Fruitschaderegeling provincies staat op de helling

Een hoger beroep van 7 provincies bij de Raad van State moet een regeling voor tegemoetkoming bij faunaschade redden. De rechtbank in Arnhem heeft de regeling vorig jaar aan het wankelen gebracht met een vernietigend oordeel in de zaken van 24 fruittelers.

“Dit hoger beroep is van groot belang”, verklaarde de advocaat van de provincies Zuid- en Noord-Holland, Utrecht, Gelderland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. “Er liggen nog 200 verzoeken om schadevergoeding klaar. Daarom is nu duidelijkheid gewenst.” De Raad van State zal die duidelijkheid gaan geven. Maar of het oordeel van de Raad ook positief zal zijn voor de provincies, is zeer de vraag. De rechters van de Raad bleken vandaag tijdens een zitting over de kwestie uiterst kritisch over de regeling en de toepassing daarvan.

De provincies namen enkele jaren geleden de bevoegdheid van het Faunafonds over om vergoedingen uit te keren bij schade. Ze besloten toen ook meteen om de regeling binnen een looptijd van enkele jaren de nek om te draaien. Er werd besloten om met ingang van 2017 geen vergoeding meer te geven voor schade door beschermde vogels aan fruit.

Schade nauwelijks te voorkomen

De 24 fruittelers kregen ook met dit strenge regime te maken. Ze kregen minder of geen vergoeding voor de schade veroorzaakt aan hun Conference-peren door mezen. Die schade is volgens de provincies voorzienbaar. De fruittelers hadden volgens de provincies meer moeten doen om schade te voorkomen.

Maar de fruittelers zeggen weinig te kunnen doen vanwege de bescherming die mezen en andere vogels hebben. De Natuurbeschermingswet verbiedt het om ze aan te pakken. Doden of verstoren is niet toegestaan. Andere maatregelen zijn niet effectief, aldus hun woordvoerders.

Effectiviteit netten onbewezen

De provincies stellen dat het overspannen van de boomgaarden met vogelnetten een effectieve maatregel is. De fruittelers bestrijden dat, omdat die methode vrijwel nergens in Nederland wordt toegepast. Of de methode effectief is, is dus niet bekend. De rechtbank in Arnhem kwam tot dezelfde conclusie. De door de provincies aangehaalde onderzoeken gingen alleen over niet vergelijkbare situaties en waren dus van weinig waarde in deze zaken, constateerde de rechtbank.

Daarnaast blijkt het overnetten een kostbare maatregel te zijn. Om de boomgaarden vogeldicht te maken, is een investering van enkele duizenden euro per hectare nodig. Volgens de provincies is dat een kwestie van verantwoordelijkheid van de fruittelers. Die kunnen hun schade niet zomaar afwentelen op de overheid.

Elkaar in ijzeren greep houden

Maar volgens de Raad van State is het de vraag of de provincies de schade wel helemaal kunnen afwentelen op de fruittelers. “Jullie houden elkaar in een ijzeren greep”, constateerde de raadsvoorzitter.

De advocaat van de fruittelers zei dat fruittelers zeker niet stilzitten en wachten op schadevergoeding. Er wordt volgens hem wel degelijk onderzoek gedaan naar een effectieve methode om de schade te voorkomen.

Geen bewijs voor toename schade

De provincies geven toe dat de regeling ook bedoeld is om geld te besparen. Maar dat is gebeurd nadat bleek dat de schade begon toe te nemen. Volgens de Raad blijkt daar niets van uit de cijfers die daarover bekend zijn.

De Raad oordeelt over zes weken.