, is ons boegbeeld. De directie kent de groente- en fruitketen veel beter. Maar ik knoop mijn netwerk in de zorg graag vast aan het netwerk van de directie in de voedingstuinbouw, zodat de consumptie van meer groenten en fruit hoger op alle agenda’s komt.”

En die beide netwerken moeten dan ook nog eens gekoppeld worden aan de politieke netwerken. Een kunst apart, erkent Janine Luten.

“We zijn steeds beter in staat om proactief te acteren en vroegtijdig onze input te leveren op actuele dossiers We stoppen nu meer tijd en moeite in het vroegtijdig meepraten over nieuw Haags en Brussels beleid. Daar hebben we een nieuwe manager public affairs voor in huis gehaald, die als oud-Kamerlid weet hoe de hazen lopen. Nieuw verpakkingsbeleid bijvoorbeeld kan averechts werken voor voedselverspilling en voedselveiligheid. Die integrale kijk hebben wij, maar als je die inbrengt als er al een concept-wettekst is opgesteld, dan ben je eigenlijk al te laat.”

Hét voorbeeld van beleid dat over meer ministeries heen loopt, is de btw-maatregel voor groenten en fruit.

JL: “We zitten maandag in de Tweede Kamer voor het rondetafelgesprek over de afschaffing van btw op groenten en fruit. Onze stellingname en oproep: doe het nu! Want de winst die de coronaperiode opleverde voor de consumptie van groenten en fruit loopt alweer enigszins terug. En door de inflatie nog harder. De goedkope frikandel krijgt nu dan maar weer de voorkeur boven de gezonde keuze.”

CvB: “Ja, en bij juist de mensen met een lagere sociaal-economische status. Die eten aantoonbaar minder gezond en hebben sneller en meer gezondheidsproblemen. Uiteindelijk leven ze jaren korter. Dan komt het SEO-rapport met dat er ‘maar’ 4% meer groenten en fruit zou worden gekocht. Hallo, dat is 4% gezondheidswinst.”

Tekenend voor de huiver om zich te bemoeien met eetgedrag en leefstijl?

CvB: “Absoluut. Ook in de zorg. De Patiëntenfederatie drukt al jaren de ‘witte jassen’ in de ziekenhuizen op het hart: zég het tegen je patiënten. Dat als ze gezonder eten ze in geval van een operatie ook aantoonbaar minder kans lopen op complicaties. En huisartsen, zég: ‘we gaan eens op de weegschaal’ en vertel ze wat wel en niet gezond is om te eten en te bewegen.”

JL: “Terwijl onze overheden een wettelijke plicht hebben om de veiligheid én gezondheid van mensen te bevorderen. Dat dat ook met voedsel te maken heeft, daar zijn ze zich of onvoldoende van bewust, of ze vinden het te gevoelig liggen.”

Moet GroentenFruit Huis het dan maar wat harder roepen?

JL: “Nou, we willen zeker niet gaan politiseren en polariseren. Mensen mogen van ons best een gehaktbal of een karbonaadje eten als ze dat willen. Maar vergeet vooral niet hoe gezond en vooral ook gewoon lékker groenten en fruit zijn. En helemaal niet zo duur als soms wel wordt gesuggereerd – en straks dan ook nog eens 9% goedkoper. We hadden al Veggipedia.nl en hebben nu ook Smakelijkweten.nl om dat op een heldere manier te vertellen. En die positieve sites zouden we dan weer graag promoten met speciale wieler- en sportshirts. Hou onze website maar in de gaten.”

En alle bedrijven en instellingen die aan de slag willen met bijvoorbeeld een gezondere kantine en groenterijke lunches, die krijgen van Luten en Van Beek een schouderklop en een duwtje in de rug.

JL: “Wij hameren al een tijdje op andere groente- en fruiteet-momenten dan alleen de avondmaaltijd. Nu doet Albert Heijn dat ook in de nieuwste reclamecampagne. ‘Ze maaien het gras voor onze voeten weg’, zei er iemand bij ons. Maar dat is juist prima. Gezondheid en duurzaamheid zijn zaken die je zo non-competitief mogelijk wilt maken.”